Wcelu wyznaczenia transakcji podlegających obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych zgodnej z art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.) trzeba sumować wartości transakcji zawieranych z tym samym podmiotem, nawet jeżeli nie są to transakcje jednorodne. Jeżeli łączna kwota wynikająca z danej umowy/umów dotyczących różnych świadczeń zawartych z podmiotem powiązanym w danym roku podatkowym przekroczy limit wskazany w ustawie o CIT, należy sporządzić dokumentację wszystkich transakcji realizowanych z tym podmiotem. Takie stanowisko zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 17 grudnia 2014 r., sygn. akt II FSK 2849/12).
W powołanym orzeczeniu spółka będąca członkiem grupy kapitałowej zawiera wiele transakcji z krajowymi i zagranicznymi podmiotami z grupy, które różnią się między sobą co do typu i przedmiotu. Są to transakcje dotyczące przede wszystkim działalności podstawowej (np. usługi dystrybucji paliwa gazowego), jak również pobocznej (np. wynajem i dzierżawa nieruchomości). Według NSA w takiej sytuacji w celu określenia, czy wystąpił obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej do tych transakcji, należy zsumować wartość transakcji dotyczącej usług dystrybucji paliwa gazowego i transakcji wynajmu nieruchomości, i następnie taką wartość należy porównać z limitem 30 tys. euro dla usług.
Argumentem powoływanym przez NSA za takim podejściem było m.in. to, że ustawa o CIT wskazuje trzy rodzaje transakcji: świadczenie usług, sprzedaż lub udostępnianie wartości niematerialnych i prawnych oraz pozostałe przypadki. Transakcje podlegające dokumentowaniu należy grupować zgodnie z tym podziałem. Co więcej, odnoszenie wartości poszczególnych typów usług do wysokości limitu mogłoby w konsekwencji prowadzić do obejścia przepisów. Ponadto NSA podzielił pogląd wyrażony w tej samej sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 9 lutego 2012 r. (sygn. akt III SA/WA 1506/11), że przy określaniu transakcji podlegających obowiązkowi dokumentacyjnemu nie ma znaczenia ich porównywalność czy jednorodność i w konsekwencji, bez względu na to, czego dotyczą usługi, stanowią świadczenia tego samego rodzaju.
Stanowisko zaprezentowane przez NSA w tym wyroku odbiega od dominującej linii orzeczniczej w tym zakresie. Jak wskazano w dotychczasowych wyrokach NSA (m.in. wyroki z 15 stycznia 2013 r., sygn. akt II FSK 1052/11 czy z 10 maja 2013 r., sygn. akt II FSK 1893/10 oraz II FSK 1894/10), przy sumowaniu transakcji istotne znaczenie ma ich rodzaj. W związku z tym obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej powstaje, jeżeli wartość wszystkich świadczonych usług tego samego rodzaju z tytułu transakcji z podmiotem powiązanym przekracza progi kwotowe, określone w art. 9a ustawy o CIT. Zgodnie z tym podejściem nie należy sumować ze sobą transakcji, które mają odmienny charakter i w żaden sposób nie są ze sobą powiązane.
Zastosowanie się przez podatników do stanowiska zaprezentowanego w omawianym wyroku NSA oznaczałoby dla nich konieczność zweryfikowania, czy udokumentowali wszystkie transakcje. Może się bowiem okazać, że rozpatrując pojedyncze transakcje, nie wymagają one sporządzenia dokumentacji, natomiast po ich zsumowaniu taki obowiązek wystąpi. Niewątpliwie oznacza to ogromny ciężar administracyjny dla podatników oraz wyższe koszty. Z uwagi na rozbieżne stanowisko sądów w tym zakresie, podatnicy podejmując decyzję, które podejście wybrać, powinni kierować się stopniem zabezpieczenia, jakiego oczekują.
Stanowisko prezentowane w ostatnim wyroku NSA jest bardziej ostrożne i minimalizuje ryzyko zakwestionowania przez organy podatkowe, ale jednocześnie jest bardziej kosztowne. Z kolei dotychczasowa linia orzecznicza wydaje się być bardziej rozsądna, mając też na uwadze Wytyczne OECD oraz projekt BEPS, które idą raczej w kierunku analizy istotnych wartościowo transakcji oraz zmniejszania obciążeń administracyjnych podatników.