Budowa zakładowego przedszkola nie uprawnia do pełnego odliczenia VAT

Pracodawca odliczy tylko część podatku naliczonego przy budowie przyzakładowego przedszkola. Koszty pobytu dzieci pracowników pokryte ze środków socjalnych nie będą bowiem generowały sprzedaży opodatkowanej VAT – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Chodziło o producenta mebli, który wybudował przedszkole z oddziałem żłobkowym. Zarządzanie nim powierzył wyspecjalizowanemu podmiotowi zewnętrznemu (operatorowi). Jako wyodrębniony podmiot przedszkole świadczy usługi na rzecz pracowników spółki oraz pracowników spółek zależnych.

Jest to już drugie przedszkole wybudowane przez spółkę, działające na analogicznych zasadach. Koszty pobytu dzieci pracowników spółki są pokrywane w części przez samych pracowników, a w części przez spółkę w formie dopłat z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Podobna zasada odpłatności obowiązuje w przypadku pracowników spółek zależnych; tu również część opłacają rodzice, a pozostała część jest finansowana przez spółki zależne.

Spółka otrzymuje co miesiąc od operatora dwie faktury: jedną w stałej kwocie za zarządzanie przedszkolem oraz drugą na kwotę, której wysokość zależy od poniesionych kosztów związanych z prowadzeniem przedszkola. Po podziale kosztów spółka ustala kwotę, którą obciąża poszczególne spółki zależne.

Spółka dodała, że nie jest placówką, o której mowa w przepisach o systemie oświaty, a usługi przedszkolne nie są jej przedmiotem działalności. Odsprzedaje je, stosując stawkę 23 proc. VAT.

Co z VAT naliczonym

Spór z fiskusem dotyczył wydatków poniesionych na budowę i wyposażenie przedszkola z oddziałem żłobkowym. Spółka uważała, że ma prawo do odliczenia całości podatku naliczonego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej był innego zdania. Stwierdził, że przysługuje jej tylko częściowe odliczenie – w zakresie, w jakim przedszkole służy do czynności podlegających opodatkowaniu, tj. w zakresie dotyczącym fakturowanych na spółki zależne kosztów zarządzania i opieki nad dziećmi pracowników tych spółek. Odmówił natomiast prawa do odliczenia VAT w zakresie czynności niepodlegających opodatkowaniu – tj. dotyczących kosztów ponoszonych w związku z korzystaniem z przedszkola przez dzieci pracowników spółki.

Tłumaczył, że wydatki związane z zaspokojeniem socjalnych potrzeb pracowników spółki nie mają związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Spółka działa bowiem jako administrator środków z ZFŚS i z tego tytułu nie jest podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą.

Potrzeby socjalne

Wykładnię tę potwierdziły sądy obu instancji. WSA (sygn. akt III SA/Wa 1393/18) wyjaśnił, że przedszkole nie generuje sprzedaży opodatkowanej VAT w części dotyczącej pracowników spółki. Nie jest przy tym istotne, czy usługi te są finansowane z ZFŚS, czy z innych środków spółki. Istotny jest cel ich wydatkowania – potrzeby socjalne pracowników spółki – stwierdził WSA. Zwrócił uwagę na to, że w tej części spółka nie wykazała elementu dochodowości (odpłatności), co świadczy o tym, że w tym zakresie nie wykonuje ona czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Stanowisko to podzielił NSA. W uzasadnieniu wyroku sędzia Ryszard Pęk podkreślił, że wydatki na budowę i wyposażenie przedszkola będą służyły przede wszystkim zaspokojeniu potrzeb socjalnych pracowników. Dlatego – jak wyjaśnił – trzeba rozgraniczyć nakłady związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika od nakładów pozostających poza zakresem ustawy VAT. – W części wydatków pokrytych ze środków ZFŚS działalność nie wiąże się ze sprzedażą opodatkowaną – wskazał sędzia Pęk. ©℗

orzecznictwo