Wiele wskazuje na to, że zmiana w zaliczaniu składek ZUS od pensji pracowników do podatkowych kosztów firmy będzie miała zastosowanie po raz pierwszy dopiero do składek zapłaconych do 15 marca 2023 r., a należnych od wynagrodzenia za styczeń br. wypłaconego w lutym.

rozwiń ›
Spytaliśmy o to ponad dwa miesiące temu resort finansów, najwyraźniej jednak resort sam ma kłopot z odpowiedzią, bo do dziś milczy.
Powstaje też inne pytanie - a co ze składkami zapłaconymi w styczniu i lutym 2023 r. od wynagrodzeń za listopad i grudzień 2022 r.? Zabrakło tu przepisu przejściowego, który mówiłby wprost, że obowiązuje tu jeszcze stara zasada, czyli kasowa. Najprawdopodobniej jednak księgowi będą się jej trzymać i na bieżąco zaliczą do kosztów składki zapłacone w styczniu i lutym, skoro nie mogli odliczyć ich od przychodu firmy w listopadzie i grudniu ub.r.

Składki ZUS: Co się zmieniło od 2023

Zasadniczo zmiana jest korzystna dla firm, bo od 2023 r. można szybciej zaliczyć składki do podatkowych kosztów. A jednak księgowi narzekają, co widać na licznych forach społecznościowych. Skąd te utyskiwania?
Żeby je zrozumieć, trzeba zacząć od wyjaśnienia, co zmieniło się 1 stycznia 2023 r. Chodzi o odliczanie od przychodu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez płatnika, a także składek na Fundusz Pracy (FP), Fundusz Solidarnościowy (FS) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).
Jeśli chodzi o same wynagrodzenia, to - przypomnijmy - pracodawca zalicza je do kosztów w miesiącu, za który są one należne, pod warunkiem że terminowo je wypłaci lub postawi do dyspozycji pracownika. Tak wynika z art. 22 ust. 6ba ustawy o PIT oraz art. 15 ust. 4g ustawy o CIT. Podatkowym kosztem są też składki na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń - w części finansowanej przez płatnika (pracodawcę) - i składki na FP, FS i FGŚP.
Rosną składki ZUS dla przedsiębiorców. Ile wyniosą w 2023 r.? Kto może zapłacić mniej?
Rosną składki ZUS dla przedsiębiorców. Ile wyniosą w 2023 r.? Kto może zapłacić mniej?

Zobacz również

Składki ZUS do końca 2022 r.

Dotychczas odliczenie tych składek od przychodu zależało od momentu ich zapłaty. Najprościej można to wyjaśnić na przykładach.

Przykład 1

Pracodawca wypłaca wynagrodzenia 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który są one należne. Wynagrodzenia za czerwiec 2022 r. wypłacił 8 lipca, a składki ZUS od nich uregulował 15 lipca. Mógł więc zaliczyć składki do kosztów czerwca, ponieważ uregulował je w terminie, o którym była mowa w art. 22 ust. 6bb pkt 2 ustawy o PIT.

Przykład 2

Pracodawca wypłaca wynagrodzenia 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który są one należne. Wynagrodzenia za czerwiec 2022 r. wypłacił 8 lipca, ale składki ZUS od nich uregu lował dopiero 5 sierpnia. Mógł je zaliczyć do kosztów dopiero w sierpniu, bo wtedy je uregulował.

Składki ZUS od 1 stycznia

Od 2023 r. składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez płatnika oraz składki na FP, FS i FGŚP są kosztem tego miesiąca, za który są należne wynagrodzenia. Warunkiem jest tylko to, aby składki te zostały opłacone w terminie wynikającym z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przykład

Pracodawca wypłaca wynagrodzenia 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który są one należne. Termin zapłaty składek ZUS za dany miesiąc przypada nie później niż do 15. dnia następnego miesiąca.
Wynagrodzenia za styczeń 2023 r. pracodawca wypłaci 10 lutego, a składki od nich ureguluje 15 marca. Będzie mógł zaliczyć je do kosztów stycznia 2023 r., bo ureguluje je w terminie wynikającym z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Reasumując, utyskiwania księgowych biorą się stąd, że trzeba będzie pilnować, czy składki zostały faktycznie zapłacone w terminie. Jeżeli nie, to trzeba będzie cofnąć się do miesiąca, w którym zostały one zaliczone do podatkowych kosztów, i je stamtąd „wyrzucić”. Słowem, trzeba będzie skorygować poprzednie rozliczenia, a żaden księgowy tego nie lubi.
Ewidentnie więc zmiana ma dyscyplinować same firmy, by terminowo opłacały składki za swoich pracowników (patrz: opinia w ramce).
Od kiedy zmiana - przepisy przejściowe
Przepisy przejściowe
Jakich firm dotyczą Jak je uregulowano Gdzie
podatnicy CIT Artykuł 15 ust. 4h ustawy o CIT w nowym brzmieniu stosuje się do składek z tytułu należności, o których mowa w tym przepisie, należnych od 1 stycznia 2023 r. Artykuł 20 ust. 2 ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2180)
podatnicy PIT Artykuł 22 ust. 6bb ustawy o PIT w nowym brzmieniu stosuje się do:- składek z tytułu należności, o których mowa w tym przepisie, należnych od 1 stycznia 2023 r.,- dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. Artykuł 18 ust. 5 i art. 19 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265 ze zm.)

Od kiedy

W nowelizacji z 7 października 2022 r. (Dz.U. poz. 2180 ze zm.) napisano, że nowe brzmienie art. 15 ust. 4h ustawy o CIT „stosuje się do składek z tytułu należności, o których mowa w tym przepisie, należnych od dnia 1 stycznia 2023 r.” (art. 20 ust. 2 ustawy nowelizującej).
Powstaje pytanie, co ma być należne od 1 stycznia 2023 r. Składki czy należności, czyli wynagrodzenia? Z przepisu wynika, że jednak składki, tym bardziej że odwołuje się on do ust. 4h (o składkach), a nie ust. 4g (o należnościach z tytułu wynagrodzeń).
- Tak sformułowany przepis przejściowy sugeruje, że mówimy o składkach należnych od 1 stycznia 2023 r., czyli być może od wynagrodzenia grudniowego lub nawet listopadowego wypłaconego w grudniu 2022 r. - przyznaje Małgorzata Samborska, partner w Grant Thornton.
To oznaczałoby, że nowe zasady mają zastosowanie już do składek zapłaconych:
  • do 15 stycznia 2023 r., a należnych od wynagrodzenia za listopad 2022 r. wypłaconego w grudniu 2022 r. i
  • do 15 lutego 2023 r., a należnych od wynagrodzenia za grudzień 2022 r. wypłaconego w styczniu 2023 r.
Prawdopodobnie jednak nie o to chodziło Ministerstwu Finansów, bo to by oznaczało konieczność ujęcia tych składek w kosztach w 2022 r., gdy nowe przepisy jeszcze nie obowiązywały.

Raczej później

Najprawdopodobniej skutek miał być taki sam, jaki wynika z innej nowelizacji - odnoszącej się do firm będących podatnikami PIT. Chodzi o ustawę z 9 czerwca 2022 r. (Dz.U. poz. 1265 ze zm.). Zawarte w niej przepisy przejściowe są bardziej precyzyjne. Zapisano w nich, że:
  • art. 22 ust. 6bb ustawy o PIT w nowym brzmieniu stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. (art. 18 ust. 5 ustawy nowelizującej) i
  • nowe brzmienie art. 22 ust. 6bb ustawy o PIT stosuje się do składek z tytułu należności, o których mowa w tym przepisie, należnych od 1 stycznia 2023 r. (art. 19 ustawy nowelizującej).
Jak widać, pomyślano nie tylko o składkach należnych od 1 stycznia 2023 r., lecz także o wynagrodzeniach (dochodach/przychodach) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. O tych drugich zapomniano w nowelizacji ustawy o CIT i stąd wziął się problem.
To by oznaczało, że nowe zasady mają zastosowanie do składek zapłaconych do 15 marca 2013 r., a należnych od wynagrodzenia za styczeń br. wypłaconego w lutym. Jeżeli składki zostaną zapłacone do 15 marca br., będą już kosztem stycznia 2023 r.
OPINIA
Zmiana korzystna, ale także dyscyplinująca
ikona lupy />
Małgorzata Samborska doradca podatkowy i partner w Grant Thornton / nieznane
Zmianę dotyczącą ujmowania wkosztach składek pracodawców należy ocenić pozytywnie. Dzięki temu zyskają zwłaszcza ci przedsiębiorcy, którzy wypłacają wynagrodzenia za dany miesiąc w pierwszych dniach miesiąca kolejnego. Nie będą zmuszeni do robienia żmudnych przesunięć kosztów podatkowych. Wadą tego rozwiązania jest konieczność monitorowania faktycznej zapłaty składek. Wprzypadku uchybienia terminu zapłaty, bez względu na powód tego uchybienia, trzeba będzie skorygować okres zaliczenia do kosztów, co może być dodatkowym utrudnieniem. Zmiana wymusza więc terminowość uiszczania składek.

Jak więc będzie?

- Zakładając, że firmy nie opłacają składek z wyprzedzeniem, tylko robią to w ustawowym terminie, zaliczą w styczniu do podatkowych kosztów składki ZUS należne od wynagrodzeń pracowniczych za styczeń (na podstawie nowych przepisów) oraz jeszcze na podstawie starych przepisów składki od wynagrodzenia za listopad 2022 r. (które zostało wypłacone w grudniu, więc składki od niego są należne w styczniu) - wskazuje Małgorzata Samborska.
Podobna sytuacja będzie w lutym, kiedy to oprócz składek należnych od wynagrodzeń pracowniczych za luty (na podstawie nowych przepisów) podatnicy uwzględnią na podstawie starych przepisów składki od wynagrodzeń za grudzień (zapłacone w styczniu 2023 r., a więc należne do 15 lutego).
- Niestety nie ma przepisów, które wprost wskazywałyby, że do składek od należności wypłaconych w 2022 r., które nie zostały zaliczone do kosztów na podstawie starych przepisów, stosuje się przepisy w dotychczasowym brzmieniu. Liczę na to, że nikt nie będzie kwestionował prawa do zaliczenia w styczniu i lutym składek pracodawcy opłaconych po 1 stycznia 2023 r. należnych od wynagrodzeń za listopad lub grudzień 2022 r. - puentuje ekspertka.©℗
Więcej na temat zmian w podatkach od 1 stycznia 2023 r. czytaj na str. B2-5