Jednostka użytkująca samochód osobowy na podstawie umowy leasingu operacyjnego odlicza 50 proc. VAT naliczonego z faktur dokumentujących raty leasingowe. Czy pozostała nieodliczona część tego podatku może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli samochód jest wykorzystywany również do celów prywatnych?
Podatnicy VAT mają często wątpliwości, czy VAT może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Zasadniczo bowiem VAT naliczony podlega odliczeniu od podatku VAT należnego. Jednak w niektórych sytuacjach VAT naliczony może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.
Podatek od towarów i usług jest wymieniony w katalogu wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. VAT naliczony może jednak być kosztem uzyskania przychodu w następujących sytuacjach:
● jeżeli podatnik jest zwolniony od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
● w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Przypomnijmy, że od 1 kwietnia 2014 r. podatnicy, którzy wykorzystują samochody osobowe zarówno do celów służbowych, jak i prywatnych, mogą odliczyć tylko 50 proc. VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami. Zasada ta ma zastosowanie również w przypadku samochodów używanych na podstawie umowy leasingu, w tym m.in. do rat leasingowych.
Gdy VAT nie może zostać odliczony od podatku należnego, to może stanowić koszt uzyskania przychodów. Prawo do odliczenia VAT przysługuje tylko podmiotom będącym podatnikami VAT i tylko w zakresie, w jakim nabyte towary i usługi mają zostać wykorzystane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Jeżeli służą one czynnościom zwolnionym z podatku od towarów i usług lub w ogóle niepodlegającym temu podatkowi, prawo do odliczenia podatku naliczonego od ich nabycia nie przysługuje. Ustawa o VAT zawiera także ograniczenia w zakresie odliczania VAT przy nabyciu określonych towarów i usług, np. paliwa do samochodów osobowych, rat leasingowych od tych samochodów, usług hotelarskich i gastronomicznych, czy też wydatków, które nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Generalnie kosztem podatkowym mogą być takie koszty, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Mogą zatem powstać wątpliwości, czy wydatki na raty leasingowe wykazują związek z przychodami, o których mowa powyżej, w sytuacji gdy leasingowany samochód używany jest również do celów prywatnych (np. przez pracowników). Czy w związku z tym raty leasingowe oraz niepodlegający odliczeniu VAT naliczony od tych rat mogą zostać w całości uznane za koszty podatkowe?
Odpowiedź na to pytanie odnaleźć można w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 stycznia 2014 r., nr ILPB3/423-487/13-2/JG. Organ podatkowy uznał w niej, że „(...) w przypadku wydatków z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego, bez znaczenia pozostaje fakt, iż leasingowany samochód używany jest przez pracownika spółki do celów służbowych i celów prywatnych. Ubezpieczenie samochodu stanowi bowiem w całości koszt uzyskania przychodów spółki, gdyż jest płacone bez względu na to, czy samochód jest wykorzystywany przez pracownika dla celów służbowych, czy prywatnych (podobnie jak koszty raty leasingowej)”.
Analizując powyższą interpretację, należałoby uznać, że obowiązek ponoszenia kosztów rat leasingowych spoczywa na podatniku niezależnie od tego, czy leasingowany samochód wykorzystywany jest wyłącznie do celów służbowych, czy również do celów prywatnych, np. pracowników. Dlatego zasadne byłoby twierdzenie, że zarówno raty leasingowe, jak i niepodlegający odliczeniu VAT naliczony mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Podobne stanowisko znajdziemy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 maja 2012 r., nr ILPB3/423-71/12-4/MM, który stwierdził, że „(...) w sytuacji, gdy samochód służbowy jest wykorzystywany zarówno w związku z działalnością gospodarczą spółki, tj. dla celów służbowych, jak i dla celów prywatnych jej pracowników, koszty związane z uiszczaniem rat leasingowych są kosztem uzyskania przychodów spółki (...)”.
Takie stanowisko organów podatkowych nie każe ustalać, jaka część raty leasingowej przypada proporcjonalnie na używanie samochodu do celów prywatnych i nie nakazuje wyłączać tej części raty z kosztów uzyskania przychodów.
PRZYKŁAD
Leasing
Spółka zawarła w kwietniu 2015 r. umowę leasingu samochodu osobowego. Dla celów podatkowych jest to leasing operacyjny. Samochód osobowy jest użytkowany do celów firmowych i prywatnych. Jednostka ma prawo do odliczenia 50 proc. podatku VAT. Miesięczna rata leasingowa wynosi 1230 zł brutto (w tym 230 zł podatek VAT). Spółka ewidencjonuje koszty tylko na kontach zespołu 4.
Objaśnienia:
1. Faktura za ratę miesięcznego czynszu leasingowego otrzymana w maju 2015 r.:
a) wartość brutto kwota 1230 zł: strona Ma konto Rozrachunki z dostawcami;
b) podlegający odliczeniu VAT (230 zł x 50 proc.) kwota 115 zł: strona Wn konto VAT naliczony;
c) wartość netto faktury oraz niepodlegający odliczeniu VAT:
1000 zł + 115 zł (230 zł x 50 proc.) : strona Wn konto Rozliczenie zakupu;
2. PK – rozliczenie zakupu rata leasingowa kwota 1115 zł: strona Wn konto Usługi obce oraz strona Ma konto Rozliczenie zakupu.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
