Koszt uzyskania przychodu ze sprzedaży nie musi być fizycznie poniesiony

Środki zgromadzone na koncie bankowym, a wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodu ze sprzedaży ZCP – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Chodziło o sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP), w skład której wchodziły m.in. środki trwałe, wyposażenie, wierzytelności oraz środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym.

Spór dotyczył zaliczenia środków pieniężnych zgromadzonych na koncie spółki do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży ZCP. Spółka uważała, że ma do tego prawo, ale dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał inaczej. Stwierdził, że podatkowym kosztem może być tylko wydatek, który został fizycznie poniesiony, a w tym wypadku tak nie jest. Pieniądze są bowiem zasobami, które powstały w wyniku przeszłych zdarzeń i spółka nie poniosła żadnych wydatków na ich nabycie – stwierdził fiskus.

Rację spółce przyznały sądy obu instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2261/19) zwrócił uwagę na to, że ani ustawa o CIT, ani ustawa o PIT nie definiują pojęcia kosztu poniesionego. Sąd odwołał się w związku z tym do wykładni językowej. Według Słownika języka polskiego PWN słowo „ponieść” („ponosić”) oznacza m.in. „zostać obarczonym, obciążonym czymś”.

„Poniesienie kosztu oznacza więc nie wydatkowanie środków pieniężnych na nabycie składnika majątku, ale obarczenie ciężarem ekonomicznym danego kosztu” – stwierdził WSA. Uznał więc, że chodzi o każdy przypadek, gdy majątek podatnika zostanie uszczuplony.

Tak poniesiony koszt jest następnie oceniany pod kątem celowości jego poniesienia (wymaga tego art. 15 ust. 1 ustawy o CIT) oraz wymienienia go w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 ustawy o CIT) – wyjaśnił sąd.

Zwrócił też uwagę na to, że przyjęcie wykładni fiskusa wiązałoby się z pokrzywdzeniem podatników, którzy gromadzili zasoby pieniężne dla utrzymania płynności finansowej ZCP lub na potrzeby realizacji określonych celów.

Tego samego zdania był NSA. Sędzia Alicja Polańska podkreśliła, że wbrew stanowisku fiskusa nie można zabronić odliczenia danego kosztu od przychodu tylko dlatego, że nie ma on charakteru konkretnego wydatku poniesionego na nabycie określonego składnika majątku. Takie wyłączenie miałoby bowiem charakter sztuczny.

Jeżeli spółka, osiągając przychód ze sprzedaży ZCP, uwzględniła w podstawie opodatkowania również pieniądze będące składnikiem przedsiębiorstwa, to może również zaliczyć ich wartość nominalną do kosztów uzyskania przychodu – orzekł NSA.©℗

orzecznictwo