Subskrybuj nas na Youtube
Trzeba się wtedy liczyć ze sporem z organem podatkowym. Dominuje bowiem stanowisko, że kwoty te pomniejszają koszty uzyskania wstecznie. Jednak niektóre sądy administracyjne ostatnio orzekają przeciwnie
/>
/>
/>
/>
W dzisiejszej rzeczywistości gospodarczej dla pozyskania kontrahentów firmy stosują różne instrumenty motywacyjne, takie jak bony rabatowe, premie, rabaty cenowe czy też premie pieniężne. Przedsiębiorca, który w ramach swojej działalności gospodarczej otrzyma bon rabatowy uprawniający do dokonania kolejnych zakupów po promocyjnych cenach, uzyskuje przychód podatkowy. Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu m.in. wartości udzielonych bonifikat i skont. Ta sama zasada wynika z ustaw o CIT i PIT.
Udzielane rabaty dzielą się na rabaty transakcyjne (udzielone przed lub w momencie dokonania sprzedaży) i rabaty potransakcyjne (udzielone po dokonaniu sprzedaży). Nie ma wątpliwości przy rozliczaniu przez nabywców udzielonych im rabatów transakcyjnych (udzielonych przed lub w momencie dokonania sprzedaży). Pomniejszają one bowiem od razu koszty poniesione przez tych nabywców. Wątpliwości pojawiają się w przypadku otrzymywania rabatów potransakcyjnych, czyli dotyczących wydatków zaliczonych już do kosztów uzyskania przychodów.
Co na to fiskus
Wśród organów podatkowych od kilku lat dominuje stanowisko, że kwoty takich rabatów pomniejszają koszty uzyskania przychodów wstecznie. Przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 lipca 2013 r., nr IPTPB3/423-128/13-4/IR, w której czytamy, że: „otrzymany przez wnioskodawcę za dany okres rozliczeniowy (np. kwartał) rabat udokumentowany zbiorczą fakturą korygującą, który ma wpływ na zmniejszenie ceny zakupionych w danym okresie rozliczeniowym (kwartale) towarów, spowoduje u wnioskodawcy konieczność korekty kosztu uzyskania przychodu w miesiącu, w którym koszty te faktycznie zostały potrącone, czyli w miesiącu, w którym nastąpiła sprzedaż danego towaru, a nie w miesiącu, w którym rabat został przyznany, ani też w miesiącu, w którym została wystawiona zbiorcza faktura korygująca”.
Podobnie w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 stycznia 2014 r., nr IBPBI/2/423-1322/13/PP: „Rabat udzielony przez dostawcę powoduje, że wnioskodawca winien skorygować koszt nabycia towaru, na zakup którego został on udzielony. Koszty powinny być pomniejszone, w związku z otrzymaniem rabatu, w okresie sprawozdawczym, w którym zostały wykazane”.
Dla podatników stanowisko takie jest niekorzystne. Często jego konsekwencją jest konieczność korygowania złożonych już zeznań podatkowych. Jednak znacznie bardziej niekorzystny jest taki skutek, że przyjęcie takiego stanowiska powoduje, iż często u podatników otrzymujących rabaty powstają zaległości podatkowe.
Niestety część sądów administracyjnych podziela ten punkt widzenia. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 17 grudnia 2013 r., nr I SA/Gl 846/13, stwierdził np., że: „Sąd podziela przy tym pogląd organu interpretacyjnego, że w tak zaprezentowanym stanie faktycznym udzielony wnioskującej spółce rabat (...) ma wpływ na wartość zakupu towarów w określonym przedziale czasowym i że skarżąca spółka powinna skorygować koszt nabycia towaru, z którego zakupem był on związany tj. został udzielony w okresie sprawozdawczym, w którym został ujęty na rachunku podatkowym”.
Odmienne zdanie
Niektóre sądy administracyjne w swoich orzeczeniach zajmują jednak przeciwne stanowisko. Uznają, że koszty uzyskania przychodów w związku z otrzymywaniem rabatów powinny być korygowane na bieżąco, a nie wstecz. Tytułem przykładu wskazać można wyrok WSA w Warszawie z 27 marca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 2715/12. Ponadto wyrok WSA w Warszawie z 3 grudnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2561/10 w którym można przeczytać, że: (...) uzasadniony jest pogląd, że podatnik nie jest zobowiązany do dokonywania korekty kosztów wstecz, lecz pomniejsza koszty o kwotę rabatu w okresie, kiedy rabat ten został mu przyznany. Natomiast koszt uzyskania przychodu wynikający z faktury korygującej powinien odpowiednio korygować koszty podatkowe wnioskodawcy w miesiącu poniesienia kosztu wynikającego z faktury korygującej”. Warto też wskazać na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 marca 2015 r. (sygn. akt II FSK 955/14), który zanegował ten pierwszy niekorzystny pogląd. Podatnicy mogą więc mieć nadzieję, że zmienia się podejście do tego problemu.
W księgach
W księgach ujęcie otrzymanego rabatu przez kupującego zależy od tego, czy dotyczy on sprzedanych już przez jednostkę towarów, czy też towary te są jeszcze w magazynie. Jeśli otrzymany rabat dotyczy niesprzedanych jeszcze towarów, to korektę należy zaewidencjonować jako zmniejszenie wartości stanu magazynowego. [przykład]
OPINIA EKSPERTA
Trudno jest bez zastrzeżeń zgodzić się z ogólnym stwierdzeniem, że przedsiębiorca, który otrzyma bon rabatowy, musi podzielić się jego wartością z fiskusem, rozpoznając z tego tytułu przychód podatkowy. Kluczowe znaczenie ma bowiem to, jaki jest charakter takiego bonu. W szczególności chodzi o to, czy jest to bon w istocie rabatowy, ekonomicznie uzasadniony, stanowiący przyrzeczenie obniżenia ceny kolejnej transakcji w związku z wcześniejszą współpracą. Od takiego, mniej lub bardziej skonkretyzowanego, ale zawsze ekonomicznie uzasadnionego i determinowanego uwarunkowaniami transakcyjnymi, przyszłego rabatu należy odróżnić bon towarowy uprawniający do wykorzystania go jako środek płatniczy i dokonania nim zapłaty za towary lub usługi. Granica jest bardzo cieniutka, ale samo jej istnienie powinno przesądzać o tym, że nadużyciem pro fisco jest automatyczne przyjmowanie założenia, iż otrzymawszy przyrzeczenie rabatu, musimy rozpoznać z tego tytułu przychód podatkowy. Należałoby się bowiem zastanowić, czym różni się przekazanie bonu rabatowego (nie towarowego a rabatowego) od przyrzeczenia rabatu po spełnieniu pewnych warunków dokonanego przez zapis umowny – moim zdaniem niczym (a przynajmniej nie powinno niczym się różnić). Oczywiście kluczowe znaczenia ma to, aby w istocie to był rabat, który ma swoje gospodarcze, handlowe, transakcyjne uzasadnienie. W takim przypadku, bez względu na to, jak owo prawo do rabatu będzie udokumentowane (karta, kartonik, hasło, kod, zapis w umowie, słowo sprzedawcy etc.), nie należy szukać po stronie otrzymującego go przychodu podatkowego. Co innego, gdy przedsiębiorca otrzyma pod tytułem darmym quasi-środek płatniczy, jakim jest rabat towarowy (usługowy). Wówczas istotnie winien jego wartość uwzględnić w rachunku podatkowym.
PRZYKŁAD
Zakup towarów
Jednostka w marcu 2015 r. kupiła towary za 6150 zł (w tym VAT podlegający odliczeniu 1150 zł). Z tego tytułu podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów 5000 zł. W maju 2015 r. sprzedawca przyznał rabat do wskazanego zakupu w wysokości 5 proc. wartości brutto, tj. w kwocie 307,50 zł (w tym VAT 57,50 zł). W związku z tym jednostka powinna zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o kwotę 250 zł (kwota VAT zmniejszająca VAT odliczony 57,50 zł). O kwotę tę: 1) zdaniem organów podatkowych oraz części sądów administracyjnych – podatnik powinien zmniejszyć koszty uzyskania przychodów marca 2015 r.; 2) zdaniem części sądów administracyjnych – podatnik powinien zmniejszyć koszty uzyskania przychodów maja 2015 r.
Przyjęcie tego drugiego rozwiązania naraża jednak podatnika na wejście w spór z organami podatkowymi.
Niesprzedane towary
Objaśnienia:
1. Faktura za zakupiony towar:
a) wartość brutto 6150 zł: strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami;
b) wartość netto 5000 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu;
c) wartość VAT 1150 zł: strona Wn konta VAT naliczony.
2. Pz – przyjecie towarów do magazynu kwota 5000 zł: strona Wn konta Towary oraz strona Ma konta Rozliczenie zakupu.
3. Faktura korygująca dotycząca otrzymanego rabatu:
a) wartość brutto korekty 307,50 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami;
b) wartość netto korekty 250 zł: strona Ma konta Rozliczenie zakupu;
c) wartość VAT korekty 57,50 zł: strona Ma konta VAT naliczony.
4. PK– rabat dotyczący sprzedanych towarów kwota 250 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu oraz strona Ma konta Towary.
Sprzedane towary
Objaśnienia:
1. Faktura za zakupiony towar:
a) wartość brutto 6150 zł: strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami;
b) wartość netto 5000 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu;
c) wartość VAT 1150 zł: strona Wn konta VAT naliczony.
2. Pz – przyjecie towarów do magazynu kwota 5000 zł: strona Wn konta Towary oraz strona Ma konta Rozliczenie zakupu.
3. Faktura korygująca dotycząca otrzymanego rabatu:
a) wartość brutto korekty 307,50 zł: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami;
b) wartość netto korekty 250 zł: strona Ma konta Rozliczenie zakupu;
c) wartość VAT korekty 57,50 zł: strona Ma konta VAT naliczony.
4. PK – rabat dotyczący sprzedanych towarów 250 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu oraz strona Ma konta Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
