Temat nowych podatków wywołuje zazwyczaj w społeczeństwie skrajne emocje. Należy jednak przy tym pamiętać, że bez podatków zapewniających odpowiedni wpływ do budżetu gminy czy Skarbu Państwa, nie może być mowy o budowaniu nowych dróg, szpitali czy innych instytucji, z których korzystamy na co dzień.
- Ogólna charakterystyka
- Zalety i wady
- Kraje, w których obowiązuje podatek majątkowy
- Norwegia
- Szwajcaria
Ogólna charakterystyka
W aktualnym stanie prawnym polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie podatku majątkowego, zakładającego w swej konstrukcji obciążenie najbogatszych. Takie regulacje w Europie obowiązują na chwilę obecną jedynie w Norwegii, Szwajcarii i Hiszpanii.
Zalety i wady
Za wprowadzeniem podatku od majątku przemawia szereg argumentów m.in. zmniejszenie nierówności społecznych, dodatkowe środki na inwestycje i ogólne polepszenie sytuacji gospodarczej. Z drugiej strony należy mieć na uwadze, że podobnie jak w przypadku Norwegii może to doprowadzić do opuszczenia Polski przez najbogatszych.
Kraje, w których obowiązuje podatek majątkowy
W Europie, jak wspomniano wyżej, tylko w trzech krajach obowiązuje podatek majątkowy: w Norwegii, Szwajcarii i Hiszpanii. Na marginesie należy wskazać, że w Niemczech również zgłaszane są postulaty ustanowienia podatku majątkowego, który został zniesiony w 1995 r. Co ciekawe podatek majątkowy cieszy się szerokim poparciem w USA, gdzie popiera go aż 64 % ankietowanych.
Norwegia
Norwegia, po wprowadzeniu podatku w listopadzie 2022 r. zakładającego opodatkowanie majątku powyżej 20 mln koron norweskich i podniesienie stawki z 0,3 % do 0,4 %, straciła ponad 30 miliarderów, którzy zdecydowali się opuścić kraj. Należy przy tym nadmienić, że najbogatsi ludzie w Norwegii dodatkowo mają obowiązek uiszczania podatku majątkowego w wysokości 0,7 % na rzecz władz lokalnych. Decydując się na emigrację wielu norweskich miliarderów wybrało Szwajcarię.
Szwajcaria
Szwajcaria jest krajem bardzo atrakcyjnym dla najbogatszych, pomimo tego, że obowiązuje tam podatek majątkowy. Przyciąga ona z uwagi na bardzo efektywny system podatkowy – niskie stawki podatkowe, liczne ulgi i zwolnienia, ale także wysoki standard życia i jakość świadczonych usług. W Szwajcarii w przypadku najbogatszych możliwe jest ustalenie zasad płacenia podatków, nie tyle na podstawie dochodów, co wydatków związanych z konsumpcją i poziomem życia.
Hiszpania
Hiszpania jest jedynym krajem w całej UE, w którym władze zdecydowały się na wprowadzenie podatku majątkowego. Podatek ten naliczany jest od majątku przekraczającego równowartość 700 tys. Euro. Należy zaznaczyć, że zwolnienia w tym zakresie w postaci bonifikaty zostały wprowadzone przez regionalne rządy wspólnot autonomicznych Andaluzji i Madrytu, mające na celu przyciągnięcie potencjalnych inwestorów. Co więcej w nadchodzących latach Hiszpanie planują nawet zwiększenie podatków obciążających najbogatszych.
Globalny podatek majątkowy – ocena ekspertów
Z uwagi na wzrost w ostatnich latach majątków najbogatszych idea globalnego podatku majątkowego wydaje się być sposobem na polepszenie sytuacji gospodarczej. W ocenie eksperta dr Pawła Bukowskiego podatek majątkowy zmniejszy nierówności i ubóstwo na świecie, ograniczyinflację, a także co ciekawe (z uwagi na zmniejszoną inflację) korzystnie odbije się na finansach samych opodatkowanych. Podobnego zdania jest profesor Thomas Piketty, który również uważa, że ustanowienie globalnego podatku majątkowego będzie miało pozytywny wpływ na światową gospodarkę.
Szacunki Polskiego Instytutu Ekonomicznego
Według szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego wprowadzenie globalnego podatku majątkowego zapewniło by 289 mld USD rocznie. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że najbogatsi często transferują swoje wpływy do tzw. rajów podatkowych w celu uniknięcia opodatkowania. Podkreśla się, że taki stan rzeczy znacznie szkodzi światu, a duża część tych środków się po prostu marnuje.
Inicjatywa ustawodawcza na poziomie UE
Z inicjatywą opodatkowania najbogatszych wystąpiła w Parlamencie Europejskim w 2023 r. grupa francuskich parlamentarzystów opowiadających się za podatkiem w wysokości 1,5 % wartości spadku przekraczającego 50 mln Euro. Nie ulega wątpliwości, że warto uświadamiać opinię publiczną na temat podatku majątkowego i ponownie podjąć ten temat na forum Parlamentu Europejskiego, ponieważ tylko w takiej formie podatek byłby efektywny i nie prowadziłby do ograniczenia wewnątrzunijnych migracji w celu uniknięcia opodatkowania.
Podsumowanie
Rozważając kwestię podatku majątkowego w Polsce należy wskazać, że koncepcja ta nie powinna prowadzić do opuszczenia kraju przez najbogatszych, stąd też słuszna wydaje się być idea ponownego przedyskutowania tego tematu na forum Parlamentu Europejskiego. Należy podkreślić, że podatek majątkowy na poziomie UE byłby sprawiedliwy i nie prowadziłby do wewnętrznej migracji najbogatszych, nie wspominając już o tym, że zapewniałby znaczące wpływy do budżetów krajów członkowskich, pozwalające na poprawę sytuacji gospodarczej w postpandemicznym świecie.