W jakim paragrafie ująć wydatek na zakup bojlera dla klubu Senior+ [Poradnia rachunkowa]

Jaki rozdział klasyfikacji jest odpowiedni dla zaległości osób fizycznych w sprawozdaniu Rb-27S? Czy stan zobowiązań w Rb-Z urzędu może być inny niż w Rb-Z gminy?

Analizę pytania warto poprzedzić przypomnieniem mechanizmów, które dotyczą stosowania ulg w spłacie zaległości podatkowych, jako że w zapytaniu jest mowa o skutkach umorzenia takich właśnie kwot. Punktem odniesienia jest ordynacja podatkowa. W jej art. 67a postanowiono, że organ podatkowy, na wniosek podatnika (z zastrzeżeniem art. 67b), w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;

2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;

3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Ponadto podano, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

W świetle ww. przepisów niewątpliwie organ podatkowy gminy ma kompetencje umarzania zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej. Umorzeniu mogą podlegać w szczególności zaległości z tytułu podatków lokalnych, a takim jest podatek rolny. Podatek ten ma podstawy normatywne w ustawie o podatku rolnym. Warto wspomnieć, że podatnikami tego podatku mogą być zróżnicowane prawnie podmioty, co wynika z art. 3 ust. 1 ww. ustawy, gdzie m.in. postanowiono, że podatnikami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami gruntów, z zastrzeżeniem ust. 2,

2) posiadaczami samoistnymi gruntów,

3) użytkownikami wieczystymi gruntów,

4) posiadaczami gruntów, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, na warunkach tam sprecyzowanych.

Co istotne, okoliczność umorzenia zaległości podatkowych ma znaczenie w kontekście sporządzenia sprawozdania jednostkowego z dochodów gminy, jakim jest sprawozdanie Rb-27S. Jest to sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego. Jego wzór znajduje się w załączniku nr 7 do rozporządzenia ministra finansów w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Kluczowe zapisy zostały zawarte w załączniku nr 37 (Instrukcja sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego). W par. 3 ust. 1 pkt 10 lit. a podano, że w kolumnie ,,Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy ‒ Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy” w zakresie umorzeń zaległości podatkowych wykazuje się kwoty dotyczące skutków udzielonych przez organ podatkowy gminy lub miasta na prawach powiatu za okres sprawozdawczy umorzeń w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej w podatkach i opłatach, stanowiących dochód budżetu gminy lub miasta na prawach powiatu. Wykazane w tej kolumnie skutki powinny wynikać z decyzji wydanych przez właściwe organy gminy lub miasta na prawach powiatu, w zakresie zarówno bieżących, jak i zaległych należności. W konstrukcji sprawozdania Rb-27S wspomniane skutki decyzji w zakresie umorzenia zaległości podatkowych są ujmowane w kolumnie 13. Jednocześnie należy przypomnieć, że dane w tym sprawozdaniu są ujmowane według schematu dział/rozdział/paragraf. Oznacza to, że skutki umorzeń muszą uwzględniać podziałki klasyfikacyjne właściwe rzeczowo dla danego podatku, ale i z uwzględnieniem statutu prawnego podatników.

W sytuacji opisanej w pytaniu chodzi o skutki umorzenia zaległości w podatku osób fizycznych, co oznacza, że wadliwe było ujęcie tych skutków z przyporządkowaniem rozdziału 75615. Rozdział ten ma oznaczenie „Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych”. Tymczasem skutki umorzenia zaległości powinny być ujęte w ramach rozdziału 75616 oznaczonego „Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych od osób fizycznych”. Założenie to ma potwierdzenie w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Bydgoszczy z 12 września 2023 r. (znak RIO-KF-4104-31/2023). Stwierdzono w nim: „wykazanie skutków umorzenia zaległości podatkowych w podatku rolnym w wysokości 397,00 zł (kolumna 13 sprawozdania) w rozdziale 75615 «Wpływy z podatku (…) od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych», zamiast w rozdziale 75616 «Wpływy z podatku (…) od osób fizycznych»”.

Dane wykazywane w sprawozdaniu jednostkowym Rb-27S muszą być wykazane z uwzględnieniem odpowiedniej klasyfikacji budżetowej w zakresie odnoszącym się do skutków umorzenia zaległości podatkowej i statusu prawnego dłużnika. Skoro dłużnikiem była osoba fizyczna, to właściwy powinien być rozdział 751616, a nie rozdział 75615. ©℗

Z kontekstu pytania należy wnioskować, że chodzi o wykazywanie danych o tzw. tytułach dłużnych, o których mowa w art. 72 ustawy o finansach publicznych. Z kolei w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego wyszczególniono cztery podstawowe grupy składające się na tytuły dłużne, w tym:

1) papiery wartościowe, inne niż akcje, z wyłączeniem praw pochodnych, dopuszczone do obrotu zorganizowanego (…);

2) kredyty i pożyczki, przy czym do tej kategorii, oprócz umów kredytu i pożyczek, zalicza się również umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz umowy o poprawę efektywności energetycznej, które mają wpływ na poziom długu publicznego, dłużne papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach, umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, a także umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu;

3) przyjęte depozyty, rozumiane jako zobowiązania wynikające z przyjętych przez jednostkę sektora finansów publicznych depozytów, będących środkiem finansowania potrzeb danej jednostki, w szczególności spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań lub niedoboru środków danej jednostki;

4) zobowiązania wymagalne, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansach publicznych, rozumiane jako bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone.

Istotne jest to, że dane wynikające z ww. zobowiązań powinny być prezentowane w sprawozdaniu Rb-Z. W tym miejscu wymaga przypomnienia, że część A sprawozdania Rb-Z to zobowiązania według tytułów dłużnych. W sprawozdaniu tym powinny się znaleźć kompletne dane w zakresie ww. zobowiązań, do czego zobowiązuje m.in. par. 10 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, gdzie postanowiono, że sprawozdania sporządza się rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym. Z kolei z par. 2 ust. 2 ww. rozporządzenia wynika, że podstawą sporządzenia sprawozdań jest ewidencja księgowa jednostki oraz sprawozdania lub inne wiarygodne dokumenty poświadczające istnienie danego zobowiązania lub należności. Co więcej, należy również odnotować par. 4, tam bowiem podano, że w ramach sprawozdań Rb-Z wprowadza się następujące rodzaje sprawozdań:

1) sprawozdanie jednostkowe ‒ sporządzane przez kierownika jednostki lub kierowników jednostek obsługujących daną jednostkę, odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z przepisów odrębnych, na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji księgowej danej jednostki oraz innych dokumentów dotyczących tej jednostki;

2) sprawozdanie łączne, w szczegółowości sprawozdań jednostkowych ‒ sporządzane przez jednostki nadzorujące, w szczególności dysponentów środków budżetu państwa drugiego stopnia i dysponentów części budżetowych, którzy posiadają jednostki podległe ‒ na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych i własnego sprawozdania jednostkowego oraz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych i własnego sprawozdania jednostkowego;

3) sprawozdanie zbiorcze, w szczegółowości sprawozdań jednostkowych, według rodzaju jednostki ‒ sporządzane przez jednostki, które są organem założycielskim lub nadzorującym dla jednostek posiadających osobowość prawną, na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek danego rodzaju, z tym że przez sprawozdanie zbiorcze należy również rozumieć sprawozdanie sporządzane na podstawie otrzymanych sprawozdań łącznych lub zbiorczych.

Warto też wskazać na wystąpienie pokontrolne Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach z 17 marca 2023 r. (znak WK.60.32.2022). W podanym dokumencie stwierdzono: „Kwota zadłużenia wykazana w sprawozdaniu Rb-Z Urzędu o stanie zobowiązań wg tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji według stanu na koniec IV kwartału 2021 r. (z dn. 26.01.2022 r.) w części A. «Zobowiązania według tytułów dłużnych» wynosi ogółem 0,00 zł (kol. 2), mimo iż na koniec 2021 r. jednostka posiadała zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów ujętych na koncie 134 «Kredyty bankowe» podlegające wykazaniu w tym sprawozdaniu w kwocie 4 286 832,00 zł. Kwota zadłużenia w wysokości 4 286 832,00 zł została wykazana w łącznym sprawozdaniu Rb-Z Gminy za 2021 r. sporządzonym w dn. 18.02.2022”.

Zatem mimo wykazania kwoty zadłużenia w sprawozdaniu łącznym gminy RIO wykazała naruszenie prawa związane z brakiem ujęcia odpowiednich kwot w kwartalnym sprawozdaniu jednostkowym Rb-Z urzędu.

W analizowanym przypadku stan zobowiązań wykazywany w sprawozdaniu Rb-Z urzędu na koniec danego kwartału powinien zawierać kompletne dane wynikające z ewidencji księgowej, które powinny odpowiadać danym zawartym w łącznym sprawozdaniu Rb-Z gminy za dany rok. Nie może występować różnica w stanie zobowiązań pomiędzy wskazanymi sprawozdaniami. ©℗

Warto przypomnieć, że kluby Senior+ działają w ramach Programu wieloletniego Senior+ 2021‒2025. Program zakłada wspieranie finansowe jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań własnych, polegających na prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w ośrodkach wsparcia „Senior+”. Celem strategicznym programu jest zwiększenie aktywnego uczestnictwa seniorów w życiu społecznym poprzez dofinansowanie rozbudowy infrastruktury ośrodków wsparcia w środowisku lokalnym oraz zwiększenie liczby miejsc w ośrodkach wsparcia „Senior+”, tj. wsparcie działań jednostek samorządu w rozwoju na ich terenie sieci Dziennych Domów „Senior+” i Klubów „Senior+”.

Z kontekstu zapytania należy wnioskować, że wydatek ma związek z finansowaniem zakupu bojlera dla klubu Senior+ w ramach planu finansowego ośrodka pomocy społecznej. Jednostka ta funkcjonuje na zasadzie jednostki budżetowej, o której mowa w art. 11 ustawy o finansach publicznych. Wydatki w ramach planu finansowego muszą jednak zostać ujęte z uwzględnieniem odpowiednich podziałek klasyfikacji budżetowej. W powyższym kontekście właściwym działem będzie 852 oznaczony jako „Pomoc społeczna”, rozdziałem ‒ 85219 oznaczony jako „Ośrodki pomocy społecznej”. Wydatek ma cechy wydatku bieżącego, dlatego odpowiedni wydaje się paragraf 421 „Zakup materiałów i wyposażenia”. Z opisu paragrafu wynika m.in., że ujmuje się w nim zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek, w tym m.in.: leków i środków opatrunkowych na wyposażenie apteczek, prasy.

Reasumując, wydatek na zakup bojlera dla klubu Senior+ należy ująć w dziale 852, rozdziale 85219 oraz paragrafie 421. ©℗