Subskrybuj nas na Youtube
W ciągu trzech kwartałów br. płatnicy złożyli w Lubelskim Urzędzie Skarbowym 43 wnioski o zwrot podatku u źródła pobranego zgodnie z mechanizmem pay and refund. Podatnicy złożyli 38 takich wniosków.
Patrycja Mikuła, doradca podatkowy, prowadzi własną kancelarię
Choć liczba jest niewielka, to przeciętny czas rozpatrywania wniosku zakończony wydaniem decyzji wynosi aż sześć miesięcy. Trudno uznać, że siedem wniosków o zwrot, które zostały sfinalizowane, to wynik adekwatny do czasu oczekiwania.
Przytoczone dane dotyczą podatku od dochodów osób prawnych. Analogiczne przepisy o podatku u źródła funkcjonują na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych. W przedstawionych dziś statystykach koncentrujemy się jednak na CIT, bo w tym zakresie problem jest dużo bardziej powszechny.
Przypomnijmy, że mechanizm pay and refund wszedł w życie od 2022 r. Polega na tym, że przy wypłacie należności zagranicznemu kontrahentowi na kwotę przekraczającą 2 mln zł w danym roku polska firma musi – jako płatnik – potrącić w Polsce podatek u źródła w wysokości 19 proc. (dywidendy) lub 20 proc. (odsetki lub należności licencyjne).
Nie może zastosować zwolnień ani preferencyjnych stawek podatku wynikających z unijnych dyrektyw lub międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dopiero potem można ewentualnie starać się o zwrot pobranego podatku.
W zakresie podatku u źródła możliwe jest jednak niestosowanie poboru podatku, jeżeli płatnik:
a) złoży oświadczenie o spełnieniu warunków do zastosowania preferencji (art. 26 ust. 7a ustawy o CIT) – oświadczenie na formularzu WH-OSC należy złożyć nie później niż do dnia wpłaty podatku za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia kwoty 2 mln zł;
b) uzyska opinię o stosowaniu preferencji (art. 26b ustawy o CIT) odrębnie dla każdej relacji – opłata od wniosku wynosi 2 tys. zł. – na podstawie opinii płatnicy mogą nie pobrać podatku zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, zastosować stawkę bądź zwolnienie od podatku wynikające z takiej umowy. Opinia nie jest wydawana bezterminowo – jej ważność wynosi 36 miesięcy, termin na wydanie opinii wynosi 6 miesięcy. W przypadku istotnej zmiany okoliczności faktycznych, które mogą mieć wpływ na spełnienie warunków preferencji, wnioskodawca, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności powinien się dowiedzieć, że doszło do tej zmiany, ma obowiązek poinformowania o tym organu podatkowego. O wydanie opinii o stosowaniu preferencji może również wystąpić podatnik.
Oświadczenie płatnika
Złożenie przez płatnika oświadczenia o spełnieniu warunków do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź stawki podatku jest najszybszą formą uwolnienia się od obowiązku zapłaty podatku u źródła lub jego ograniczenia. Jest też najbardziej ryzykowną dla płatnika formą, bowiem poświadcza on, iż jest w posiadaniu dokumentacji potwierdzającej prawo do stosowania zwolnienia lub obniżenia stawki podatku, gdy przepisy jednoznacznie nie wskazują, w jaki sposób dochować należytej staranności na etapie weryfikacji dokumentacji (od połowy 2019 r. objaśnienia podatkowe w zakresie WHT nie zostały opublikowane, jest jedynie jego projekt). Za złożenie nieprawdziwego oświadczenia przewidziane są sankcje karno-skarbowe, konsekwencją jest też obowiązek zapłaty ewentualnego podatku i odsetek.
Przed 26 października 2022 r. wykładnia art. 26 ust. 7c i 7g ustawy o CIT wskazywała, że oświadczenie WH-OSC można złożyć jedynie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego. Dopiero uchwalona 7 października br. nowelizacja (Dz.U. poz. 2180) wydłużyła ważność oświadczenia z dotychczasowych dwóch miesięcy do końca roku podatkowego, w którym zostało ono złożone. Zmiana ta weszła w życie 26 października 2022 r.
W okresie od stycznia do września br. zostało złożonych 1223 oświadczenia WH-OSC, co biorąc pod uwagę, iż część płatników złożyła również oświadczenie następcze, pokazuje obawy płatników przed skorzystaniem z tej możliwości.
Opinia o stosowaniu preferencji
Wniosek o wydanie opinii o stosowaniu preferencji może obecnie złożyć podatnik (WH-WOZ) lub płatnik (WH-WOP). Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że rozwiązanie to powinno budzić najmniej problemów dla wnioskujących (warunki: wniosek, dokumenty dodatkowe plus opłata od wniosku). Największą niedogodnością jest czas oczekiwania na wydanie opinii określony w przepisach jako „niezwłocznie, nie później niż w ciągu 6 miesięcy”.
Co więcej, wnioskujący muszą obecnie czekać przeciętnie osiem miesięcy na uzyskanie opinii o stosowaniu preferencji. W wielu przypadkach jest to czas nie do zaakceptowania (brak zapłaty lub konieczność poboru podatku u źródła negatywnie wpływają na sytuację finansową jednostek).
Niestety nic nie wskazuje na rychłą poprawę. Płatnicy złożyli do końca III kw. br. 694 wnioski WH-WOP, podatnicy – 343 wnioski WH-WOZ. Do końca czerwca Lubelski Urząd Skarbowy wydał tylko 19 opinii o stosowaniu preferencji. Na szczęście kwartał później jest ich już 92, ale nadal niemal 90 proc. złożonych wniosków jest na etapie rozpatrywania. Obrazu tego nie zniekształca liczba odmów (15) oraz wycofania wniosku czy też pozostawienia bez rozpatrzenia (34).
Co dołączyć do wniosku
Problemem są też trudności w zakresie dodatkowej dokumentacji wymaganej na etapie złożenia wniosku. Ustawodawca nie wskazał wprost, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku w celu wykazania prawidłowości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła. Możliwe jest posiłkowanie się dokumentami niezbędnymi do przedłożenia na etapie zwrotu podatku, tj. w szczególności:
- aktualnym certyfikatem rezydencji kontrahenta wraz z tłumaczeniem na język polski;
- w przypadku płatności na rzecz bezpośredniego udziałowca – odpisem z KRS potwierdzającym wymagany udział w kapitale płatnika (aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców KRS lub odpis pełny KRS);
- oświadczeniem, że podatnik (nierezydent) prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby tego podatnika dla celów podatkowych oraz potwierdzeniem, że nie prowadzi zakładu na terenie RP, w związku z działalnością którego wypłacane są należności;
- oświadczeniem, że podatnik nie korzysta ze zwolnienia z podatku od wszystkich swoich dochodów w kraju rezydencji;
- oświadczeniem co do zgodności z prawdą faktów (weryfikacja zgodności danych wskazanych we wniosku). W przypadku płatnika bierze on na siebie całą odpowiedzialność za prawdziwość dokumentów i informacji otrzymanych od kontrahenta zagranicznego,
- dodatkową dokumentacją potwierdzającą stan faktyczny i prawo do zastosowania zwolnienia z opodatkowania lub zwrotu podatku u źródła.
Na podatniku (płatniku) ciąży obowiązek zebrania obszernej dokumentacji, która w dużej mierze – poza opłatą za wniosek w wysokości 2 tys. zł – generuje koszty związane z tłumaczeniem przysięgłym na język polski przedkładanych dokumentów wielostronicowych, takich jak umowy, sprawozdania finansowe, dokumentacja cen transferowych, raporty niezależnych instytucji itd.
O tym, że podatnikom i płatnikom nie jest łatwo wywiązać się z obowiązku udokumentowania prawa do zwolnienia lub obniżenia stawki podatku u źródła świadczy to, że do każdego złożonego wniosku Lubelski Urząd Skarbowy wystosowuje średnio dwa wezwania do uzupełnień.
Odmowa wydania opinii i co dalej
W ciągu trzech kwartałów br. Lubelski Urząd Skarbowy 15 razy odmówił wydania opinii o stosowaniu preferencji w zakresie podatku u źródła.
Na taką odmowę służy skarga do sądu administracyjnego. Do połowy listopada br. WSA w Lublinie rozparzył w tym zakresie cztery skargi. Wszystkie oddalił. W ustnych rozstrzygnięciach wyroków mocno akcentowano wykazanie rzeczywistej działalności gospodarczej podmiotów powiązanych, a przedłożone dokumenty do wniosku nie potwierdzały jej w sposób dostateczny.
Pojawia się pytanie, co dalej w przypadku odmowy wydania opinii o stosowaniu preferencji. Wnosić skargę kasacyjną i czekać na rozstrzygnięcie około dwóch lat czy jednak zapłacić podatek u źródła? Jeżeli zapłacić, to pojawia się kolejne pytanie – czy uda się ten podatek odzyskać, skoro przy zwrocie należy również przedłożyć podobny zakres dokumentów, który będzie podlegał ocenie organu podatkowego.
Zwrot podatku
Organ podatkowy ma sześć miesięcy na ewentualny zwrot podatku u źródła pobranego według mechanizmu pay and refund. Termin zwrotu może się przedłużyć do czasu zakończenia weryfikacji wniosku lub kontroli.
Występując o zwrot, należy udowodnić, że zagraniczny odbiorca należności prowadzi rzeczywistą działalność w swoim kraju. Trzeba też dołączyć dokumentację pozwalającą na ustalenie zasadności zwrotu (do czasu uzyskania zwrotu środki pieniężne pozostają w posiadaniu organu podatkowego).
Podmiotami uprawnionymi do złożenia wniosku o zwrot pobranego podatku u źródła są:
- podatnik (WH-WCZ),
- płatnik (WH-WCP), który odprowadził podatek do urzędu skarbowego z własnych środków i poniósł jego ciężar ekonomiczny (umowna klauzula ubruttowienia gross-up).
W ciągu trzech kwartałów br. płatnicy złożyli w Lubelskim Urzędzie Skarbowym 43 wnioski WH-WCP, a podatnicy 38 wniosków WH-WCZ. Liczba składanych wniosków rośnie wraz ze zbliżającym się końcem roku, ale nadal jest niewielka.©℗
| Oświadczenia i wnioski dotyczące podatku u źródła złożone i rozpatrzone w okresie 1 stycznia 2022 r. – 30 września 2022 r. | |||||
| Liczba złożonych wniosków WH-WOP | Liczba złożonych wniosków WH-WOZ | Wydane opinie pozytywne | Odmowa wydania opinii | Inne zakończenie, np. wycofanie wniosku, pozostawienie bez rozpatrzenia | Średni czas rozpatrywania wniosków |
| 694 | 343 | 92 | 15 | 34 | 8 miesięcy |
| Liczba złożonych oświadczeń WH-OSC | Liczba złożonych wniosków WH-WCP | Liczba złożonych wniosków WH-WCZ | Wnioski o zwrot załatwione | Średni czas rozpatrywania wniosków zakończonych wydaniem decyzji |
| 1223 | 43 | 38 | 7 | 6 miesięcy |
Źródło: Lubelski Urząd Skarbowy
WH-OSC – oświadczenie płatnika o spełnieniu warunków do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź stawki podatku (art. 26 ust. 7j ustawy o CIT)
WH-WOP – wniosek płatnika o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia w poborze zryczałtowanego podatku dochodowego od należności wypłacanych na rzecz podatnika (art. 26b ust. 2 ustawy o CIT)
WH-WOZ – wniosek podatnika o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia w poborze zryczałtowanego podatku dochodowego od należności wypłacanych na rzecz podatnika (art. 26b ust. 2 ustawy o CIT)
WH-WCP – wniosek płatnika o zwrot CIT pobranego od należności wypłaconych na rzecz podatnika (art. 28b ust. 11 ustawy o CIT)
WH-WCZ – wniosek podatnika o zwrot CIT pobranego od należności wypłaconych na rzecz podatnika (art. 28b ust. 11 ustawy o CIT)