Zmiany wchodzące w życie 1 lipca 2015 r. dotyczyć będą trzech grup przepisów: 1) o odwrotnym obciążaniu w transakcjach krajowych, 2) o rozliczaniu podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, 3) dotyczących tzw. towarów wrażliwych.

Odwrotne obciążenie w transakcjach krajowych

Podatnikami VAT z tytułu dostaw towarów oraz świadczenia usług są co do zasady podatnicy dokonujący dostaw oraz świadczący usługi. Nie jest to jednak zasada bezwzględnie obowiązująca. W przypadkach określonych w art. 17 ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8 ustawy o VAT podatnikami z tytułu dostaw towarów oraz świadczenia usług są bowiem nabywcy tych towarów i usług. Rozliczenie podatku w takich sytuacjach następuje w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia (reverse charge mechanism).
Przypadki wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT dotyczą zakupów dokonywanych od podatników zagranicznych (tj. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce). W tym zakresie od 1 lipca 2015 r. nie nastąpią żadne zmiany.
Pozostałe przypadki (art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT) dotyczą natomiast zakupów krajowych, tj. dokonywanych od podatników posiadających siedzibę działalności lub stałe miejsce jej prowadzenia w Polsce. W tym przypadku podatnikami mogą być nabywcy:
●towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT) oraz
●usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT).
ikona lupy />

Tylko podatnicy VAT czynni

Obecnie na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT podatnikami z tytułu dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT mogą być nabywcy będący podatnikami. Z przepisów nie wynika, aby istotna była rejestracja dla celów VAT nabywców. W efekcie do rozliczania VAT jako nabywcy obowiązani są nie tylko nabywcy będący podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni, ale także nabywcy będący podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT zwolnieni oraz niezarejestrowani.
Od 1 lipca 2015 r. stosowanie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT ograniczy się do sytuacji, gdy nabywcą będzie podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Zatem od tego dnia do rozliczania podatku z tytułu krajowych dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT przestaną być zobowiązani nabywcy będący podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT zwolnieni oraz niezarejestrowani.

PRZYKŁAD 1

Z nabywcy na sprzedawcę

Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego dokonuje czasami zakupów elementów metalowych wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Obecnie musi rozliczać VAT z tytułu dokonywania tych zakupów. Zmieni się to 1 lipca 2015 r., kiedy to podatnikami z tytułu dostaw towarów, o których mowa, będą sprzedawcy.

Konsekwencją tej zmiany będzie inny sposób fakturowania dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Obecnie dostawy dokonywane na rzecz podatników są niemal zawsze dokumentowane fakturami bez danych dotyczących stawki oraz kwoty podatku (art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT) oraz z adnotacją „odwrotne obciążenie” (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT). Od 1 lipca 2015 r. dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT (które nie są objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub 122 ustawy o VAT):
●dokonywane na rzecz podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni nadal będą dokumentowane fakturami bez danych dotyczących stawki oraz kwoty podatku (art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT) oraz z adnotacją „odwrotne obciążenie” (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT),
●dokonywane na rzecz podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni oraz podatników niezarejestrowanych będą dokumentowane „zwykłymi” fakturami VAT z podatkiem obliczanym według stawki 23 proc.
PRZYKŁAD 2

Zwykła faktura

Obecnie podatnik, o którym mowa w przykładzie 1, dokonując zakupów towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, otrzymuje od sprzedawców faktury bez VAT (bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku) oraz z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Od 1 lipca 2015 r. na takie zakupy podatnik będzie otrzymywał „zwykłe” faktury z 23-proc. VAT.

Rozszerzenie katalogu

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT podatnikami mogą być wyłącznie nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Obecnie załącznik ten zawiera 41 grup towarów (określonych przez symbol PKWiU oraz nazwę). 1 lipca 2015 r. dodanych do niego zostanie 13 grup towarów, a więc całkowita ich liczba rozszerzy się do 54 [tabela 1] [przykład 3].
Tabela 1. Nowe grupy towarów objęte procedurą odwrotnego obciążenia
Pozycja w załączniku nr 11 Nazwa towaru Symbol PKWiU
21a Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej 24.33.20.0
22a Złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku), z wyłączeniem złota inwestycyjnego w rozumieniu art. 121 ustawy o VAT ex[1 24.41.20.0
22b Złoto inwestycyjne w rozumieniu art. 121 ustawy o VAT (o ile jego dostawa nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 122 ustawy o VAT) bez względu na symbol PKWiU
22c Złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu) ex 24.41.50.0
22d Aluminium nieobrobione plastycznie 24.42.11.0
22e Ołów nieobrobiony plastycznie 24.43.11.0
22f Cynk nieobrobiony plastycznie 24.43.12.0
22g Cyna nieobrobiona plastycznie 24.43.13.0
27a Nikiel nieobrobiony plastycznie 24.45.11.0
28a Komputery przenośne, takie jak: tablety, notebooki, laptopy [klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych o masie < = 10 kg, takie jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne] ex 26.20.11.0
28b Telefony komórkowe, w tym smartfony (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym telefony dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych) ex 26.30.22.0
28c Konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem (z wyłączeniem części i akcesoriów) ex 26.40.60.0
28d Części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie 325 tysięcznych lub większej, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym biżuterię i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym) ex 32.12.13.0

1 Przedrostek ex oznacza, że pozycja dotyczy tylko niektórych towarów z grupowania PKWiU oznaczonego danym symbolem.

PRZYKŁAD 3

Sprzedaż ołowiu

5 lipca 2015 r. czynny podatnik VAT sprzeda (innemu czynnemu podatnikowi VAT) ołów nieobrobiony plastycznie (PKWiU 24.43.11.0). Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów dostawa będąca konsekwencją tej sprzedaży opodatkowana byłaby na zasadach ogólnych (podatnikiem byłby sprzedawca). Ze względu na dokonaną od 1 lipca 2015 r. zmianę przepisów podatnikiem z tytułu tej dostawy będzie jednak nabywca.

Większość z nowych grup towarów objęta zostanie procedurą odwrotnego obciążenia bezwarunkowo. Wyjątek stanowić będą towary wymienione w poz. 28a–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT, czyli komputery przenośne, telefony komórkowe oraz konsole do gier. W ich przypadku procedura odwrotnego obciążenia będzie mieć zastosowanie (o ile spełnione będą pozostałe warunki jej zastosowania), jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary bez kwoty podatku przekroczy 20 000 zł (art. 17 ust. 1c ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).
Przewodniczący KE: w 2016 r. zaproponujemy obniżkę VAT na e-książki i e-gazety
Przewodniczący KE: w 2016 r. zaproponujemy obniżkę VAT na e-książki i e-gazety

Zobacz również
Ograniczeniu temu towarzyszyć będzie wiele przepisów precyzujących sposób jego stosowania. Przede wszystkim zdefiniowane zostanie pojęcie jednolitej gospodarczo transakcji. Za taką uznawać się będzie transakcję:
1) obejmującą umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw towarów wymienionych w poz. 28a–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT, nawet jeżeli są dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy (art. 17 ust. 1d ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.), oraz

PRZYKŁAD 4

Dostawa telefonów komórkowych

15 lipca 2015 r. podatnicy VAT czynni zawrą umowę na dostawę telefonów komórkowych o łącznej wartości 30 000 zł netto. Dostawa telefonów zostanie udokumentowana dwiema fakturami, każda na kwotę 15 000 zł netto. Mimo to transakcja stanowić będzie transakcję jednolitą gospodarczo, a w konsekwencji podatnikiem z tytułu dostawy tych telefonów będzie nabywca.

2) obejmującą więcej niż jedną umowę, o której mowa w art. 17 ust. 1d ustawy o VAT, jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28a–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT (art. 17 ust. 1e ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).

PRZYKŁAD 5

Dwie umowy zamiast jednej

Wróćmy do przykładu 4 i załóżmy, że podatnicy, chcąc ominąć omawiane przepisy, sporządzą 15 lipca 2015 r. dwie umowy sprzedaży telefonów (każda na 15 000 zł netto). Nie wyłączy to uznania przedmiotowej transakcji za transakcję jednolitą gospodarczo, a więc również w takim przypadku podatnikiem z tytułu dostawy telefonów będzie nabywca.

Dodany zostanie też przepis stanowiący, że obniżenie wartości dostaw dokonywanych w ramach jednolitej gospodarczo transakcji w szczególności przez udzielenie po ich dokonaniu nabywcy opustu lub obniżki ceny, nie wpływa na określenie podatnika zobowiązanego do rozliczenia kwoty podatku z tytułu dostawy towarów dokonywanej w ramach tej transakcji (art. 17 ust. 1f ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).

PRZYKŁAD 6

Późniejszy rabat

7 lipca 2015 r. podatnik VAT czynny sprzeda innemu podatnikowi VAT czynnemu konsole do gier za kwotę 21 000 zł netto. Podatnikiem z tytułu tej dostawy będzie nabywca.

Na początku sierpnia 2015 r. sprzedawca udzieli nabywcy rabatu w wysokości 5 proc. W tej sytuacji – mimo że udzielenie rabatu spowodowało zmniejszenie wartości sprzedanych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji poniżej 20 000 zł – podatnikiem pozostanie nabywca.

Ustawodawca dodał też art. 17 ust. 2a i 2b ustawy o VAT, które wyłączać będą obowiązek rozliczania podatku przez dostawców komputerów przenośnych, telefonów komórkowych lub konsoli do gier, jeżeli nieprawidłowe zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia było wynikiem nieuczciwych działań nabywcy. Będzie tak, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki:
●dostawca podjął wszelkie niezbędne środki w celu rzetelnego rozliczenia podatku od dostawy komputerów przenośnych, telefonów komórkowych lub konsoli do gier,
●błędne uznanie, że podatnikiem jest nabywca, nastąpiło wskutek działania nabywcy, o którym dokonujący dostawy towarów przy zachowaniu należytej staranności nie wiedział lub nie mógł wiedzieć,
●zapłata należności z tytułu dostawy towarów nastąpiła z rachunku płatniczego nabywcy, w tym przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego, o ile umożliwiają one dokonującemu dostawy towarów identyfikację składającego zlecenie płatnicze (wyłączenie, o którym mowa, nie będzie miało zatem zastosowania w przypadku transakcji gotówkowych).
Informacje podsumowujące w obrocie krajowym
Obecnie dostawcy towarów i usług objętych procedurą odwrotnego obciążenia nie mają z tego tytułu obowiązku składania informacji podsumowujących. Od 1 lipca 2015 r. to się zmieni, gdyż zostanie wprowadzony nowy rodzaj informacji podsumowujących, tj. informacje podsumowujące w obrocie krajowym. Będą je składać podatnicy dokonujący dostawy towarów lub świadczący usługi, dla których podatnikiem jest nabywca w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT (art. 101a ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).
Informacje te będą składane za miesięczne lub kwartalne okresy rozliczeniowe. Zależeć to będzie od rodzaju składanych deklaracji VAT. I tak:
●podatnicy składający miesięczne deklaracje VAT-7 będą składać informacje podsumowujące w obrocie krajowym za miesięczne okresy rozliczeniowe,
●podatnicy składający kwartalne deklaracje VAT-7K/VAT-7D będą składać informacje podsumowujące w obrocie krajowym za kwartalne okresy rozliczeniowe.
Informacje podsumowujące w obrocie krajowym będą składane na formularzu, którego wzór określi minister finansów. [tabela 2] Symbol tego formularza nie jest jeszcze znany.

Tabela 2. Co jest wymagane

Dane w informacjach podsumowujących w obrocie krajowym
1) nazwa lub imię i nazwisko oraz numer NIP podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym,2) nazwy lub imiona i nazwiska oraz numery NIP podatników nabywających towary lub usługi,3) łączna wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT – w odniesieniu do poszczególnych nabywców
Informacje podsumowujące w obrocie krajowym będą musiały być przez podatników korygowane w przypadku stwierdzenia w nich błędów (art. 101a ust. 4 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.). Z kolei w przypadku zmiany wartości dostaw towarów lub świadczonych usług wykazanych w tych informacjach korekta będzie uwzględniana w bieżącej informacji podsumowującej w obrocie krajowym, czyli w informacji składanej za okres rozliczeniowy, za który dokonuje się korekty podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej (art. 101a ust. 5 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).
Złoto inwestycyjne
Obecnie tylko objęcie dostawy zwolnieniem od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (obejmuje ono dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego), wyłącza procedurę odwrotnego obciążenia. Od 1 lipca 2015 r. wyłączać ją będzie też objęcie zwolnieniem od podatku, o którym mowa w art. 122 ustawy o VAT, czyli zwolnieniem obejmującym m.in. dostawę złota inwestycyjnego.
Nieściągalne wierzytelności
1 lipca 2015 r. wejdą w życie dwie zmiany w przepisach o rozliczaniu podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności. Pierwsza dotyczy tzw. ulgi na złe długi. Obecnie nie można z niej korzystać, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2–4 ustawy o VAT (a więc jeżeli są oni ze sobą powiązani). Stanowi tak art. 89a ust. 7 ustawy o VAT. 1 lipca 2015 r. art. 89a ust. 7 ustawy o VAT zostanie uchylony. Zatem od tego dnia wierzyciele będą mogli korzystać z ulgi na złe długi nawet wtedy, gdy dłużnikami będą podatnicy z nimi powiązani.

PRZYKŁAD 7

Ulga dla podmiotów powiązanych

Członkiem zarządu spółki A jest osoba będąca bratem członka zarządu spółki B, a w konsekwencji są to podmioty powiązane. Do końca czerwca 2015 r. okoliczność taka wyłącza korzystanie z ulgi na złe długi w razie wystąpienia nieuregulowanej należności między spółkami. Zmieni się to 1 lipca 2015 r. – od tego dnia istniejące między spółkami powiązania nie będą wyłączać możliwości korzystania przez nie z ulgi na złe długi.

Druga ze zmian dotyczy obowiązku korygowania przez dłużników podatku odliczonego z faktur nieuregulowanych w terminie 150 dni od upływu terminu płatności (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT). Obecnie z przepisów nie wynika, aby dłużnik będący w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji nie miał takiego obowiązku. Zmieni się to 1 lipca 2015 r., kiedy zostanie dodany przepis wyłączający obowiązek korygowania odliczonego VAT przez dłużnika będącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji na ostatni dzień okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150. dzień od upływu terminu płatności za zakupione towary i usługi (art. 89b ust. 1b ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.).
Zmiana ta jest szczególnie istotna dla dłużników będących w trakcie likwidacji. W przypadku bowiem dłużników będących w trakcie postępowania upadłościowego już na gruncie obecnie obowiązujących przepisów przyjmuje się, że nie mają oni obowiązku (a w zasadzie obowiązku tego nie mają działający w ich imieniu syndycy) korygowania podatku odliczonego na podstawie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT (zob. przykładowo wyroki NSA z 1 lipca 2014 r., sygn. akt I FSK 609/14 i z 8 stycznia 2015 r., sygn. akt I FSK 1752/14).

PRZYKŁAD 8

Likwidacja dłużnika

28 kwietnia 2015 r. otworzona została likwidacja spółki X. Do końca czerwca 2015 r. okoliczność taka nie wyłącza konieczności korygowania podatku odliczonego z nieuregulowanych faktur (na podstawie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT). Od 1 lipca 2015 r. na likwidowanej spółce X obowiązek taki przestanie ciążyć.

Towary wrażliwe
1 lipca 2015 r. wejdzie także w życie wiele zmian dotyczących tzw. towarów wrażliwych, czyli takich, których dokonywanie dostaw wyłączać może składanie kwartalnych deklaracji VAT (art. 99 ust. 3a–3c ustawy o VAT) oraz których nabywcy mogą być solidarnie odpowiedzialni za zaległości podatkowe dostawców (zob. art. 105a–105c ustawy o VAT).
Szerszy katalog
Towary wrażliwe określa załącznik nr 13 do ustawy o VAT. Obecnie wymienia on 12 grup towarów, w tym wszelkie złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu lub proszku.
Od 1 lipca 2015 r. załącznik nr 13 do ustawy o VAT wymieniać będzie 21 grup towarów. Zmiany polegać będą na:
1) określeniu dziewięciu nowych kategorii towarów [tabela 3],
2) wyłączeniu z towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT złota nieobrobionego plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku o próbie 325 tysięcznych lub większej (od 1 lipca 2015 r. złoto takie należeć będzie do towarów objętych procedurą odwrotnego obciążenia).
Tabela 3. Nowe rodzaje towarów wrażliwych
Pozycja w załączniku nr 13 Nazwa towarów symbol PKWiU
12. Tonery bez głowicy drukującej do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym emulsje do uczulania powierzchni do stosowania w fotografice; preparaty chemiczne do stosowania w fotografice, gdzie indziej niesklasyfikowane) ex2 20.59.12.0
13. Kasety z tuszem bez głowicy do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym atrament do pisania, tusz kreślarski i pozostałe atramenty i tusze) ex 20.59.30.0
14. Srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku 24.41.10.0
16. Platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku 24.41.30.0
17. Srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym metale nieszlachetne lub srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu) ex 24.41.40.0
18. Złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu (klasyfikowane w grupowaniu obejmującym metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu) ex 24.41.50.0
19. Cyfrowe aparaty fotograficzne (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym aparaty fotograficzne cyfrowe i kamery cyfrowe) ex 26.70.13.0
20. Kasety z tuszem i głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych, tonery z głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym części i akcesoria do fotokopiarek) ex 28.23.26.0
21. Części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, ze srebra i z platyny, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym (klasyfikowane w grupowaniu PKWiU obejmującym biżuterię i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym) ex 32.12.13.0
2 Przedrostek ex oznacza, że pozycja dotyczy tylko niektórych towarów z grupowania PKWiU oznaczonego danym symbolem.
Wyższa kaucja gwarancyjna
Obecnie kaucja gwarancyjna wyłączająca odpowiedzialność podatkową nabywcy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, niezależnie od rodzaju dostarczanych towarów, nie może być niższa od 200 000 zł i nie musi być wyższa niż 3 000 000 zł. Od 1 lipca 2015 r. zróżnicowana zostanie wysokość kaucji gwarancyjnej od rodzaju dostarczanych przez podatników towarów (art. 105a ust. 3 pkt 3 lit. b oraz art. 105b ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r.). I tak:
1) w przypadku podatników dostarczających paliwa, oleje opałowe oraz oleje smarowe (tj. towary wymienione w poz. 10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy o VAT) minimalna kaucja gwarancyjna zostanie podniesiona do 1 000 000 zł, zaś maksymalna – do 10 000 000 zł,
2) w przypadku podatników dostarczających pozostałe towary wymienione w załączniku nr 13 do ustawy o VAT wysokość kaucji gwarancyjnej pozostanie na obecnym poziomie.
Pozostałe zmiany w przepisach o kaucji gwarancyjnej
1 lipca 2015 r. wejdą też w życie inne zmiany w przepisach dotyczących kaucji gwarancyjnej. Najważniejsze polegać będą na:
●dodaniu przepisu umożliwiającego zmianę formy kaucji gwarancyjnej,
●określeniu nowych wymogów dla kaucji gwarancyjnych składanych w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej oraz w postaci pisemnego upoważnienia organu podatkowego,
●wprowadzeniu oprocentowania kaucji gwarancyjnej złożonej w formie depozytu pieniężnego,
●określeniu właściwości naczelnika urzędu skarbowego w zakresie kaucji gwarancyjnej w przypadku zmiany właściwości urzędu skarbowego w zakresie rozliczania podatku VAT.
Co nowego od 1 stycznia 2016 r.
W przypadku części zmian określonych ustawą nowelizującą z 9 kwietnia 2015 r. ustawodawca zdecydował się na dłuższe vacatio legis. Dopiero 1 stycznia 2016 r.:
●zostaną dodane przepisy określające zasady obliczania kwoty podatku naliczonego w odniesieniu do zakupów towarów i usług wykorzystywanych tylko częściowo do celów działalności gospodarczej,
●zostanie wprowadzony system korekt podatku odliczonego przy zastosowaniu przepisów, o których mowa w pkt 1),
●zacznie obowiązywać zmiana w sposobie ustalania kwoty podatku naliczonego przy nabyciu lub wytworzeniu nieruchomości wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i innych,
●zlikwidowana zostanie stawka 8 proc. przewidziana obecnie dla dostaw sprzętu przeciwpożarowego.
Częściowe wykorzystanie
1 stycznia 2016 r. dodane zostaną przepisy określające zasady dokonywania odliczeń częściowych, gdy podatnicy dokonują zakupów towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność. Obecnie przepisów takich nie ma, stąd NSA w uchwale z 24 października 2011 r. (sygn. akt I FPS 9/10) orzekł, że „w świetle przepisów art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 powołanej wyżej ustawy”.
Przepisami, o których mowa, będzie przede wszystkim art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT. Na ich podstawie kwota podatku naliczonego będzie obliczana przez podatników w oparciu o nowego rodzaju proporcję, tzw. prewspółczynnik. Przepisy te będą miały zastosowanie, jeżeli łącznie zostaną spełnione cztery warunki. [tabela 4]
Tabela 4. Z zastosowaniem prewspółczynnika
Warunki odliczania kwoty podatku naliczonego:
1) doszło do nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność,2) nie jest to nabycie towarów i usług wykorzystywanych do celów osobistych, które podlegają opodatkowaniu jako nieodpłatne dostawy towarów (na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT) lub nieodpłatne świadczenie usług (na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT),3) nie jest to nabycie towarów i usług wykorzystywanych do nieodpłatnego użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, które nie podlega opodatkowaniu ze względu na brzmienie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT,4) przypisanie nabytych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe.
Jeżeli warunki te będą spełnione, kwota podatku naliczonego będzie od 1 stycznia 2016 r. obliczana zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, czyli przy wykorzystaniu prewspółczynnika (art. 86 ust. 2a zdanie pierwsze ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.).
PRZYKŁAD 8
Autobus dla fundacji
Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej oraz niepodlegającej opodatkowaniu działalności statutowej fundacja używa autobusu. Od 1 stycznia 2016 r. przy dokonywaniu zakupów dotyczących tego autobusu, których przypisanie w całości do działalności gospodarczej fundacji nie jest możliwe, będą miały zastosowanie przepisy art. 86 ust. 2a i nast. ustawy o VAT.
PRZYKŁAD 9
Auto w firmie
Na początku 2016 r. podatnik kupi samochód osobowy, który wykorzystywać będzie częściowo do celów prowadzonej działalności, częściowo zaś do celów prywatnych. Przepis art. 86 ust. 2a ustawy o VAT nie znajdzie w takim przypadku zastosowania, gdyż używanie samochodu do celów prywatnych nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT.
Podkreślić należy, że stosowanie prewspółczynnika następować będzie niezależnie od stosowania obecnie już istniejącej proporcji używanej w celu odliczeń częściowych. Niekiedy oznaczać to będzie konieczność stosowania przy dokonywaniu zakupów dwóch proporcji, tj. prewspółczynnika oraz obecnie stosowanej proporcji.

PRZYKŁAD 10

Dwie proporcje

Na początku 2016 r. stowarzyszenie zarejestrowane jako czynny podatnik VAT kupi komputer za 3500 zł netto + 805 zł VAT. Będzie go wykorzystywało do opodatkowanej oraz zwolnionej działalności gospodarczej oraz niepodlegającej opodatkowaniu działalności statutowej, przy czym:
1) proporcja wstępna (o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT) dla 2016 r. wyniesie w stowarzyszeniu 76 proc.,
2) prewspółczynnik wstępny (proporcja, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT) dla 2016 r. wyniesie w stowarzyszeniu 37 proc.
W tej sytuacji na podstawie art. 86 ust. 2a ustawy o VAT kwota podatku naliczonego z tytułu nabycia komputera wyniesie 297,85 zł (805 zł x 37 proc.), z której to kwoty stowarzyszenie będzie mogło odliczyć 226,37 zł (297,85 zł x 76 proc.).
Sposób określenia prewspółczynnika będzie musiał jak najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć (art. 86 ust. 2a zdanie drugie ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.). Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy o VAT, sposób określenia prewspółczynnika najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
●zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, oraz
●obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność (z wyjątkiem wydatków dotyczących towarów i usług wykorzystywanych do celów osobistych, które podlegają opodatkowaniu jako nieodpłatne dostawy towarów lub nieodpłatne świadczenie usług oraz wydatków dotyczących nabycia towarów i usług wykorzystywanych do nieodpłatnego użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza), gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności nie jest możliwe.
Przykładowe dane uwzględniane przy wyborze sposobu określania prewspółczynnika wskazywać będzie art. 86 ust. 2c ustawy o VAT. [tabela 5] Podkreślić należy, że będzie to katalog przykładowy, a więc nie będzie przeszkód do uwzględniania przy wyborze sposobu określania prewspółczynnika innych danych, jeżeli w oparciu o te dane możliwe będzie obiektywne określenie części wydatków przypadających odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność.
Co do zasady podatnicy będą mieli swobodę w zakresie wyboru sposobu określenia prewspółczynnika, tj. będą mogli wybrać dowolny sposób, o ile obiektywnie będzie on odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność.
W przypadku niektórych podatników swobodę tę będzie mógł ograniczyć minister finansów. Na podstawie art. 86 ust. 22 ustawy o VAT minister będzie bowiem upoważniony do określenia w drodze rozporządzenia obowiązującego niektórych podatników sposobu określenia prewspółczynnika oraz wskazania danych, na podstawie których ma być obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem wskazanego sposobu.
Jednak nawet w takich przypadkach możliwe będzie stosowanie przez podatników innego sposobu określenia prewspółczynnika. Jak bowiem stanowić będzie dodany od 1 stycznia 2016 r. art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia prewspółczynnika wskazują przepisy wykonawcze, uzna, że wskazany zgodnie z tymi przepisami sposób określenia prewspółczynnika nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny, bardziej reprezentatywny, sposób określenia prewspółczynnika.
Sposób ustalenia prewspółczynnika stosowany w danym roku będzie co do zasady określany na podstawie danych za rok poprzedni. W drodze wyjątku w dwóch przypadkach dla obliczenia kwoty podatku naliczonego podatnicy przyjmować będą dane wyliczone szacunkowo według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu. Będzie tak w przypadku:
●podatników rozpoczynających w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i innej niż działalność gospodarcza (art. 86 ust. 2e ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.),
●podatników, którzy uznają, że w odniesieniu do wykonywanej przez nich działalności i dokonywanych przez nich nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne (art. 86 ust. 2f ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.).
Niezależnie od scenariusza, prewspółczynnik określany będzie procentowo, w stosunku rocznym, a otrzymany wynik będzie zaokrąglany do najbliższej liczby całkowitej (art. 86 ust. 2g zdanie pierwsze i drugie ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.). Odpowiednie zastosowanie będzie miał przy tym art. 90 ust. 10 ustawy o VAT (art. 86 ust. 2g zdanie trzecie ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.), co oznacza, że będzie możliwe zaokrąglanie prewspółczynnika wynoszącego 99 proc. do 100 proc. (o ile kwota niestanowiąca kwoty podatku naliczonego, wynikająca z zastosowania prewspółczynnika była mniejsza niż 500 zł), zaś prewspółczynnika wynoszącego 1 proc. lub 2 proc. – do 0 proc.
Tabela 5. Jakie dane można uwzględniać
Przykładowe dane, które będą mogły być uwzględniane przy wyborze sposobu określania prewspółczynnika, to:
1) średnioroczna liczba osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności i poza tą działalnością,
2) średnioroczna liczba godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością i poza tą działalnością,
3) roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększony o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza,
4) średnioroczna powierzchnia wykorzystywana do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności i poza nią.

PRZYKŁAD 11

Zaokrąglenie w dół
Ustalony na początku 2016 r. przez podatnika prewspółczynnik wyniesie 1 proc. W tej sytuacji będzie on mógł zaokrąglić go do 0 proc., a więc zrezygnować z odliczania w trakcie 2016 r. kwot podatku naliczonego od zakupów, do których ma zastosowanie art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.
Warto zaznaczyć, że do danych, które będą mogły być uwzględniane przy wyborze sposobu określania prewspółczynnika, należeć będzie roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększony o otrzymane przychody z innej działalności. W takich przypadkach odpowiednie zastosowanie będzie miał art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 ustawy o VAT (art. 86 ust. 2g zdanie trzecie ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.), a więc:
1) przy określaniu prewspółczynnika pomijany będzie:
a) obrót uzyskany z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika – używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności,
b) obrót z tytułu pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
c) obrót z tytułu usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy o VAT w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy,
2) do obrotu nie będą wliczane kwoty podatku.
Korekta z prewspółczynnikiem
Tak jak w przypadku obecnie obowiązujących przepisów o odliczeniach częściowych, tak i w przypadku określania kwoty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT po zakończeniu roku obowiązkiem podatników będzie dokonywanie korekt podatku odliczonego.
Obowiązek ten wynikać będzie z art. 90c ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. Korekty dokonywać się będzie przy uwzględnieniu danych z zakończonego roku podatkowego (zob. art. 90c ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.). Odpowiednie zastosowanie będzie przy tym miała większość przepisów art. 91 ustawy o VAT (obecnie określających zasady dokonywania korekty), a zatem m.in.:
●towary i usługi objęte obecnie korektą rozłożoną w czasie (na 5 lub 10 lat) będą także w przypadku dokonywania korekty kwoty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT podlegały korekcie rozłożonej w czasie (art. 90c ust. 1 w związku z art. 91 ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.),
●korekta kwoty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT będzie dokonywana także w przypadku, gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż towarów lub usług podlegających korekcie rozłożonej w czasie lub towary te zostaną opodatkowane w ramach remanentu likwidacyjnego (art. 90c ust. 1 w zw. z art. 91 ust. 4–6 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.),
●korekta kwoty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT będzie dokonywana także w przypadkach towarów i usług, które początkowo w całości były wykorzystywane do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej albo w całości były wykorzystywane do innych celów, a następnie nastąpiła zmiana sposobu wykorzystywania (art. 90c ust. 1 w związku z art. 91 ust. 7–7d ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.).
Dokonując korekty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, podatnicy nie będą związani sposobem określania prewspółczynnika stosowanego w trakcie zakończonego roku (lub wcześniej). Jak będzie bowiem stanowić art. 90c ust. 3 ustawy o VAT, dokonując korekty, o której mowa, podatnik będzie mógł przyjąć inny sposób określania prewspółczynnika, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku. [przykład 12]

PRZYKŁAD 12

Wybór innego sposobu

Podatnik zobowiązany od 1 stycznia 2016 r. do obliczania kwoty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT w trakcie 2016 r. stosować będzie prewspółczynnik określony w oparciu o średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności i poza nią. Jest możliwe, aby przy dokonywaniu korekty kwoty podatku odliczonego za 2016 r. określił prewspółczynnik ostateczny w oparciu o roczny obrót z działalności w rocznym obrocie podatnika z działalności powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności. Warunkiem jest, aby taki sposób był bardziej reprezentatywny.

Korekty podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT podatnicy będą co do zasady dokonywać przy uwzględnieniu danych zakończonego roku podatkowego. Wyjątek dotyczyć będzie tych, dla których sposób określenia prewspółczynnika wskazywać będą przepisy wykonawcze. Tacy podatnicy przy dokonywaniu korekty będą mogli uwzględniać dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy, jeżeli takie dane przyjęto w celu obliczenia kwoty VAT naliczonego. Obowiązek korekty istnieć będzie niezależnie od obowiązku przeprowadzania korekty podatku odliczonego. Wielu podatników zostanie więc od 1 stycznia 2016 r. zobowiązanych do przeprowadzania dwóch rodzajów korekt, tj. korekt podatku naliczonego (dokonywanych na podstawie art. 90c ustawy o VAT) oraz korekt podatku odliczonego (dokonywanych na podstawie art. 91 ustawy o VAT).

PRZYKŁAD 13

Dwie korekty

Fundacja od 1 stycznia 2016 r. dokonywać będzie zakupów towarów i usług, które wykorzystywane będą jednocześnie do czynności opodatkowanych, zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu, a przypisanie nabytych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej fundacji nie będzie możliwe. W takim przypadku:

1) w trakcie 2016 r. fundacja będzie do powyższych zakupów obowiązana stosować dwie proporcje, tj. prewspółczynnik wstępny (proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT) oraz „zwykłą” proporcję wstępną (tj. proporcję, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT),

2) po zakończeniu 2016 r. fundacja będzie musiała dokonać dwóch korekt, tj. korekty podatku naliczonego oraz korekty podatku odliczonego.

W przypadkach takich w pierwszej kolejności trzeba będzie dokonywać korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 90c ustawy o VAT. Korekta podatku odliczonego, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT, będzie dokonywana w drugiej kolejności. Kwota korekty będzie efektem zastosowania obu tych korekt.

PRZYKŁAD 14

Ostateczny wynik

Wróćmy do przykładu 10, tj. stowarzyszenia, które z tytułu nabycia na początku 2016 r. komputera za 3500 zł netto + 805 zł VAT uprawnione będzie do odliczenia VAT w wysokości 226,37 zł. Załóżmy, że po zakończeniu 2016 r. okaże się, że:

● ostateczny prewspółczynnik wyniósł 42 proc.,

● ostateczna „zwykła” proporcja wyniesie 69 proc.

Stowarzyszenie najpierw będzie musiało obliczyć skorygowaną kwotę VAT naliczonego z tytułu nabycia komputera, która wyniesie 338,10 zł (805 zł x 42 proc.). Dopiero znając tę kwotę, ustali skorygowaną kwotę VAT odliczonego, która wyniesie 233,29 zł (338,10 zł x 69 proc.). Będzie to kwota o 6,92 zł (233,29 zł – 226,37 zł) wyższa od odliczonej przy nabyciu komputera kwoty podatku, a więc efektem korekt będzie podwyższenie VAT do odliczenia o 6,92 zł.

Oddzielnie nieruchomości

Jak obecnie stanowi art. 86 ust. 7b ustawy o VAT, w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów oraz wytworzenie nieruchomości stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów działalności, jak i do celów innych, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, których nie da się w całości przypisać działalności gospodarczej, podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności.
Przepis powyższy może mieć zastosowanie również wówczas, gdy nieruchomość wykorzystywana jest do celów innych niż prowadzona przez podatnika działalność, które nie są celami osobistymi. Od 1 stycznia 2016 r. ulegnie to zmianie. Od tego dnia art. 86 ust. 7b ustawy o VAT będzie miał zastosowanie tylko w przypadku nieruchomości wykorzystywanych przez podatników do celów prowadzonej przez nich działalności gospodarczej oraz celów osobistych. Przepis ten nie będzie miał natomiast od 1 stycznia 2016 r. zastosowania w przypadku nieruchomości wykorzystywanych przez podatników do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej oraz innych celów podatników, które nie są celami osobistymi podatników.
Zmiana ta spowoduje, że w odniesieniu do wykorzystywania nieruchomości na cele prywatne znajdzie zastosowanie wyłącznie klucz „powierzchniowy”, ponieważ w takim przypadku nie wystąpi obrót, możliwość przyporządkowania pracowników czy też kategoria roboczogodzin. Natomiast w pozostałym zakresie zastosowanie znajdzie – na podstawie omówionych wcześniej przepisów art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. – każda metoda uzasadniona ekonomicznie i gwarantująca właściwe przyporządkowanie podatku naliczonego.
Dotyczyć to będzie nakładów na nabycie lub wytworzenie nieruchomości poniesionych od 1 stycznia 2016 r. W przypadku nakładów na nabycie lub wytworzenie nieruchomości poniesionych do końca 2015 r. mieć będą zastosowanie przepisy obecnie obowiązujące (zob. art. 6 ust. 2 ustawy nowelizującej z 9 kwietnia 2015 r.).

PRZYKŁAD 15

Różne podmioty, różne wyliczenia

Dwóch podatników, tj. osoba fizyczna oraz stowarzyszenie, kupi na początku 2016 r. nieruchomości, które będą wykorzystywać w działalności. Dodatkowo osoba fizyczna będzie wykorzystywać nieruchomość do celów osobistych, zaś w przypadku podatnika będącego stowarzyszeniem – do działalności statutowej. W takim przypadku:

1) podatnik będący osobą fizyczną będzie mógł obliczyć kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości wyłącznie w oparciu o klucz powierzchniowy,

2) podatnik będący stowarzyszeniem będzie mógł obliczyć kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości przy zastosowaniu prewspółczynnika określonego w dowolny sposób zgodny z przepisami art. 86 ust. 2a–2h ustawy o VAT.

Likwidacja 8-proc. stawki
Od początku 2016 r. nie będzie już można stosować obniżonej do 8 proc. stawki do dostaw sprzętu przeciwpożarowego.
Podstawa prawna
Ustawa z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 605).
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).