Subskrybuj nas na Youtube
W wyniku finansowym jednostka powinna uwzględnić rezerwy na znane jej ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń, także wtedy, gdy ich ujawnienie nastąpi między końcem roku a zamknięciem ksiąg rachunkowych za dany rok.
/>
/>
Ustawa o rachunkowości nakłada na podmioty prowadzące księgi rachunkowe obowiązek tworzenia biernych rozliczeń międzyokresowych na świadczenia pracownicze, które w bilansie wykazywane są jako rezerwy na zobowiązania. Tworzenie takich rozliczeń na świadczenia pracownicze powoduje, że koszt wypłaty świadczenia odniesiony jest na wynik finansowy jednostki przez lata zatrudnienia tego pracownika. Natomiast w przypadku, gdyby takiego biernego rozliczenia nie utworzono, koszt wypłaty tego świadczenia obciążyłby tylko okres, w którym stało się ono należne.
Odstąpienie od obowiązku tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze może mieć miejsce tylko wtedy, gdy wartości te nie wpłyną na rzetelność i jasność przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa oraz nie mają wpływu na ustalenie wyniku finansowego przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorca może odstąpić od tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze. Przesłanką do tego może być brak układów zbiorowych pracy oraz innych regulaminów wewnętrznych, w których regulowane są obowiązki wypłat nagród jubileuszowych i innych świadczeń lub zatrudnianie w przedsiębiorstwie młodych pracowników z krótkim stażem pracy.
Tworzenie rezerw na świadczenia pracownicze odbywa się na zasadzie szacowania. Technikę szacowania określają Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR 19).
Świadczenia, jakich najczęściej dotyczy tworzenie biernych rozliczeń, to:
● odprawy emerytalne, rentowe i pośmiertne,
● wynagrodzenia za czas urlopu niewykorzystanego w bieżącym roku,
●nagrody jubileuszowe,
● premie zależne od wypracowanego zysku,
● odprawy z tytułu rozwiązania umów z pracownikami zajmującymi stanowiska kierownicze.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów utworzone na odprawy emerytalne i rentowe wpływają na wynik bilansowy w momencie ich utworzenia w księgach rachunkowych. Natomiast na wynik podatkowy wpłynie dopiero faktycznie poniesiony wydatek na świadczenia pracownicze.
Wartość rezerw na świadczenia pracownicze wykazywana jest w pasywach w zobowiązaniach w punkcie B.I.2 z podziałem na:
● długoterminowe – rezerwy, których przewidywany termin wykorzystania jest dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia bilansowego,
● krótkoterminowe – rezerwy, których przewidywany termin wykorzystania jest krótszy niż 12 miesięcy licząc od dnia bilansowego.
Utworzenie rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów powinno również się znaleźć w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Fakt ich utworzenia powinien zostać opisany poprzez podanie:
● celu ich utworzenia,
● stanu na początek okresu,
● zwiększenia w trakcie okresu,
● zmniejszenia w trakcie okresu,
● stanu na koniec okresu.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów podlega ujęciu w ewidencji księgowej po stronie Wn konta zespołu 4 lub 5 – odpowiednio zwiększenie kosztu wytworzenia produktów, kosztów sprzedaży, kosztów ogólnego zarządu i uznaniu konta 64-1 „Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów” strona Ma konto 64-1. W identyczny sposób podwyższa się wysokość biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Zamiana biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów w zobowiązanie z tytułu wykonania świadczeń pracowniczych przez jednostkę powoduje zmniejszenie kosztów (Wn konto 64-1) i zwiększenie zobowiązania (Ma konto 23-0). Niewykorzystanie w części lub całości biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów polega na zmniejszeniu stanu biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów oraz zmniejszeniu kosztów działalności operacyjnej (odpowiednio kosztu wytworzenia produktów, kosztów sprzedaży, kosztów ogólnego zarządu) poniesionych w okresie sprawozdawczym, w którym stwierdzono, że związane z tym rozliczeniem zobowiązanie jest mniejsze lub nie powstało.
PRZYKŁAD
Odprawy emerytalne
Na dzień bilansowy spółka z o.o. utworzyła rezerwę na odprawy emerytalne w kwocie 120 000 zł, które zostaną wypłacone w następnych latach obrotowych. Odprawa emerytalna będzie kosztem uzyskania przychodów w dacie jej wypłaty.
Ustalenie różnicy przejściowej w podatku dochodowym:
a) wartość bilansowa rezerwy: 120 000 zł,
b) wartość podatkowa rezerwy: 0 zł,
c) wartość bilansowa pasywów jest wyższa od wartości podatkowej, zatem powstała ujemna różnica przejściowa w wysokości 120 000 zł,
d) odroczony podatek dochodowy wyniesie 120 000 zł × 19 proc. = 22 800 zł.
Spółka ewidencjonuje koszty na kontach zespołu 4 i 5. Ponieważ nie przewiduje się wypłaty odpraw emerytalnych w następnym roku obrotowym, całą kwotę spółka zalicza do rezerw długoterminowych.
Objaśnienia do schematu:
1. PK – utworzenie rezerwy na odprawy emerytalne 120 000 zł: strona Wn konta zespołu 5 oraz strona Ma konta „Rezerwa na odprawy emerytalne długoterminowe”;
2. PK – kwota z tytułu odroczonego podatku dochodowego 22 800 zł: strona Wn konta „Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego” oraz strona Ma konta „Podatek dochodowy od osób prawnych”.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
