Nawet jeżeli ustawa nakazuje pracodawcy zapewnić zakwaterowanie pracownikowi, to i tak zatrudniony ma przychód z nieodpłatnych świadczeń, który jest zwolniony z PIT tylko do kwoty 500 zł miesięcznie – orzekł NSA.

Zwykle sprawy dotyczące nieodpłatnego zakwaterowania pracowników dotyczą firm prywatnych (np. z branży budowalnej), które wysyłają osoby zatrudnione do pracy na terenie całego kraju i w związku z tym zapewniają im tam noclegi.
Tym razem było jednak inaczej, bo chodziło o Tatrzański Park Narodowy, któremu ustawa nakazuje zapewnić niektórym pracownikom Służby Parku Narodowego bezpłatne mieszkanie. Wymóg ten wynika z art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 142 ze zm.).
Prawo do bezpłatnego lokum przysługuje m.in. dyrektorowi parku i jego zastępcom, głównemu księgowemu, jak również leśnikom i strażnikom.
Spór z fiskusem sprowadzał się do tego, czy pracownicy, którym ustawa gwarantuje prawo do mieszkania służbowego, uzyskują z tego tytułu przychód podatkowy.
Pełnomocnicy Tatrzańskiego Parku Narodowego uważali, że przychodu nie ma, bo sytuacja jest szczególna, inna od tej, gdy firma wysyła pracowników do pracy na terenie kraju i zapewnia im zakwaterowanie. W przypadku pracowników TPN zasady takiego zakwaterowania wynikają z ustawy – podkreślali pełnomocnicy.
Wskazywali także na inne przesłanki braku opodatkowania. Tłumaczyli, że zatrudnienie pracowników Służby Parku Narodowego leży w interesie pracodawcy, a nawet w interesie publicznym. Przyznając mieszkania pracownikom, park realizuje swój ustawowy obowiązek, a przydzielenie mieszkania jest ściśle związane z zajmowanym stanowiskiem – argumentowali pełnomocnicy.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że przyznanie bezpłatnego mieszkania stanowi dla pracowników TPN konkretne przysporzenie. Przychód ten jest zwolniony z podatku tylko do kwoty 500 zł miesięcznie, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT, a i to pod warunkiem, że miejsce zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w związku z dojazdami do pracy z innej miejscowości – wyjaśnił dyrektor KIS.
Sądy były tego samego zdania. WSA w Krakowie uznał, że do zakwaterowania pracowników Tatrzańskiego Parku Narodowego należy podchodzić standardowo, czyli tak samo, jak do pracowników wysyłanych przez firmy do pracy na terenie kraju (sygn. akt I SA/Kr 957/18).
Tak samo orzekł NSA. Uzasadniając wyrok, sędzia Sylwester Golec wyjaśnił, że zgodnie z ukształtowaną już linią orzeczniczą NSA zapewnienie zakwaterowania leży przede wszystkim w interesie pracownika.
– Oczywiście jest to również korzystne dla pracodawcy, podobnie jak zatrudnianie personelu o odpowiednich kwalifikacjach – dodał sędzia Golec. Nie zmieniło to jednak wykładni sądu, że zapewnienie bezpłatnego zakwaterowania jest dla pracownika korzyścią o charakterze osobistym i prywatnym.
To, że pracownicy TPN uzyskują zakwaterowanie na podstawie ustawy o ochronie przyrody, nie ma znaczenia – uznał NSA.
Jak wyjaśnił sędzia Golec, skoro przyznanie kwatery pracownikowi do 500 zł miesięcznie jest zwolnione z PIT, to nie ma wątpliwości, że jest to przychód pracownika. Gdyby przychodu nie było, to zwolnienie byłoby zbędne. ©℗

orzecznictwo

Wyrok NSA z 1 września 2022 r., sygn. akt II FSK 2894/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia