Gminy nie mają swobody przy ustalaniu prewspółczynnika w VAT

Jeżeli gmina chce wybrać inny sposób liczenia prewspółczynnika w VAT niż ten, który wynika z rozporządzenia, to musi wykazać, że najbardziej odpowiada on specyfice wykonywanej przez nią działalności i dokonywanych przez nią zakupów – orzekł WSA we Wrocławiu

Chodziło o gminę, która wybudowała obiekt sportowy przy szkolnym budynku. Znalazły się w nim m.in.: basen, brodzik dla najmłodszych, jacuzzi, sauna, szatnie.

Basen jest wykorzystywany:

• nieodpłatnie w dni nauki szkolnej (w godz. 7–16), a także na zawody i turnieje międzyszkolne, gminne, powiatowe i
• odpłatnie – w pozostałym czasie.

Gmina ponosi wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem basenu, tj. w szczególności koszty zużytych mediów, środków czystości, sprzątania, konserwacji oraz wyposażenia.

Co z VAT należnym i naliczonym

Gmina jest w stanie precyzyjnie określić liczbę godzin, w których basen jest udostępniany wyłącznie nieodpłatnie oraz tych, w których wstęp jest odpłatny. Uważała, że czynnością opodatkowaną VAT jest tylko odpłatne udostępnianie basenu.

Chciała uzyskać potwierdzenie, że przy odliczaniu VAT naliczonego z faktur dotyczących wydatków inwestycyjnych (związanych z budową basenu) i wydatków bieżących (utrzymanie basenu) będzie mogła skorzystać z tej samej proporcji – godzinowej.

Uważała, że gdy basen jest zamknięty lub nie jest udostępniany, to nie służy on żadnej działalności. Gdy natomiast jest wykorzystywany zarówno do działalności opodatkowanej, jak i nieopodatkowanej, to prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur zakupowych (wydatki mieszane) przysługuje tylko częściowo – na podstawie wyliczonej proporcji.

Jaka metoda

Spór dotyczył tej ostatniej kwestii – odliczania VAT w przypadku ponoszenia wydatków mieszanych, tj. służących zarówno do działalności gospodarczej, jak i innych celów.

W interpretacji z 7 grudnia 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.725.2018.1.MW) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że czynnością opodatkowaną jest tylko odpłatne udostępnianie basenu. Nie zgodził się natomiast na zaproponowany przez gminę sposób wyliczenia proporcji przy ponoszeniu wydatków mieszanych.

Stwierdził, że gmina nie wykazała, iż taka metoda jest dla niej bardziej reprezentatywna niż metoda wskazana w rozporządzeniu z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 999). Wskazany w rozporządzeniu sposób zakłada określenie proporcji na podstawie struktury obrotu.

Fiskus uznał, że zaproponowana przez gminę metoda nie uwzględnia tego, iż koszty utrzymania basenu są ponoszone również w nocy (energia elektryczna, ogrzewanie, monitoring itp.). Nie można zatem przy jej wykorzystaniu precyzyjnie obliczyć kosztów związanych ze stopniem wykorzystywania basenu do działalności gospodarczej.

Ponadto – jak zauważył dyrektor KIS – wydatki (inwestycyjne i bieżące) są związane nie tylko z utrzymaniem basenu. Przede wszystkim – stwierdził – gmina ponosi je w celu realizacji zadań własnych. Działalność komercyjna jest tylko działalnością dodatkową, która nie determinuje działania podmiotu publicznego – uznał organ.

Własna…

Sprawą dwukrotnie zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Początkowo zgodził się z gminą (sygn. akt I SA/Wr 65/19). Uznał, że metoda obliczenia prewspółczynnika, którą gmina zaproponowała, jest metodą najbardziej reprezentatywną i precyzyjnie odzwierciedla poziom faktycznego wykorzystania obiektu do danego rodzaju działalności. Trudno byłoby o bardziej dokładne ustalenie stopnia wykorzystywania basenu do działalności gospodarczej niż czas (liczba godzin), w którym obiekt ten jest udostępniany odpłatnie – orzekł WSA.

…czy z rozporządzenia

Jego wykładni nie zaakceptował jednak Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z 30 września 2022 r. (I FSK 1517/19) wyjaśnił, że tylko szczególne przesłanki (tak jak w przypadku działalności wodno-kanalizacyjnej) mogą uzasadniać odstąpienie od metod ustalania proporcji wskazanych w rozporządzeniu.

Nie ma natomiast podstaw do tego, aby w odniesieniu do każdej inwestycji prowadzonej przez samorząd czy też jednego składnika majątku (np. budynku) przyjmować odrębny sposób określenia proporcji odliczenia podatku naliczonego w zakresie wydatków mieszanych – wyjaśnił NSA.

Dla uzasadnienia swojej argumentacji sąd przywołał swoje wcześniejsze orzeczenia, m.in.: z 18 lipca 2019 r. (I FSK 449/19), z 25 lipca 2019 r. (I FSK 838/17), z 29 sierpnia 2019 r. (I FSK 304/17), z 10 października 2019 r. (I FSK 1231/17), z 19 lutego 2020 r. (I FSK 1590/17), z 9 lutego 2021 r. (sygn. I FSK 1208/19).

Ponownie rozpatrując tę sprawę, wrocławski WSA był już związany stanowiskiem NSA. Uzasadniając wyrok, sędzia Iwona Solatycka wyjaśniła, że gdy fiskus uzna zaproponowany przez gminę sposób kalkulacji za nieprawidłowy, nie musi wykazywać, dlaczego przedstawiona metoda nie jest reprezentatywna oraz dlaczego metoda z rozporządzenia bardziej odpowiada specyfice działalności podatnika. Obowiązek uzasadnienia, dlaczego należy zastosować inną metodę, ciąży na podatniku – wskazała sędzia.

Wyrok jest nieprawomocny.©℗

orzecznictwo