Czy rolnik musi ewidencjonować sprzedaż własnych produktów rolnych w kasie fiskalnej, skoro kupującymi są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej?
Nie, jeżeli może i stosuje szczególną procedurę dotyczącą rolników ryczałtowych (art. 115-118 ustawy o VAT). W takiej sytuacji dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej są zwolnione z VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), a zarazem z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas fiskalnych.
Natomiast rolnicy, którzy rozliczają VAT według zasad ogólnych, muszą ewidencjonować sprzedaż w kasach, jeżeli dokonują jej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zwolnienie w tym zakresie przysługuje tylko do limitu 20 tys. zł w proporcji do okresu prowadzenia działalności. Traci ono moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył obrót 20 tys. zł (chodzi oczywiście o obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych).
Rewolucja w opodatkowaniu rolników: Ryczałt od przychodów ze sprzedaży żywności przetworzonej w swoim gospodarstwie
Rewolucja w opodatkowaniu rolników: Ryczałt od przychodów ze sprzedaży żywności przetworzonej w swoim gospodarstwie

Zobacz również
Podstawa prawna
Par. 2 ust. 1 w związku z poz. 48 rozporządzenia ministra finansów z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2014 r. poz. 1544).

Rolnik oddał w 2014 r. grunt rolny w dzierżawę pod elektrownie wiatrowe. Czy mimo tego ma prawo do 2-proc. ryczałtu od przychodów z osobistej sprzedaży tych produktów rolnych?

Tak, jeśli spełnia pozostałe warunki ryczałtu (np. prowadzi ewidencję sprzedaży). Nie jest natomiast przeszkodą do korzystania z tej formy opodatkowania dzierżawa gruntów rolnych pod elektrownię wiatrową. Jest to bowiem źródło przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, a nie pozarolnicza działalność gospodarcza (wymieniona w art. 10 ust. 1 pkt 3) wykluczająca całkowicie prawo do ryczałtu. Potwierdza to interpretacja indywidualna dyrektora IS w Warszawie z 3 listopada 2015 r. (nr IPPB1/4511-1028/15-4/MM).
Artykuł 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT dotyczy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, w tym również dzierżawy, poddzierżawy działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej (z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą).
To oznacza – choć nie wynika to już bezpośrednio z interpretacji – że rolnik może płacić od tych przychodów albo PIT (na zasadach ogólnych), albo ryczałt ewidencjonowany (na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy o ryczałcie). Jeśli wybierze tę drugą formę opodatkowania, to będzie płacił ryczałt według dwóch stawek: 8,5 proc. – od przychodów z dzierżawy gruntów pod elektrownie wiatrowe, i 2 proc. – od przychodów z osobistej sprzedaży własnych, przetworzonych produktów rolnych.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 6 i art. 20 ust. 1c pkt 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 6 ust. 1a i 1d ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 ze zm.).

Rolnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej miał w 2015 r. przychody wyższe niż równowartość 1,2 mln euro (5 092 440 zł). Czy dla obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych znaczenie mają przychody z 2015 r., czy dopiero za 2016 r., skoro nowelizacja z 9 kwietnia 2015 r. weszła w życie dopiero od 1 stycznia 2016 r.?

Liczą się przychody już za 2015 r. Wprowadzony ustawą z 9 kwietnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 699) art. 15 ust. 2 ustawy o PIT obowiązuje od 1 stycznia 2016 r. Wynika z niego, że obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych mają osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, które osiągnęły przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy w wysokości co najmniej 1,2 mln euro.
Skoro taki stan prawny obowiązuje od 1 stycznia 2016 r., to poprzednim rokiem obrotowym, do którego odnosi się art. 15 ust. 2, jest rok 2015. To oznacza, że na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o PIT, które weszły w życie od 1 stycznia 2016 r., w celu ustalenia, czy w 2016 r. rolnik ma nadal prawo do opodatkowania dochodu według norm szacunkowych, należy ustalić, czy w roku podatkowym poprzedzającym ten rok (czyli w 2015 r.) nie przekroczył limitu przychodu netto ze sprzedaży w wysokości 1,2 mln euro. Jeśli w 2015 r. go przekroczył, to w 2016 r. nie może płacić PIT na podstawie norm szacunkowych. Musi prowadzić księgi rachunkowe.
Potwierdzają to także interpretacje indywidualne dyrektora IS w Bydgoszczy z 4 listopada 2015 r. (nr ITPB1/4511-884/15/MW) oraz z 3 grudnia 2015 r. (nr ITPB1/4511- 926/15/HD iITPB1/ 4511-947/15/MPŁ), a także dyrektora IS w Warszawie z 4 grudnia 2015 r. (nr IPPB1/4511-1141/15-2/KS1).
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
Art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).