Jeśli podatnik w poprzednich pięciu latach poniósł stratę, może uwzględnić ją przy określaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu.

Jest duża szansa na utrzymanie tego wyroku w mocy. Linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego jest bowiem w tej kwestii jednolicie korzystna dla podatników, a jej przykładem jest wyrok z 19 lipca 2022 r. (sygn. akt II FSK 452/22).

Tam, gdzie sądy wojewódzkie są odmiennego zdania, ich orzeczenia są przez NSA uchylane. Dowodem tego są wyroki sądu kasacyjnego: z 7 grudnia 2022 r. (II FSK 1172/22) i z 13 grudnia 2022 r. (II FSK 1072/22), uchylające orzeczenia WSA w Gliwicach (I SA/Gl 229/22 oraz I SA/Gl 237/22).

Fiskus nieugięty

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nadal jednak podtrzymuje swój pogląd, czego przykładem jest interpretacja indywidualna z 19 kwietnia 2023 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.217.2023.2.AD). Stwierdził w niej, że nie można pomniejszać podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o podatkowe straty z lat ubiegłych.

Co się uwzględnia…

Przypomnijmy, że 4-proc. danina solidarnościowa jest uregulowana w tej samej ustawie co podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest ona należna od nadwyżki ponad 1 mln zł sumy dochodów, na którą składają się dochody:

■ opodatkowane według skali podatkowej, np. z pracy, z działalności gospodarczej, z rent, emerytur, działalności wykonywanej osobiście, z praw autorskich (na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a ustawy o PIT),

■ z zysków kapitałowych, czyli ze zbycia udziałów, akcji, pochodnych instrumentów finansowych itp. (art. 30b ustawy),

■ z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym (art. 30c),

■ z zagranicznej spółki kontrolowanej (z ang. CFC – art. 30f).

…co odlicza

Z art. 30h ust. 2 ustawy o PIT wynika, że dochody obliczane dla celów daniny solidarnościowej pomniejsza się o odliczone od nich:

■ składki na ubezpieczenia społeczne,

■ część składki zdrowotnej u podatników liniowych (w 2023 r. nie więcej niż 10 200 zł),

■ kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy o PIT, odliczane od podstawy obliczenia podatku od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Co ze stratą

Problem wynika z tego, że w przepisie tym nie ma słowa o odliczaniu podatkowej straty z lat ubiegłych. Dla dyrektora KIS to koronny argument. Skoro strata z lat ubiegłych nie została wymieniona w art. 30h ust. 2, to jej się nie odlicza – twierdzi organ.

NSA oraz część sądów wojewódzkich są innego zdania. Według nich każdy z dochodów wymienionych w art. 30h pkt 2 musi być obliczony przy zastosowaniu wszystkich zasad opodatkowania zawartych w ustawie o PIT, a nie tylko tego jednego przepisu.

Nie można przyjąć – jak podkreślił wrocławski WSA, przytaczając orzecznictwo NSA – że przepisy o ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej są przepisami szczególnymi i autonomicznymi, czyli odrębnymi od przepisów regulujących zasady ustalania podstawy opodatkowania PIT.

Jak najbardziej więc – według sądów – ma tu zastosowanie art. 9 ust. 3, z którego jasno wynika, że dochód z danego źródła przychodów obniża się o wysokość straty z tego samego źródła.

„Gdyby intencją racjonalnego ustawodawcy było uniemożliwienie odliczenia straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, to taka regulacja zostałaby wprost wskazana w przepisach ustawy o PIT” – zauważył wrocławski sąd.

Podkreślił, że rolą ustawodawcy jest „tworzenie przepisów klarownych i zrozumiałych dla ich adresatów oraz unikanie zbędnych powtórzeń, których dokonanie nie może stanowić podstawy do stosowania wykładni zawężającej art. 30h ust. 2 ustawy o PIT (na niekorzyść podatnika). Niezbędnym elementem zasady demokratycznego państwa prawnego jest zasada jednoznaczności prawa. Podatnik nie powinien ponosić negatywnych skutków prawnych niejasności przepisów”.

„Innymi słowy, wadliwy sposób sformułowania art. 30h ust. 2 ustawy o PIT nie może stanowić podstawy do dokonywania jego wykładni w sposób zawężający, na niekorzyść podatnika” – podsumował WSA. Jego wyrok jest nieprawomocny.

Nie przewidziano w DSF-1

NSA rozprawił się już też z innym argumentem podnoszonym często przez skarbówkę – że w formularzu deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej DSF-1 nie ma miejsca na odliczenie powstałej straty.

Fiskus argumentuje, że w deklaracji tej należy zsumować dochody wykazane w formularzach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-40A, PIT-CFC.

„Każdy z tych formularzy zawiera odrębne pole dochody. Niniejsze można pomniejszyć wyłącznie o elementy, które przewiduje ta deklaracja. Takie wypełnienie deklaracji DSF-1 jest spójne z brzmieniem art. 30h ustawy o PIT w prawidłowym jego rozumieniu” – powtórzył po raz kolejny dyrektor KIS w interpretacji z 19 kwietnia 2022 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.217.2023.2.AD).

NSA ma na to krótką odpowiedź: „podniesiony argument organu, jakoby jego stanowisko uzasadniała treść formularza deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej DSF-1, w którym brak jest miejsca na odliczenie powstałej straty, jest bezpodstawny”.©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyrok WSA we Wrocławiu z 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt I SA/Wr 511/22