Subskrybuj nas na Youtube
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zmienił swoją wykładnię w sprawie opodatkowania masy kajmakowej. Obecnie uważa, że właściwa jest stawka 23 proc. VAT, wcześniej twierdził, że 5 proc.
Efekt: w tym samym sklepie można znaleźć na półkach masę kajmakową (zwaną krówkową) od różnych producentów z różnymi stawkami VAT: 23 proc., 8 proc., 5 proc., a obecnie nawet 0 proc. To przekłada się na ceny. Konsumenci wybierają częściej tańszy produkt. Cierpią na tym producenci stosujący wyższy VAT.
Mleczny czy cukierniczy
Źródło problemów leży w sposobie zaklasyfikowania masy kajmakowej.
Kajmak powstaje zasadniczo w wyniku obróbki termicznej masy, w której znajdują się m.in. mleko i cukier. W procesie produkcji dochodzi do odparowania mleka, a w dużej części pozostaje cukier. Wątpliwości dotyczą więc tego, jakim wyrobem jest masa kajmakowa - cukierniczym, mleczarskim czy spożywczym.
Producenci stoją na stanowisku, że kajmak (masa krówkowa) powinien być klasyfikowany do grupy produktów mleczarskich, a więc pod pozycją 0404 nomenklatury scalonej (CN). Argumentują, że kajmak jest wytwarzany na bazie mleka, mimo że z dodatkiem cukru. To oznaczałoby, że właściwa jest dla niego stawka 5 proc. VAT, a obecnie po rządowej obniżce w związku z tarczą antyinflacyjną - nawet 0 proc.
Zdarza się, że producent zalicza kajmak do przetworów spożywczych, gdzie indziej niewymienionych ani niewłączonych, czyli pod pozycją 2106 CN. Wtedy zastosowanie miałaby stawka 8 proc. VAT.
Część producentów postanowiła wystąpić w tej sprawie o wiążące informacje stawkowe. Początkowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej faktycznie stwierdzał, że masa kajmakowa to produkt mleczny, czyli ze stawką 5 proc. Przykładowo uznał tak w wiążącej informacji stawkowej z 15 lipca 2020 r. (sygn. 0111-KDSB1-1.450.236.2020.1.RW).
Jednak już w grudniu 2020 r. zaczął zmieniać swoją wykładnię, czego przykładem WIS z 15 grudnia 2020 r. (sygn. akt 0115-KDST2-1.450.684.2020.4.MD). Natomiast w sprawach wcześniej rozstrzygniętych zaczął wszczynać postępowania i żądać informacji o szczegółowym procesie produkcji towaru: w jaki technologicznie sposób otrzymywana jest masa kajmakowa, jaka jest temperatura karmelizacji, czas gotowania, czy sacharoza ulega karmelizacji, jaka jest ilość laktozy w produkcie itd.
Po zakończeniu postępowań dyrektor KIS zmienił wydane już wiążące informacje stawkowe. Uznał, że masa kajmakowa nie jest jednak produktem mleczarskim (0404 CN). To wyrób cukierniczy - stwierdził - który należy sklasyfikować pod pozycją 1704 CN. Obejmuje ona wyroby cukiernicze (włącznie z białą czekoladą) niezawierające kakao.
Decyzje zmieniające wiążące informacje stawkowe wydał m.in. 12 października 2021 r. (sygn. 0110-KSI1-1.442.8.2021.5.WO) i 7 października 2021 r. (sygn. 0110-KSI1-1.442.4.2021.4.DO).
Dwa powody zmiany
Koronnym argumentem przemawiającym za zmianą klasyfikacji z 0404 CN na 1704 CN jest - według dyrektora KIS - to, że w wyniku reakcji chemicznych produkt traci cechy produktu mlecznego. Wskutek wymieszania składników masy i ich obróbki termicznej zmienia się bowiem nie tylko skład chemiczny (odparowanie wody z mleka), lecz także jego cechy organoleptyczne: barwa i smak produktu końcowego - wyjaśnia organ. Podaje nawet, jakie procesy chemiczne zachodzą podczas długiego gotowania mleka: karmelizacja oraz reakcja Maillarda.
O tym, że kajmak nie jest produktem mlecznym, ma świadczyć również znaczny dodatek cukru (powyżej 33 proc. masy).
Dyrektor KIS nie zgadza się też na zaliczanie kajmaku do pozycji 2106 CN, bo - jak tłumaczy - pozycja ta obejmuje produkty spożywcze, których nie można zaklasyfikować do żadnej innej pozycji nomenklatury scalonej. W tym wypadku tak nie jest, bo dla masy krówkowej właściwa jest poz. 1704 CN - argumentuje.
WSA: stawka 23 proc.
Stanowisko fiskusa potwierdziły już również dwa sądy, na razie wojewódzkie: WSA w Białymstoku w wyroku z 22 września 2021 r. (sygn. akt I SA/Bk 368/21) oraz WSA w Bydgoszczy z 15 czerwca 2021 r. (sygn. akt I SA/Bd 306/21). Oba wyroki są nieprawomocne.
Sądy zgodziły się z dyrektorem KIS, że w masie krówkowej znajduje się duża zawartość cukru (1/3 masy) oraz składniki niedopuszczone w dziale 04 CN (tłuszcz palmowy, aromat). W efekcie produkt utracił cechy produktu mlecznego w wyniku reakcji chemicznych, nabrał cech produktu cukierniczego. Powinien być zakwalifikowany do pozycji 1704 CN, czyli ze stawką 23 proc. VAT.
Problem producentów
Zmiana stanowiska przez dyrektora KIS spowodowała jednak, że dziś na rynku ten sam produkt ma różne stawki podatkowe.
- Producenci, którzy wystąpili o WIS dla kajmaku, mają już jasność co do wyższej stawki VAT. Zarazem jednak ponoszą obecnie negatywne konsekwencje rynkowe - wskazuje Krzysztof Burzyński, doradca podatkowy i partner w BTTP.
Paradoksalnie w lepszej sytuacji znaleźli się podatnicy, którzy nie wystąpili o WIS. Oni kierują się początkowymi wyjaśnieniami fiskusa i stosują niższe stawki VAT, chociaż, jeśli wziąć pod uwagę wyroki WSA, jest to obarczone obecnie duży ryzykiem podatkowym.
Krzysztof Burzyński zgadza się z argumentacją sądów administracyjnych i dyrektora KIS.
- W mojej ocenie zarówno przebieg procesu technologicznego produkcji, jak i końcowy, istotny udział cukru w składzie kajmaku, pozbawiają go charakteru produktu mleczarskiego - mówi ekspert. Jego zdaniem jednak Ministerstwo Finansów powinno podjąć kroki, aby wyrównać konkurencję na rynku.
- Ma ono wiele narzędzi służących ujednoliceniu stawek VAT na ten sam produkt, poczynając od informacji na ministerialnej stronie internetowej, poprzez bezpośrednią komunikację z podatnikami, na interpretacji ogólnej kończąc - podsumowuje ekspert.
/>
