Uchylony został przepis, który zwalniał z daniny odsetki i premie gwarancyjne od książeczek mieszkaniowych. Niektórzy zachowają jednak preferencje
Nie wiadomo, czy ze zwolnienia będą nadal korzystać tylko posiadacze książeczek założonych do 23 października 1990 r. włącznie (czyli z prawem do premii gwarancyjnej), czy także założonych później.
Ze środowego wyroku NSA wynika, że książeczki mieszkaniowe założone po 23 października 1990 r. nie były objęte zwolnieniem. Z tego powodu NSA oddalił skargę kasacyjną jednego z banków, który samodzielnie wprowadził do swojej oferty mieszkaniowe książeczki oszczędnościowe.
Jednak z uchwalonej w ubiegłym roku nowelizacji ustawy o PIT (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 763) można wywnioskować, że preferencja jest znacznie szersza.
Skutki zmiany
Chodzi o obowiązujący do końca ubiegłego roku art. 52a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Zwalniał on z podatku odsetki i premie gwarancyjne od wkładów zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych. Ustawa o PIT nie mówiła jednak, o jakie książeczki chodzi.
Zarówno resort finansów, jak i NSA tłumaczą, że przepis ten dotyczył tylko tych książeczek, do których miała zastosowanie ustawa z 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych. To w niej bowiem państwo zagwarantowało premię dla posiadaczy książeczek, którzy przeznaczą oszczędności na wymienione w ustawie cele mieszkaniowe.
Przyczyną uchylenia art. 52a ust. 1 pkt 5 było więc to, że – jak uzasadniało MF w projekcie ustawy nowelizującej – obecnie nie są już zakładane książeczki mieszkaniowe, do których stosuje się przepisy ustawy z 1995 r. o pomocy państwa.
Ci, którzy trzymają w domu taki dokument, mogą być spokojni – w art. 15 nowelizacji zostało zapisane bezterminowe zwolnienie odsetek i premii gwarancyjnych od środków zgromadzonych na starych książeczkach.
Nie dla wszystkich
Niektóre banki próbowały wykorzystywać obowiązujące do końca 2014 r. zwolnienie i również wprowadzały do swojej oferty książeczki mieszkaniowe. W środę Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jednak, że odsetki od nich nie były zwolnione z PIT (sygn. akt II FSK 2649/12).
Wyrok zapadł w sprawie banku, który oferował klientom założenie rachunku pod nazwą mieszkaniowa książeczka oszczędnościowa. Zgromadzone na nim środki wraz z odsetkami miały być przeznaczane na cele mieszkaniowe, do czego klient miał się zobowiązywać w oświadczeniu. Bank uznał, że skoro ustawa o PIT nie definiuje książeczek mieszkaniowych, to może je prowadzić dowolny podmiot, a jedynym warunkiem jest przeznaczenie oszczędności na cele mieszkaniowe.
Nie zgodził się na to dyrektor bydgoskiej Izby Skarbowej. Wyjaśnił, że chodzi wyłącznie o książeczki mieszkaniowe, o których mowa w ustawie z 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa.
Niekorzystny dla banku był także wyrok WSA w Gdańsku. Sąd wyjaśnił, że przepis mówi o odsetkach i premiach gwarancyjnych od wkładów zgromadzonych przed wejściem w życie art. 52a ust. 1 pkt 5. Podkreślił, że ma on charakter schyłkowy, o czym świadczy umieszczenie go w przepisach przejściowych i końcowych do ustawy o PIT.
Tak samo orzekł NSA. Sędzia Aleksandra Wrzesińska-Nowacka przyznała, że mimo iż ustawa o PIT nie definiowała książeczki mieszkaniowej, to nie było wątpliwości co do tego, o jaką książeczkę chodzi. NSA zwrócił uwagę na to, że rachunek proponowany przez skarżący bank nie spełniał tych wymogów. Dodatkowo bank nie miałby żadnych możliwości zweryfikowania ostatecznego przeznaczenia pieniędzy, a dla klientów byłby to sposób na obchodzenie opodatkowania odsetek – zauważył NSA.
Korzystne interpretacje
Zachętą dla banków do wprowadzenia takich książeczek do swojej oferty były interpretacje indywidualne, potwierdzające, że odsetki od nich są objęte zwolnieniem na podstawie art. 52a ust. 1 pkt 5. Tak stwierdzili dyrektorzy m.in. Izby Skarbowej w Warszawie (w interpretacjach z 30 sierpnia 2011 r., nr IPPB2/415-496/11-2/MK i z 28 września 2011 r., nr IPPB2/415-682/11-2/AS) oraz Izby Skarbowej w Katowicach (w interpretacji z 20 marca 2009 r., nr IBPBII/2/415-6/09/MM).
Niektóre z nich zostały następnie zmienione przez ministra finansów, czego przykładem jest interpretacja MF z 22 kwietnia 2013 r. (nr DD9/033/156/BRT/2012/PK-570).
Resort finansów ma jednak świadomość, że nadal w obrocie funkcjonuje część korzystnych dla banków interpretacji, zgodnie z którymi ze zwolnienia od podatku korzystają również odsetki od środków na książeczkach mieszkaniowych założonych po wejściu życie przepisu art. 52a ust. 1 pkt 5.
Resort przyznał to wprost w uzasadnieniu do projektu nowelizacji. Z tego powodu wprowadzono do niej przepis przejściowy. Wynika z niego jednoznacznie, że zwolnienie obejmuje także książeczki mieszkaniowe, do których nie ma zastosowania ustawa z 1995 r. o pomocy państwa. Z tą tylko różnicą, że dotyczy tylko odsetek od wkładów zgromadzonych do końca 2014 r.