Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
/>
Kompensata w ogólnym znaczeniu to wyrównanie strat, wydatków, wzajemnych roszczeń między kontrahentami. Jeżeli dwie jednostki są względem siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony.
Kompensata (potrącenie) może być skutecznie dokonana, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
– wierzytelności przedstawione wzajemnie do potrącenia muszą istnieć i dotyczyć tych samych jednostek, które są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami,
– przedmiotem obu wierzytelności muszą być sumy pieniężne albo rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,
– przedstawione do potrącenia wierzytelności muszą być wymagalne i charakteryzować się tym, że mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonuje się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Oświadczenie to ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Trzeba zauważyć, że potrącenie może być dokonane również wtedy, gdy nastąpi odroczenie wykonania zobowiązania przez sąd albo bezpłatnie przez wierzyciela. Poza tym można także potrącić wierzytelność przedawnioną, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, nie nastąpiło jeszcze przedawnienie.
Podobne stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 8 stycznia 2010 r., nr IBPBI/2/423-20/10/AK :...„Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo iż potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami...”.
W przypadku kompensaty należności wyrażonych w walucie obcej przyjmuje się, że dniem otrzymania należności oraz dniem zapłaty zobowiązania jest, co do zasady, dzień dokonania kompensaty, tj. moment podjęcia przez strony decyzji o jej dokonaniu. Uregulowanie przez jednostkę kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez dostawcę w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności stanowi uregulowanie zobowiązania w rozumieniu przepisów ustawy o CIT. W konsekwencji, w części zobowiązań wynikających z faktur nabycia usług, które zostaną uregulowane w drodze potrącenia, nie powstanie dla wnioskodawcy, po upływie terminów wskazanych w ustawie o CIT, obowiązek zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (lub odpowiednio – zwiększenia przychodów w razie braku kosztów) o kwoty w ten sposób uregulowane na rzecz kontrahenta.
Ewidencja księgowa kompensaty wzajemnych rozrachunków (należności i zobowiązań) z tytułu dostaw i usług przebiega zapisami: strona Wn konta Rozrachunki z dostawcami, strona Ma konta Rozrachunki z odbiorcami.
Warszawa., 05.04.2015 r.
Budmat sp. z o.o.
ul. Spokojna 2
Warszawa
Hurtownia materiałów budowlanych Budokar
ul. Cicha 1
Warszawa
OŚWIADCZENIE O KOMPENSACIE
Uprzejmie informujemy, że na podstawie art. 498 k.c. dokonaliśmy kompensaty
| naszych zobowiązań, wynikających z następujących dokumentów: | z naszymi należnościami, wynikającymi z następujących dokumentów: | ||||
| Nazwa i numer dokumentu | Data dokumentu | Kwota | Nazwa i numer dokumentu | Data dokumentu | Kwota |
| FV nr 12 | 20.02.2015 r. | 6880 zł | FV nr 202 | 01.02.2015 r. | 8935 zł |
| na łączną kwotę | 6880 zł | na łączną kwotę | 8935 zł | ||
Po dokonaniu kompensaty do zapłaty na nasze dobro pozostaje kwota 2055 zł (słownie: dwatysiącepięćdziesiątpięć złotych zero groszy). Nierozliczoną w drodze kompensaty należność prosimy uregulować do 12.04.2015 r. Prosimy o zgodne z nami księgowanie.
Joanna Barańska
...........................................
(podpis osoby upoważnionej do składania oświadczeń)
PRZYKŁAD
Hurtownia
W księgach spółki widnieją zobowiązania z tytułu dostaw i usług wobec hurtowni materiałów budowlanych Budokar w wysokości 6880 zł oraz należności z tytułu dostaw i usług od tej firmy w wysokości 8935 zł. Obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Spółka dokonała kompensaty swoich zobowiązań z należnościami od tego kontrahenta poprzez złożenie oświadczenie o kompensacie. [patrz wzór obok]
Objaśnienia do schematu:
1. PK – kompensata rozrachunków do wysokości wierzytelności niższej kwota 6880 zł;
2. WB – wpływ należności kwota 2055 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).
