Przedsiębiorca, który rozlicza się z fiskusem według 19-proc. liniowej stawki PIT, nie może odliczać od dochodu darowizny przekazanej organizacji pożytku publicznego – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Wyrok zapadł w sprawie kobiety prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie doradztwa podatkowego i świadczenia usług rachunkowo-księgowych. Kobieta planowała przekazać darowiznę na rzecz fundacji mającej status organizacji pożytku publicznego (OPP) w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1327).
Uważała, że może odliczyć ją od dochodu (do wysokości nieprzekraczającej 6 proc. dochodu) na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a) oraz art. 30c ustawy o PIT. Podkreślała, że z obu przepisów nie wynika, by prawo do pomniejszenia dochodu o darowiznę na rzecz OPP nie przysługiwało przedsiębiorcy płacącemu liniowy PIT. Przyznała, że wprawdzie w art. 30c ustawy znajduje się katalog odliczeń dozwolonych podatnikom, którzy wybrali liniowy PIT, ale uważała, że nie jest to katalog zamknięty.
Zwróciła również uwagę na to, że prawo do odliczenia darowizn na rzecz OPP przysługuje podatnikom CIT, więc pozbawienie osób fizycznych podobnego przywileju byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i oznaczałoby dyskryminację.
Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że z przywołanych przepisów jasno wynika, że podatnik płacący liniowy PIT nie może odliczyć darowizn przekazanych na rzecz OPP.
Potwierdził to również WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 286/19). Wyjaśnił, że konstrukcja stawki liniowej PIT zakłada, że podatnicy wybierający tę formę rozliczenia płacą relatywnie niską stawkę podatku, ale co do zasady nie mogą dokonywać odliczeń poza wyraźnie wskazanymi w ustawie. Natomiast prawo do takich odliczeń przysługuje podatnikom rozliczającym się według skali podatkowej, którzy z kolei w określonych sytuacjach płacą znacznie wyższą stawkę podatku. Podatniczka miała zatem prawo dokonania wyboru – czy będzie rozliczać się według stawki liniowej 19 proc., bez możliwości dokonania odliczeń, czy według skali podatkowej, z uwzględnieniem takiej możliwości – stwierdził WSA.
Tak samo orzekł sąd kasacyjny. Sędzia Zbigniew Romała wyjaśnił, że treść przepisów ustawy o PIT jest jasna i wyklucza odliczenie darowizn przekazanych OPP przez podatnika rozliczającego się według 19-proc. stawki liniowej.
– Wybór takiego sposobu rozliczeń oznacza rezygnację z pewnych przywilejów, które nadal przysługują podatnikom opodatkowanym według skali podatkowej – podsumował sędzia Romała. ©℗
Nie tylko na OPP
Podatnicy liniowi nie mogą odliczać od dochodu nie tylko darowizn przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego, lecz także innych. Od tej zasady są jednak wyjątki – patrz tabela.
Odliczenia darowizn w 2022 r.
| Rodzaj darowizny i czego dotyczy odliczenie | Forma opodatkowania | ||
| Według skali: 12 proc. i 32 proc. (zeznania PIT-36 i PIT-37) | Według liniowej stawki 19 proc. PIT (zeznanie PIT-36L) | Ryczałt ewidencjonowany (zeznanie PIT-28) | |
| na OPP, czyli z tytułu przekazania darowizny na rzecz:• organizacji pozarządowych (np. fundacji i stowarzyszeń), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku, oraz m.in. kościołów, stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielni socjalnych;• równoważnych organizacji określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, które obowiązują w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. Islandia, Liechtenstein, Norwegia), które prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i realizują wskazane cele | TakPodstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy o PIT | Nie | Tak Podstawa prawna: art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na krwiodawstwoZarówno za oddanie krwi, jak i jej składników (np. osocza) przysługuje ta sama stawka rekompensaty w wysokości 130 zł za 1 litr. Odliczyć można kwotę faktycznie przekazanej darowizny, nie więcej jednak niż 6 proc. dochodu/przychodu) | TakPodstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. c ustawy o PIT | Nie | TakPodstawa prawna: art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na cele kultu religijnego, czyli przekazane kościołom, związkom religijnym i kościelnym osobom prawnym (tj. zakonom, parafiom) na m.in.:• budowę lub remont,• wyposażenie,• zakup przedmiotów liturgicznych | TakPodstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy o PIT | Nie | TakPodstawa prawna: art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą – prawo do odliczenia takiej darowizny wynika z poszczególnych ustaw o stosunku państwa do danego Kościoła. Odliczenie to nie jest ograniczone żadnym limitem, dotyczy całej faktycznie przekazanej darowizny | Tak Podstawa prawna: art. 26 ust. 6d ustawy o PIT | Nie | TakPodstawa prawna: art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na kształcenie zawodowe, czyli z tytułu przekazania materiałów dydaktycznych lub środków trwałych (z wyjątkiem tych, które nie są kompletne, zdatne do użytku lub są starsze niż 12 lat) na rzecz:• publicznych szkół prowadzących kształcenie zawodowe,• publicznych placówek i centrów | Tak Podstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. d ustawy o PIT | Tak Podstawa prawna: art. 30c ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT | Tak Podstawa prawna: art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na odbudowę zabytków, czyli na przygotowanie i realizację inwestycji w zakresie odbudowy pałacu Saskiego, pałacu Brühla lub kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie | Tak Podstawa prawna: art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. e ustawy o PIT | Nie | Tak Podstawa prawna: art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na walkę z Covid-19, czyli 100 proc. wartości darowizn przekazanych do końca maja 2022 r. (tj. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19):• podmiotom wykonującym działalność leczniczą, wpisanym do ogłoszonego w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia wykazu podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19,• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych,• Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej,• domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodkom wsparcia, rodzinnym domom pomocy oraz domom pomocy społecznej, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej,• Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19. | Tak Podstawa prawna: art. 52n ustawy o PIT | Tak Podstawa prawna: art. 52n ustawy o PIT | TakPodstawa prawna: art. 57b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
| na laptopy i tablety przekazane do końca maja 2022 r. (tj. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19):• organom, które prowadzą placówki oświatowe (tj. podmioty, o których mowa w art. 2 pkt 1–4 i 7 ustawy – Prawo oświatowe, uczelnie w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, placówki opiekuńczo-wychowawcze w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej),• organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, lub operatorowi Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym. | Tak Podstawa prawna: art. 52x ustawy o PIT | Tak Podstawa prawna: art. 52x ustawy o PIT | Tak Podstawa prawna: art. 57e ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne |
Opracowanie własne
Uwaga: Limit wyznaczający maksymalną wysokość odliczanych darowizn (6 proc. dochodu/przychodu) jest wspólny dla darowizn na cele: określone w ustawie o działalności pożytku publicznego, kultu religijnego, honorowego krwiodawstwa, kształcenia zawodowego, przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy pałacu Saskiego, pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie.
Katarzyna Jędrzejewska
orzecznictwo
Wyrok NSA z 7 października 2022 r., sygn. akt II FSK 63/20 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
