Podatnicy, którzy prowadzą działy specjalne produkcji rolnej (dalej: podatnicy), w 2015 r. i latach wcześniejszych mogli wybierać sposób rozliczania podatku dochodowego. Pierwsza możliwość to według zasad ogólnych, czyli na podstawie prowadzonej księgi (podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej), druga – z wykorzystaniem norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2 do ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Od 2016 r. możliwości wyboru nie będą mieli podatnicy, którzy prowadzą księgi rachunkowe. Taką zmianę wprowadza od 1 stycznia 2016 r. ustawa z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.
Obecnie
Podatnicy mają dziś obowiązek prowadzenia ksiąg i ustalania na ich podstawie dochodu tylko wtedy, gdy zgłosili zamiar prowadzenia ksiąg w urzędzie skarbowym. W przeciwnym razie dochód z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej. Potwierdziły to interpretacje indywidualne dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 grudnia 2014 r., nr ITPB1/415-959/14/AK, i z 12 sierpnia 2014 r., nr ITPB1/415-572/14/AK.
Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, których przychody w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość 1 200 000 euro. Osiągnięcie tego limitu przychodów u podatnika, który nie zgłosił zamiaru prowadzenia ksiąg do urzędu skarbowego, nie było jednak okolicznością wiążącą dla ustalania dochodów z ksiąg. Jeśli bowiem podatnik zamiaru takiego nie zgłosił, to dochód z działów specjalnych produkcji rolnej określany był wyłącznie na podstawie norm szacunkowych dochodu (określonych w załączniku nr 2 do ustawy), i to również wtedy, gdy przychód przekroczył limit z art. 24a ust. 4 ustawy o PIT i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Pojawiała się zatem niespójność – po co prowadzić księgi rachunkowe, które są księgami podatkowymi, jeśli dochód będzie opodatkowany na podstawie norm szacunkowych.
Zmiana
Od 1 stycznia 2016 r. na podstawie znowelizowanego art. 15 ustawy o PIT podatnicy, którzy mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, w związku z przekroczeniem limitu 1 200 000 euro przychodów z działalności nie będą mogli ustalać podatku w sposób uproszczony. Podstawa opodatkowania będzie ustalana na podstawie danych pochodzących z ksiąg rachunkowych prowadzonych zgodnie z ustawą o rachunkowości, oczywiście z uwzględnieniem regulacji podatkowych. Znowelizowany art. 15 ust. 2 ustawy o PIT wskazuje nawet, że w takim wypadku nie ma obowiązku zawiadamiania corocznie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych. Jest on zawiadamiany raz, w momencie założenia ksiąg rachunkowych.
Ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość prowadzenia ksiąg rachunkowych na zasadzie dobrowolności, jeśli przychody ze sprzedaży produktów, towarów i operacji finansowych nie przekroczyły 1 200 000 euro. Zgodnie ze znowelizowanym art. 15 ust. 1 ustawy o PIT podatnicy, którzy dobrowolnie będą prowadzić księgi rachunkowe, nie będą mieli możliwości wyboru rozliczania podatku dochodowego z działów specjalnych produkcji rolnej w sposób uproszczony. Będą musieli ustalać przychód z tej działalności na ogólnych zasadach, uwzględniając rzeczywiste przychody i koszty uzyskania przychodów wynikające z ksiąg rachunkowych. O zamiarze założenia ksiąg podatnik jest zobowiązany zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed rozpoczęciem roku podatkowego albo przed rozpoczęciem prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli nastąpiło ono w ciągu roku.
Oznacza to, że od 2016 r. będzie jasne, że w przypadku gdy podatnik będzie prowadził księgi rachunkowe (obligatoryjnie lub dobrowolnie), nie będzie wpłacał zaliczki na podatek dochodowy w wysokości ustalonej przez naczelnika urzędu skarbowego. Będzie wpłacał zaliczki ustalone w sposób narastający na podstawie rzeczywistej wartości przychodów i kosztów ich uzyskania.
PRZYKŁAD 1
Uprawa warzyw
Jan Kowalski prowadzi działalność gospodarczą w zakresie uprawy warzyw w tunelach foliowych. Prowadzi księgi rachunkowe. W 2014 r. złożył deklarację PIT-6L, w której wskazał, że prawdopodobny dochód wyniesie 126 000 zł. Naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję, że miesięczna zaliczka na podatek dochodowy wyniesie 1990 zł. W 2015 r. podatnik będzie zobowiązany do wpłacania zaliczek ww. wysokości. Natomiast w 2016 r. nie będzie wpłacał zaliczek na podstawie planowanego na 2016 r. dochodu. Tabela przedstawia wysokość zaliczek (wyliczonych w sposób uproszczony) przy założeniu, że rozmiary działalności były podobne jak w 2015 r. Dochód będzie ustalany na podstawie rzeczywiście ponoszonych kosztów i osiąganych przychodów.
Przychody zgodnie z art. 14 PIT Koszty uzyskania przychodów w tym składki ZUS Dochód Dochód narastająco Zaliczka narastająco Zaliczka do wpłaty
Styczeń 38 000 28 000 10 000 10 000 1900 1900
Luty 33 000 15 000 18 000 28 000 5320 3420
Marzec 32 000 16 000 16 000 44 000 8360 3040
Kwiecień 42 000 26 000 16 000 60 000 11 400 3040
Maj 48 000 36 000 12 000 72 000 13 680 2280
Czerwiec 39 000 30 000 9000 81 000 15 390 1710
Lipiec 26 000 15 000 11 000 92 000 17 480 2090
Sierpień 25 000 12 000 13 000 105 000 19 950 2470
Wrzesień 25 000 12 000 13 000 118 000 22 420 2470
Październik 18 000 18 000 – 118 000 22 420 –
Listopad 26 000 25 000 1000 119 000 22 610 190
Grudzień 32 500 32 000 500 119 500 22 705 95
Jak zatem widać, zaliczki ustalane na podstawie rzeczywistych danych będą zróżnicowane w poszczególnych miesiącach – ich wysokość będzie zależała od rozmiarów działalności w danym miesiącu i będzie odzwierciedlała sezonowość działalności.
Działy specjalne produkcji rolnej:
● uprawy grzybów i ich grzybni (powyżej 25 mkw. powierzchni uprawowej), a także roślin „in vitro” (1 mkw. powierzchni półek i powyżej);
● fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego (kurczęta, gęsi, kaczki, indyki – powyżej 100 sztuk) i nieśnego (powyżej 80 sztuk);
● wylęgarnie drobiu: kurcząt, gęsi, kaczek, indyków (bez względu na liczbę sztuk uzyskanych z wylęgu);
● uprawy w szklarniach ogrzewanych lub nieogrzewanych (powyżej 25 mkw. powierzchni ogólnej) i w tunelach foliowych ogrzewanych (powyżej 50 mkw. powierzchni ogólnej).
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 699).