Subskrybuj nas na Youtube
Do końca września komornik odzyskał część moich pieniędzy, pozostała należność ma być spłacona przez dłużnika w przyszłym miesiącu. Czy całość wynagrodzenia urzędnika zostanie objęta podatkiem VAT i czy zwiększy to moje koszty – pyta Piotr z Warszawy.
/>
Od 1 października 2015 r. komornicy sądowi zostali zobowiązani do rozliczania się z fiskusem z podatku VAT. W czerwcu minister finansów uznał, że czynności egzekucyjne wykonywane przez komorników sądowych podlegają opodatkowaniu. VAT w tym wypadu wynosi 23 proc. Po wielotygodniowych dyskusjach ostatecznie zwolniono komorników z obowiązku posiadania kasy fiskalnej, ale nie wycofano się z obowiązku wystawiania przez nich faktur za wykonaną usługę.
W wielu przypadkach kluczową datą dla powstania zobowiązania podatkowego będzie dzień 1 października. Jeśli w ramach postępowania prowadzonego przez komornika otrzymał on całość lub część wynagrodzenia przed 1 października, a postępowanie do tego dnia nie zostało zakończone, to obowiązek podatkowy od kwot otrzymanych przed 1 października nie powstanie.
Dyskusyjna jest jednak interpretacja, czy kwoty zapisane w ustawie jako wynagrodzenie komornika za świadczone usługi zawiera już podatek czy też go nie zawiera. Według instrukcji Ministerstwa Finansów, podważanej jednak przez Krajową Radę Komorniczą (patrz ramka obok), kwota otrzymanego przez komornika wynagrodzenia za wyświadczone usługi zawiera już podatek należny. Według ustawy w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę w wysokości 15 proc. wartości egzekwowanego świadczenia, nie mniejszej niż 10 proc. przeciętnego wynagrodzenia i nie wyższej niż trzydziestokrotność tegoż wynagrodzenia. Jeśli egzekucja długu jest łatwiejsza, bo komornikowi uda się zająć środki z rachunku bankowego lub wynagrodzenia za pracę dłużnika, to pobiera opłatę w wysokości 8 proc. Zdaniem Krajowej Rady Komorniczej te kwoty są kwotami netto i dopiero od nich komornik nalicza podatek, który potem odprowadza do Skarbu Państwa. Tym samym usługi komorników od kilku tygodni kosztują o 23 proc. więcej.
Niewielu komorników przyjmuje interpretacje Ministerstwa Finansów i nie podnosi swoich ostatecznych stawek w stosunku do klientów. Teoretycznie nawet dla części z nich spadną koszty usług komorniczych, ponieważ podatnicy VAT (przedsiębiorstwa i część z osób prowadzących działalność gospodarczą) będę mogli pod otrzymaniu faktury odliczyć zapłacony podatek.
Zmiana interpretacji prawa w Polsce ma źródło w unijnych decyzjach. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej czynności komornicze podlegają opodatkowaniu VAT, a komornik prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu systemu podatkowego. Nie jest, jak do tej pory, funkcjonariuszem państwowym zwolnionym od VAT, tylko w ramach wolnego zawodu prowadzi działalność gospodarczą i świadczy odpłatne usługi nie tylko na rzecz organów państwowych, ale także na rzecz obywateli.
Podstawa prawna
Art. 49 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2015 r. poz. 790). Art. 15 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku do towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054). Interpretacja ministra finansów z 9 czerwca 2015 r. w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez komorników sądowych (Dz.Urz. MF z 2015 r. poz. 41).
PORADA EKSPERTA
Broszura zaprezentowana we wrześniu przez Ministerstwo Finansów, która ma być instrukcją przy naliczaniu podatku VAT przez komorników, nie jest ani przez nikogo podpisana, nie ma też żadnej mocy prawnej. Jest to swego rodzaju prawo powielaczowe, a nie akt prawny.
Według naszych ekspertów, czołowych przedstawicieli doktryny prawnopodatkowej w Polsce i profesorów prawa, podatek VAT nie znajduje się wewnątrz opłaty i jest z niej wyodrębniony. W związku z samą naturą tego podatku od wartości dodanej, powinien on być do niej doliczany, a nie stanowić jej część. Taki sposób interpretacji wynika z ustawy o podatku od towarów i usług, jak również z treści ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Podobnie jak w przypadku usług notarialnych, gdzie w treści aktu notarialnego klient widzi, ile wynosi taksa notarialna i do tej kwoty dolicza się podatek. Również rozporządzenia dotyczące opłat za czynności adwokackie i czynności radców prawnych wyraźnie mówią o konieczności doliczania podatku VAT do opłaty w przypadku spraw prowadzonych z urzędu. Zaznaczam, że w przypadku komorników wszystkie sprawy z właściwości miejscowej oraz sprawy z wyboru wierzyciela, gdy komornik nie ma sześciomiesięcznej zaległości w ich załatwianiu, są sprawami z urzędu, tj. komornik nie może odmówić przyjęcia takiej sprawy.
Naszym zdaniem komornik jest funkcjonariuszem publicznym, działa w imieniu państwa i powinien być zwolniony z podatku VAT. Niestety, kosztem stron postępowania egzekucyjnego spróbowano poprawić stan finansów państwa i zmniejszyć deficyt budżetowy. Interpretacja Ministerstwa Finansów z 9 czerwca br. wprowadza również dwie kategorie dłużników. Proszę pamiętać, że jeśli zobowiązanie dłużnika powstało w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i działalność tę dłużnik nadal prowadzi, będzie mógł on odpisać sobie od podatku zapłacony VAT. Takiej możliwości nie ma już osoba fizyczna. Sporo zamieszania wywoła też zapewne wystawianie faktur najpierw wierzycielowi, a w przypadku odzyskaniu długu, ich korygowanie i wystawianie dłużnikowi. Liczmy, że Ministerstwo Sprawiedliwości przy udziale Ministerstwa Finansów uporządkuje przepisy dotyczące opodatkowania VAT czynności egzekucyjnych i wprowadzi jednolity sposób jego naliczania i pobierania.