Czy nabywając udziały od wspólnika, który wniósł do spółki dopłaty, podatnik przejmuje także prawo do zwrotu tych dopłat oraz do zwolnienia z opodatkowania przychodu z tytułu takiego zwrotu?
dr Janusz Marciniuk doradca podatkowy, Marciniuk i Wspólnicy / Dziennik Gazeta Prawna
Akademia podatkowa 1877
Prawo do zwrotu dopłat jest prawem majątkowym, ściśle związanym z posiadaniem udziałów. To oznacza, że w razie zbycia udziałów przez wspólnika, który wniósł dopłaty, prawo do zwrotu dopłat przechodzi na nabywcę udziałów. Przysługuje ono bez względu na to, w czyich rękach są udziały, z którymi skojarzone zostało uprzednie wniesienie dopłat.
Ustawy o podatkach dochodowych zwalniają z opodatkowania przychody otrzymane z tytułu zwrotu dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami – w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia (art. 12 ust. 4 pkt 21 ustawy o CIT oraz art. 21 ust. 1 pkt 51 ustawy o PIT).
Jeszcze kilka lat temu fiskus stał na stanowisku, że przychody z tytułu zwrotu dopłat są zwolnione z opodatkowania, ale tylko w wysokości dopłat wniesionych uprzednio przez tego wspólnika. Natomiast zwrot dopłat przysługujących wspólnikowi z tytułu udziałów nabytych od innego wspólnika podlega opodatkowaniu jako przychód z praw majątkowych. Poglądu tego nie podzielały sądy administracyjne, wywodząc, że nabywca udziału wchodzi we wszystkie prawa zbywcy. Przychód u nowego wspólnika z tytułu zwrotu dopłat powinien więc być zwolniony z opodatkowania w wysokości dopłaty dokonanej przez poprzedniego wspólnika. Dopiero ewentualna nadwyżka stanowi przychód z praw majątkowych. Natomiast objęcie nowych udziałów, od których nie wniesiono dopłat, nie uprawnia do zwolnienia podatkowego. Jeżeli taki wspólnik otrzymałby zwrot dopłat uwzględniający jego aktualne prawo do udziałów, czyli obejmujące udziały, od których nie dokonano dopłat, to przychód ten podlegałby opodatkowaniu.
Od 2015 r. doprecyzowana została kwota korzystająca ze zwolnienia, a mianowicie jest to wartość dopłat w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. To oznacza, że w przypadku dopłat w walucie obcej ich wycena w chwili zwrotu może spowodować powstanie nadwyżki nad wniesioną kwotą, co będzie się wiązać z koniecznością jej opodatkowania.