Zwrot wydatków to nie refakturowanie

Jeżeli w zamian za sfinansowanie wydatków nie przysługuje żadne świadczenie ze strony tego, kto ten zwrot otrzymuje, to nie można mówić o czynności opodatkowanej VAT – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Chodziło o producenta (czynnego podatnika VAT), który zamierzał zwiększyć moce produkcyjne swojego zakładu i w związku z tym rozważał dwa warianty. Jeden z nich zakładał budowę nowej fabryki na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, drugi – zakup istniejącego już zakładu i po odpowiednim dostosowaniu rozpoczęcie produkcji.

Początkowo producent postanowił realizować wariant pierwszy – poprzez podmiot zależny. W tym celu nabył 100 proc. udziałów w innej spółce, z ograniczoną odpowiedzialnością, a następnie zawarł z nią umowę o współpracy. Na tej podstawie spółka zależna miała podjąć konkretne działania w celu realizacji wariantu pierwszego. I takie działania faktycznie podjęła, m.in. przystąpiła do przetargu na nabycie nieruchomości.

Przetarg wygrała, ale niedługo potem przed producentem otworzyła się możliwość zrealizowania inwestycji w drugim wariancie, na korzystniejszych warunkach. W związku z tym producent zaniechał realizacji wariantu pierwszego i kontynuował inwestycję wyłącznie w wariancie drugim (już we własnym zakresie). Na mocy odrębnego porozumienia zawartego ze spółką zależną zobowiązał się zwrócić jej poniesione przez nią dotychczas wydatki. Składały się na to:

a) wadium uiszczone w związku z przystąpieniem do przetargu (kwota wadium przepadła wskutek niezawarcia po wygraniu przetargu docelowej umowy),

b) usługi inwentaryzacji przyrodniczej i opinii środowiskowej,

c) usługi pomiaru powierzchni,

d) koszty związane z decyzją środowiskową,

e) nabycie specyfikacji istotnych warunków przetargu,

f) koszty wykonania robót geotechnicznych,

g) koszty transportu i najmu spycharki,

h) wynajem sal konferencyjnych,

i) usługi geodezyjne,

j) usługi ksero,

k) usługi noclegowe,

I) usługi pocztowe,

m) uzgodnienie dokumentacji technicznej,

n) opłaty skarbowe,

o) opłaty za administrowanie ponoszone do zarządzającego specjalną strefą ekonomiczną,

p) opłata za wydanie pozwolenia na prowadzenie badań archeologicznych,

q) drobne narzędzia do prac terenowych (zużyte w toku realizacji wariantu I),

r) materiały eksploatacyjne do urządzenia wielofunkcyjnego (zużyte w toku realizacji wariantu pierwszego).

Spółka zależna uznała, że zwrot tych wydatków nie jest opodatkowany VAT, dlatego wystawiła notę obciążeniową.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej był innego zdania. Stwierdził, że nie mógł to być zwrot wydatków, skoro – jak wynikało z opisu stanu faktycznego – spółka zależna poniosła je na swoją rzecz i na swój rachunek.

Fiskus zwrócił uwagę na to, że spółka zależna nie ujęła tych wydatków na kontach przejściowych. Odliczyła VAT naliczony wynikający z otrzymanych faktur (z wyjątkiem VAT od usług noclegowych, bo tu odliczenie jej nie przysługiwało z mocy samej ustawy o VAT – art. 88 ust. 1 pkt 4).

Nie doszło więc do zwrotu wydatków, tylko do czynności opodatkowanej – świadczenia, a w zasadzie odsprzedaży usług, co powinno zostać udokumentowane fakturą – stwierdził dyrektor KIS. Uznał jednak, że skoro nie została wystawiona faktura, tylko nota obciążenia, to producent nie ma prawa obniżyć swojego podatku należnego o podatek naliczony wynikający z nabytej usługi.

Innego zdania był producent. Uważał, podobnie jak spółka zależna, że doszło do czynności niepodlegającej VAT. W związku z tym co prawda nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT, ale w całości zaliczył zwrot wydatków do kosztów.

WSA w Poznaniu przyznał mu rację. Nie zgodził się z fiskusem, że zwrot wydatków stanowił odpłatność za odsprzedaż usług. Zwrócił uwagę na to, że z opisu stanu faktycznego nie wynikało, aby spółka zależna odsprzedawała producentowi jakieś usługi. Przeciwnie, producentowi nie przysługiwało w zamian żadne świadczenie – stwierdził WSA.

Dodał, że nie mógł mieć tu zastosowania przepis o refakturowaniu usług (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT), bo ma on zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej. Tymczasem z opisu stanu faktycznego wynikało jasno, że spółka zależna ponosiła wydatki na swoją rzecz i na swój rachunek.

Wyrok jest nieprawomocny.©℗

orzecznictwo