Limit 15 tys. zł, powyżej którego przedsiębiorcy powinni rozliczać się bezgotówkowo, dotyczy wartości całej umowy najmu, a nie miesięcznego czynszu – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Chodziło o wykładnię art. 19 ustawy – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty, to przedsiębiorcy powinni płacić między sobą na rachunek bankowy.
Złamanie tej zasady powoduje niemożność zaliczenia wydatku (opłaconego gotówką) do kosztów uzyskania przychodu. Zakaz ten wynika z art. 22p ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT i art. 15d ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.
Limit 15 tys. zł ma znaczenie również przy zapłacie z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności (tam, gdzie jest on obowiązkowy) oraz przy zapłacie na rachunek niewidniejący na tzw. białej liście VAT (art. 22p ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o PIT oraz art. 15d ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o CIT).
Żaden przepis nie precyzuje jednak, co rozumieć przez „jednorazową wartość transakcji”. I o to toczą się spory.
Jednorazowa wartość transakcji
Początkowo dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgadzał się z przedsiębiorcami, że chodzi tu np. o wartość pojedynczego zamówienia albo raty czynszu. Jeśli więc przykładowo firma płaciła 500 zł miesięcznej raty czynszu, to mogła regulować zobowiązanie gotówką.
Potem jednak szef Krajowej Administracji Skarbowej zaczął zmieniać wydane już interpretacje indywidualne. Tłumaczył bowiem, że przez jednorazową wartość transakcji należy rozumieć „ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określonych w umowie zawartej między przedsiębiorcami bądź stanowiącej sumę płatności wynikających z zawartej umowy”.
Od 2023 r. będzie 8 tys. zł
Od 1 stycznia 2023 r. limit dozwolonych płatności gotówkowych zostanie obniżony z 15 do 8 tys. zł. Wynika to z art. 89 pkt 4 Polskiego Ładu, czyli nowelizacji z 29 października 2021 r. (Dz.U. poz. 2105 ze zm.).
Dotyczy więc ona wartości całej umowy, a nie wynikających z niej poszczególnych płatności. Co więcej, tak jest nawet, gdy w momencie zawarcia umowy nie jest znana jej cała wartość – podkreślał szef KAS.
Tłumaczył więc, że jeśli przedsiębiorcy nie wiedzą, jak długo potrwa umowa i jaka będzie jej łączna wartość, ale wiedzą, że do upływu okresu jej wypowiedzenia nie zostanie przekroczony limit 15 tys. zł, to mogą opłacać zobowiązania gotówką. W innym przypadku już pierwsza płatność powinna trafić na firmowe konto.
Jeśli przedsiębiorcy znają czas trwania umowy, ale nie potrafią określić jej wartości, to powinni przemnożyć kwoty miesięcznych płatności przez okres obowiązywania umowy. Wynik powyżej 15 tys. zł decyduje o obowiązku rozliczeń bezgotówkowych.
Jeśli przedsiębiorcy nie znają ani czasu trwania umowy, ani jej wartości, to liczy się kwota płatności do momentu upływu okresu wypowiedzenia. Jeśli przekroczy ona 15 tys. zł, to już pierwsza płatność powinna być bezgotówkowa – wynikało z wyjaśnień szefa KAS.
Już pierwszy czynsz na konto
Jedna ze spółek zaskarżyła interpretację zmieniającą wydaną przez szefa KAS i dlatego sprawa trafiła na wokandę NSA.
Spółka wynajęła na swoje potrzeby lokal użytkowy na czas nieokreślony. Płaciła co miesiąc czynsz, który nie przekraczał 15 tys. zł. Była przekonana, że może go opłacać gotówką, bo – jak sądziła – limit 15 tys. zł dotyczy pojedynczej raty czynszu.
Początkowo potwierdził to dyrektor KIS, ale jego interpretację zmienił szef KAS. Wyjaśnił, że „jednorazową wartością transakcji” jest cała kwota należności wynikająca z umowy najmu, a nie poszczególne płatności. Jeśli więc kwota czynszu należnego do upływu okresu wypowiedzenia umowy przekracza 15 tys. zł, to już pierwsza płatność powinna trafić na konto wynajmującego – stwierdził szef KAS.
Jego wykładnię potwierdziły sądy obu instancji. WSA w Warszawie uznał, że skoro umowa najmu wymaga ciągłego świadczenia usługi, to nie można twierdzić, że wynikająca z niej „jednorazowa wartość transakcji” dotyczy konkretnego okresu rozliczeniowego. Limit 15 tys. zł dotyczy więc należności z tytułu całej umowy najmu, a nie poszczególnych płatności czynszu – orzekł WSA (sygn. III SA/Wa 1465/18).
Tego samego zdania był NSA. Potwierdził, że „jednorazowa wartość transakcji” dotyczy wartości całej umowy, a nie wynikających z niej poszczególnych płatności.
– Przyjęcie stanowiska spółki pozwalałoby na sztuczne dzielenie płatności w celu uniknięcia przekroczenia limitu 15 tys. zł i związanych z tym obowiązków podatkowych – zwróciła uwagę sędzia Jolanta Strumiłło. ©℗
orzecznictwo
Wyrok NSA z 21 czerwca 2022 r., sygn. akt II FSK 2815/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia