Subskrybuj nas na Youtube
Czy podstawą opodatkowania dla celów VAT jest wartość nominalna obejmowanych akcji, czy ich wyższa wartość emisyjna, jeśli strony określiły już, że to ona stanowi zapłatę?
Pytanie prejudycjalne o takiej treści skierował 24 lutego br. do Trybunału Sprawiedliwości UE Naczelny Sąd Administracyjny. Odpowiedź TSUE pomoże więc w odpowiedzi, czy tzw. agio (nadwyżka pomiędzy wartością emisyjną akcji a ich wartością nominalną) ma wpływ na podstawę opodatkowania VAT.
Nieruchomość za akcje…
Sprawa dotyczyła spółki należącej do państwowej grupy kapitałowej. Fiskus zakwestionował jej rozliczenia VAT za IV kw. 2014 r. i I kw. 2015 r. Uznał, że zawyżyła ona kwoty podatku naliczonego do odliczenia i nieprawidłowo ujęła kwoty netto z faktur wystawionych na jej rzecz przez inne podmioty.
Miało to związek z wcześniejszą decyzją grupy kapitałowej, która dążąc do podwyższenia ujawnianego zysku operacyjnego netto, zdecydowała się na zbycie części nieruchomości spółkom celowym. W związku z tym dwie spółki powiązane wniosły nieruchomości (jako wkład niepieniężny) do spółki, której rozliczenia zakwestionował potem fiskus. W zamian wnoszący aport objęli akcje wyemitowane w celu podwyższenia kapitału zakładowego.
…a co z VAT?
Strony zgodnie zrezygnowały ze zwolnienia dostawy nieruchomości z VAT, a więc była to czynność opodatkowana. Problem powstał z ustaleniem podstawy opodatkowania. Spółka, która otrzymała nieruchomości, uważała, że podstawą opodatkowania była wartość emisyjna akcji, a nie ich wartość nominalna. Ta druga była znacząco niższa, a nadwyżka, czyli agio, trafiła na kapitał zapasowy spółki.
Odmiennie ocenili sytuację kontrolujący. Stwierdzili, że zapłata za wniesienie wkładu niepieniężnego sprowadzała się do emisji oraz wydania akcji, a więc podstawą opodatkowania była wartość nominalna akcji. Z tego powodu uznano, że spółka zawyżyła kwotę podatku naliczonego do odliczenia z faktury.
Ustalenia te podtrzymał następnie dyrektor izby administracji skarbowej. Stwierdził, że zarówno kwoty netto, jak i kwoty VAT wymienione na fakturze dokumentującej zbycie nieruchomości były niezgodne z rzeczywistością, a więc VAT do odliczenia był zawyżony.
Spółka liczy na TSUE
Spółka zaskarżyła decyzję dyrektora IAS do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze przekonywała, że prawidłową podstawą opodatkowania czynności powinna być cena emisyjna akcji. Tłumaczyła, że odpowiednikiem ceny emisyjnej w obrocie wtórnym akcjami (np. na giełdzie papierów wartościowych) jest ich cena rynkowa. Wartość ta jest zmienna i odzwierciedla wartość spółki dla potencjalnego nabywcy – podkreślała spółka.
Wskazywała również, że znaczenie wartości nominalnej akcji ogranicza się do zademonstrowania udziału, jaki nabywca akcji uzyska w kapitale zakładowym spółki. Nie odnosi się ona natomiast do rzeczywistej ceny, jaką nabywca musi uiścić za akcje.
Ze względu jednak na złożoność sprawy spółka wniosła o zadanie pytania prejudycjalnego do TSUE. Chciała, aby trybunał odpowiedział, co jest podstawą opodatkowania przy wniesieniu wkładu niepieniężnego, jeżeli w rezultacie tego wystąpi agio. Czy jest nią wartość nominalna akcji, czy ich wartość emisyjna?
WSA w Warszawie nie zdecydował się zadać takiego pytania unijnemu trybunałowi, bo uznał, że rację ma fiskus (sygn. akt III SA/Wa 2857/17). Orzekł, że zapłatą za aport jest wartość nominalna akcji, bo spółki, które go wniosły, zgodziły się objąć akcje o takiej właśnie wartości.
W rezultacie warszawski sąd zgodził się z fiskusem, że spółka zawyżyła kwotę podatku do odliczenia.
Wątpliwości co do tego nabrał natomiast NSA, do którego spółka wniosła skargę kasacyjną. Sąd zawiesił postępowanie i postanowił skierować pytanie prejudycjalne do TSUE. Spytał „czy przez zapłatę otrzymaną lub którą dostawca otrzyma w zamian za dostawę towarów, o której mowa w art. 73 dyrektywy 112 należy rozumieć wartość nominalną obejmowanych akcji, czy wartość emisyjną, jeżeli strony określiły, że zapłatę stanowić będzie wartość emisyjna akcji?”.
orzecznictwo
Postanowienie NSA z 24 lutego 2023 r., sygn. akt I FSK 2003/18 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
