Następca prawny nie ma automatycznie prawa do zaliczenia do kosztów podatkowych wierzytelności niezaliczonych do kosztów przez podmiot przejmowany – uznał NSA.
Sprawa dotyczyła połączenia dwóch banków, które stosowały międzynarodowe standardy rachunkowości (MSR). Przejmowany posiadał w swoim portfelu wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek. Część z nich uznawał za wątpliwe lub stracone. Zgodnie z wymogami MSR utworzył na nie odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości wierzytelności. W związku z tym bankowi przejmowanemu przysługiwało prawo do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów, ten jednak nie skorzystał z tej możliwości. Chciał więc to zrobić bank przejmujący, który wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki przejmowanego.
Komisja Europejska zbada, czy podatek bankowy jest zgodny z wymogami unijnymi
Komisja Europejska zbada, czy podatek bankowy jest zgodny z wymogami unijnymi

Zobacz również
Co więcej, spodziewał się, że po przejęciu ziszczą się przesłanki określone w art. 16 ust. 2 pkt 2a ustawy o CIT, a więc zostanie uprawdopodobniona nieściągalność spornych wierzytelności. Bank twierdził zatem, że po połączeniu będzie mógł ująć w swoich kosztach uzyskania przychodów odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości wierzytelności.
Nie zgodził się z nim jednak dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. Wyjaśnił w interpretacji, że sukcesja podatkowa nie oznacza, że podmiot przejmujący prawa i obowiązki podmiotu przejmowanego może uwzględniać w swoich rozliczeniach podatkowych koszty, do których ujęcia uprawniony był w poprzednich latach podatkowych inny podatnik. Bank musi więc złożyć korekty zeznań podmiotu przejmowanego za poprzednie lata podatkowe, a jedynie pozostałą część odpisu aktualizującego wierzytelności (którego nie zaliczył do kosztów bank przejmowany) będzie mógł zaliczyć do swoich kosztów.
Sprawa trafiła ostatecznie do sądu. WSA w Warszawie, a następnie NSA zgodziły się ze stanowiskiem organu podatkowego. Sąd wyjaśnił, że odpis aktualizujący może zostać zaliczony do kosztów w momencie jego utworzenia, zgodnie z zasadami rachunkowości oraz gdy wcześniej zostało uprawdopodobnione, że wierzytelność jest nieściągalna. Gdy takie uprawdopodobnienie nastąpi już po utworzeniu odpisu, można go zaliczyć do kosztów w roku, w którym nastąpiło uprawdopodobnienie.
Wymóg ten nie dotyczy jednak wszystkich wierzytelności objętych rezerwami celowymi banku (nie ma zastosowania np. do rezerw utworzonych na pokrycie 25 proc. kwoty kredytów tzw. wątpliwych oraz rezerw utworzonych na kredyty tzw. stracone). Oznacza to, że bank przejmujący powinien skorygować zeznania podatkowe banku przejmowanego (uwzględnić część kosztów), a jedynie część nieobjętą tą korektą zaliczyć do swoich kosztów i to pod warunkiem że zostało uprawdopodobnione, iż te wierzytelności są nieściągalne.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 2 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 2825/13.