Biuro rachunkowe jest zobowiązane ująć w księgach rachunkowych wszystkie zdarzenia dotyczące sytuacji majątkowej i finansowej klienta. Dotyczy to też operacji związanych z rozliczaniem wyniku finansowego. I tak zgodnie z art. 53 ust. 3 i ust. 4 ustawy o rachunkowości zysk za rok poprzedzający rok obrotowy może podlegać podziałowi po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający. Podobnie dzieje się w przypadku jednostek zobowiązanych do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z art. 64 ust. 1 u.r., ale tu musi być poprzedzone wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu. Przy czym bez znaczenia jest, czy ma on do niego zastrzeżenia, czy też nie. Zysk może być przeznaczony na kapitał rezerwowy, w tym na fundusz na cele inwestycyjne.
Jednostki tworzące na podstawie art. 15 ust. 1hb CIT fundusz na cele inwestycyjne z odpisów z zysku osiągniętego za rok poprzedzający rok podatkowy wyodrębniają go w księgach rachunkowych (po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego) na koncie „Kapitał rezerwowy – fundusz na cele inwestycyjne” będącym kontem analitycznym do konta „Kapitał rezerwowy”.
Pierwszą operacją ujmowaną w księgach prowadzonych przez biuro na podstawie uchwały wspólników powinno być więc przeksięgowanie zysku na kapitał rezerwowy. Chodzi o następującą operację:
  • PK – podział wyniku finansowego – przeznaczenie zysku na fundusz inwestycyjny: Wn „Rozliczenie wyniku finansowego”, Ma „Kapitał rezerwowy – fundusz na cele inwestycyjne”.
Jednocześnie pracownicy biura powinni zwrócić uwagę klientowi, że zgodnie z przepisami ustawy CIT najpóźniej w dniu dokonania odpisu na fundusz równowartość kwoty odpisu powinna być przekazana na specjalnie wyodrębniony w tym celu rachunek bankowy rozliczeniowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Klient musi być o tym wcześniej uprzedzony, aby dokonać odpowiedniego przelewu. Brak przekazania środków uniemożliwi bowiem skorzystanie z preferencji podatkowych. W księgach rachunkowych biuro powinno zatem utworzyć konto służące do ewidencji tych przekazanych środków pieniężnych. Zatem kolejne księgowanie to:
  • WB – przelew środków na wyodrębniony rachunek funduszu inwestycyjnego: Wn konto 13-5 „Inne rachunki bankowe – wyodrębniony rachunek funduszu inwestycyjnego”, Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.
Zaliczenie w koszty kwot przelanych na wyodrębniony rachunek bankowy jest dokonywane tylko w podatku dochodowym – dlatego tę operację można zaksięgować tylko pozabilansowo. W nocie podatkowej, którą biuro przygotuje, sporządzając sprawozdanie za 2022 r., będzie to prezentowane w pozycji „Inne zmiany podstawy opodatkowania”.
Księgowania dotyczące zakupu środków trwałych będą dokonywane przez pracowników biura rachunkowego w tradycyjny sposób – oczywiście, że trzeba zapłacić dostawcy z tego specjalnego konta. Amortyzacja jest tylko kosztem w rachunkowości. Podatkowo jest NKUP.
Po wydatkowaniu tych środków nie ma obowiązku wynikającego z przepisów zmniejszenia tego funduszu rezerwowego. Wydatki oraz opłaty, o których mowa w art. 15 ust. 1hba CIT, są ujmowane w księgach rachunkowych według ogólnych zasad rachunkowości, zatem zaleca się nie rzadziej niż na dzień bilansowy przenosić analitycznie równowartości środków wydatkowanych z rachunku funduszu inwestycyjnego na konto nieprzeznaczonego na inwestycje kapitału rezerwowego (zmniejszenie: „Kapitał rezerwowy – fundusz na cele inwestycyjne”/zwiększenie: „Kapitał rezerwowy – pozostały”).
Funduszu rezerwowego nie pomniejsza się o odpisy amortyzacyjne. Są one księgowane jako koszty amortyzacji, z tym że odpisów tych nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 48a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub odpisów z tytułu zużycia środków trwałych dokonywanych na podstawie art. 16a–16m od tej części ich wartości, która została sfinansowana ze środków funduszu, o którym mowa w art. 15 ust. 1hb (czyli niemieckiego). Zatem na potrzeby prawidłowego obliczenia zobowiązania podatkowego kwoty te należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. Do KUP nie zaliczamy też wydatków z funduszu. Pamiętać też należy, że nie uważa się za KUP odpisów na fundusz niemiecki w części wydatkowanej na opłaty, prowizje i inne koszty związane z prowadzeniem rachunku, o którym mowa w art. 15 ust. 1hb pkt 2 ustawy o CIT.
Podstawa prawna
art. 20 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r., poz. 2106)
art. 15 ust. 1hb pkt 2, art. 16 ust. 1 pkt 48a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)