Księgowi nadal liczą na odroczenie terminów sprawozdawczych

Przesunięcie terminu złożenia CIT i zapłaty tego podatku nie ma sensu, gdy równocześnie nie zostaną odroczone terminy sprawozdawcze – skarżą się czytelnicy w e-mailach do redakcji DGP oraz na forach internetowych.

Podkreślają, że oba te obowiązki są połączone – gdy zostanie sporządzone sprawo zdanie, dane do rozliczenia podatkowego są już gotowe. Zresztą Ministerstwo Finansów rozumiało to przez ostatnie lata i odraczało terminy zarówno rozliczenia CIT, jak i sporządzenia oraz złożenia sprawozdań.

W tym roku MF ma jednak inny plan, o czym informowało w komunikatach opublikowanych na swojej stronie internetowej. Wskazywało w nich, że zamierza przesunąć tylko terminy na złożenie CIT-8 i CIT-8AB i zapłatę podatku. Chociaż do końca marca zostały już niespełna dwa tygodnie, rozporządzenie w tym zakresie nie zostało nadal opublikowane.

Z upublicznionego w lutym projektu wynika natomiast, że o trzy miesiące – z 31 marca 2023 r. do 30 czerwca br. – zostanie przesunięty termin na:

• złożenie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym, który zakończył się między 1 grudnia 2022 r. a 28 lutego 2023 r. (CIT-8, CIT-8AB),
• wpłatę podatku należnego wykazanego w zeznaniu albo różnicy między podatkiem należnym od dochodu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku.

Spytaliśmy resort finansów, czy coś stoi na przeszkodzie, aby odroczyć również termin sprawozdawczy, który obecnie przypada na 31 marca br. Czekamy na odpowiedź.

Już od dawna zresztą pojawiają się głosy, że terminy sprawozdawcze powinny zostać przesunięte na stałe. Krzysztof Burnos, biegły rewident, idzie nawet krok dalej. Uważa bowiem, że obowiązek sporządzenia sprawozdania do 31 marca powinien zostać zniesiony.

– Kluczową datą jest data obowiązku upublicznienia sporządzonego sprawozdania finansowego i wprowadzenia informacji do obrotu gospodarczego – podkreśla ekspert (patrz: komentarz w ramce).

Nieterminowe sprawozdanie

Księgowi zastanawiają się, co im grozi, jeżeli nie sporządzą sprawozdania finansowego na czas, tj. do 31 marca br. W takim przypadku będzie miał zastosowanie art. 77 pkt 2 ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

– Penalizuje on zarówno niesporządzenie, jak i sporządzenie rocznego sprawo zdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy – wyjaśnia radca prawny Łukasz Drożdżowski.

Dodaje, że chodzi m.in. o niedotrzymanie ustawowego terminu sporządzenia sprawozdania w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego (art. 52 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Oznacza to – jak twierdzi ekspert – że niepodpisanie rocznego sprawozdania finansowego w tym czasie może się wiązać dla członków zarządu z ryzykiem kary grzywny (od 100 zł do 1 080 000 zł), kary pozbawienia wolności do lat dwóch lub obu tych kar łącznie.

Inaczej w praktyce

Co innego jednak pokazuje praktyka. Eksperci zgodnie twierdzą, że nie spotkali się nigdy z karami za nieterminowe sporządzenie i podpisanie sprawozdania. Łukasz Drożdżowski dodaje, że problem może się pojawić wówczas, gdy sprawozdanie nie zostanie na czas złożone do Krajowego Rejestru Sądowego.

– W takich przypadkach sąd zwykle wzywa do złożenia zaległych sprawozdań pod rygorem nałożenia grzywny w trybie przepisów postępowania cywilnego. Jeżeli nie dochodzi do ich złożenia w terminie, egzekucją grzywny zajmuje się komornik – wyjaśnia ekspert.

Dodaje – co tutaj istotne – że niekiedy ten sam sąd zawiadamia prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 77 ustawy o rachunkowości. – Spotkałem się kilka razy z takimi sytuacjami. Odnoszę wrażenie, że im mniejszy ośrodek miejski, tym większe ryzyko złożenia zawiadomienia do prokuratury przez sąd – twierdzi Łukasz Drożdżowski.

Elektroniczny podpis

Czy rzeczywiście ktoś może się dopatrzyć nieterminowego sporządzenia sprawozdania? Tak, ponieważ obecnie dokumenty te są podpisywane elektronicznie. Pojawia się na nich data, a nawet godzina złożenia sygnatury.

– Złożenie rocznego sprawozdania finansowego do Repozytorium Dokumentów Finansowych daje zatem możliwość ustalenia od ręki, kiedy doszło do złożenia ostatniego wymaganego podpisu elektronicznego – twierdzi Łukasz Drożdżowski.

Dodaje, że teoretycznie każdy (dostęp do rocznego sprawozdania finansowego jest publiczny za pośrednictwem portalu https://ekrs.ms.gov.pl/rdf/pd/search_df) jest w stanie zweryfikować nie tylko to, czy na czas złożono i zatwierdzono sprawo zdanie finansowe, lecz także czy podpisano je w ustawowym terminie.

– Każdy może zawiadomić organy ścigania o nieprawidłowościach. Wówczas – jeśli dojdzie do wszczęcia postępowania karnego – kierownik jednostki musiałby wykazać brak podstaw dla jego odpowiedzialności – twierdzi radca prawny.

O to natomiast nietrudno. Przykładowo można wykazać, że choć doszło do podpisania sprawozdania w terminie, ostatecznie został zatwierdzony i złożony dokument podpisany później, zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości.

Krzysztof Burnos wyjaśnia, że spółka zawsze może dokonać autokorekty sprawozdania finansowego, jeśli zauważy w nim jakiś błąd. – Wtedy pojawia się nowa data sporządzenia. Sprawozdanie z końca marca staje się więc jedynie technicznym dokumentem – podkreśla ekspert. ©℗

*Projekt rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminów wykonania niektórych obowiązków w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych

Uwaga!

Spółki cywilne nie mają obowiązku przekazania sprawozdania finansowego do szefa KAS, urzędu skarbowego ani do KRS

Data sporządzenia sprawozdania powinna być zniesiona

Nie spotkałem się z sankcjami z tytułu niesporządzenia sprawo zdania finansowego do końca marca. W przedsiębiorstwach zobligowanych do badania sprawozdań dokument sporządzony do końca marca może nigdy nie ujrzeć światła dziennego. W przypadku korekt audytorskich konieczne jest sporządzenie zmienionego sprawozdania finansowego. To pierwotne pozostaje wtedy jedynie technicznym dokumentem, który zostaje zapomniany przez zarządy i księgowych. Wspólnicy i akcjonariusze nawet nie zabiegają o ten dokument, gdyż nie przedstawia on wiarygodnej podstawy podejmowania decyzji inwestycyjnych. Jego upublicznienie wywołałoby szkody w obrocie gospodarczym.

Mogłoby się wydawać, że w przypadku przedsiębiorstw, które nie podlegają badaniu przez biegłego rewidenta, sytuacja jest dużo gorsza, bo sprawozdanie finansowe przeznaczone do publikacji muszą bezwzględnie sporządzić do 31 marca. Otóż niekoniecznie. Spółka zawsze może dokonać autokorekty sprawozdania, jeśli zauważy w nim jakiś błąd. I wtedy pojawia się nowa data sporządzenia dokumentu. Sprawozdanie z końca marca znów staje się jedynie technicznym dokumentem, który co najwyżej ma dowieść, że wymóg 31 marca został spełniony.

Obowiązek sporządzenia sprawozdań finansowych do 31 marca powinien być zniesiony. Kluczową datą jest data obowiązku ich upublicznienia i wprowadzenia informacji do obrotu gospodarczego. Przykładowo w przypadku większości spółek giełdowych sprawozdania finansowe są publikowane niezwłocznie po ich sporządzeniu. A jaki jest sens nakładania na spółki pozagiełdowe obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego na 31 marca, jeśli leży ono i czeka na zatwierdzenie przez kolejne 180 dni? Równie dobrze może ono zostać sporządzone w maju i zatwierdzone w czerwcu.

Nie spotkałem się z sankcjami z tytułu niesporządzenia sprawozdania finansowego do końca marca. Brak takiego dokumentu nie wywoła żadnej szkody, bo upublicznienie sprawozdania wymaga wcześniejszego jego zatwierdzenia. W dobie e-podpisów przepis ten stwarza więcej problemów niż korzyści.