Przepis art. 48 ustawy o KAS w brzmieniu obowiązującym od początku lipca br. nie będzie wykorzystywany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z czynami, które są przedmiotem prowadzonego postępowania przygotowawczego.

Taką deklarację złożył wiceszef Krajowej Administracji Skarbowej Mariusz Gojny w odpowiedzi na poselską interpelację. Grupa posłów, która z nią wystąpiła, nawiązała do jednej ze zmian, która weszła w życie 1 lipca 2022 r. Znowelizowany art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 813 ze zm.) pozwala urzędnikom fiskusa żądać udostępnienia danych bankowych z rachunku osób fizycznych „w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe”.
Wcześniej szef KAS i naczelnik urzędu celno-skarbowego mogli pozyskać podobne dane tylko w takim w zakresie, w jakim prowadzili postępowanie lub czynności wyjaśniające wobec osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Dostęp do informacji o kontach osób fizycznych był możliwy wyłącznie w trakcie postępowania podatkowego. Szerzej pisaliśmy o skutkach tej zmiany w artykule „KAS z większym dostępem do kont” (DGP nr 125/2022).
Posłowie, którzy wystąpili z interpelacją, zwrócili uwagę, że znowelizowany art. 48 ustawy o KAS może mieć niebezpieczne skutki. Przypomnieli, że osoba fizyczna, wobec której jest wszczynane postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej, nie jest o tym powiadamiana. Nie będzie też więc wiedzieć, że szef KAS, naczelnik urzędu celno-skarbowego lub urzędu skarbowego wystąpili do banku o udostępnienie informacji z jej rachunku. Zdaniem posłów powstało ryzyko wykorzystania zdobytych w ten sposób danych do prowadzenia czynności analitycznych i potwierdzania domniemanych nieprawidłowości przed wszczęciem kontroli podatkowej lub celno-skarbowej.
Wiceszef KAS uspokoił w odpowiedzi, że nowe kompetencje skarbówki nie będą wykorzystywane bez uzasadnionej przyczyny, a nowelizacja miała na celu ujednolicenie kompetencji fiskusa. Zwrócił uwagę, że naczelnik urzędu skarbowego może prowadzić równolegle i niezależnie dwa postępowania, tj. kontrolę lub postępowanie podatkowe oraz postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej. W obu przypadkach powinien mieć prawo dostępu do osoby fizycznej, wobec której toczy się postępowanie.
Mariusz Gojny zauważył, że niepowiadamianie podatników o rozpoczęciu przeciwko nim postępowania przygotowawczego w sprawie karnej skarbowej nie jest niczym nowym. Zgodnie z art. 305 par. 4 kodeksu postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1375) o jego wszczęciu powiadamia się bowiem osoby lub instytucje państwowe, samorządowe i społeczne, które złożyły zawiadomienie o przestępstwie, oraz ujawnionego pokrzywdzonego.
Wiceszef KAS podkreślił, że skoro informacje uzyskane od banku mogą być wykorzystywane wyłącznie w konkretnym postępowaniu przygotowawczym dotyczącym osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, to twierdzenia, że fiskus wykorzysta je również do prowadzenia czynności analitycznych lub potwierdzania domniemanych nieprawidłowości jeszcze przed wszczęciem kontroli podatkowej, jest nieuzasadnione.©℗
Odpowiedź wiceszefa KAS Mariusza Gojnego z 29 lipca 2022 r. na interpelację poselską nr 34443