Ulga "pałacyk plus". Karuzele w obrocie zabytkami wciąż jeszcze możliwe

Do końca roku można skorzystać z ulgi na zakup, konserwację, odnowienie i remont zabytku. Wystarczy ponieść choćby symboliczny wydatek. Od 2023 r. ulga będzie przysługiwać tylko na remonty

W tym roku możliwe są jeszcze karuzele w obrocie zabytkami, polegające na zakupie i dalszej odsprzedaży zabytkowej nieruchomości, po wykonaniu jakichkolwiek prac remontowych - wyłącznie w celu skorzystania z ulgi w PIT. Nie będzie to możliwe dopiero od 2023 r.

Po fali krytyki Ministerstwo Finansów zdecydowało się na korektę jednej z najbardziej kontrowersyjnych ulg wprowadzonych Polskim Ładem - na pałacyki, dworki, zamki, kamienice itp. Zmiana nastąpi jednak dopiero od 1 stycznia 2023 r., bo nie można wprowadzić jej w trakcie roku podatkowego.

Soboń: Chcemy zaproponować ponowną weryfikację minimalnego CIT-u

Projekt nowelizacji, który zakłada m.in. tę właśnie zmianę, przyjął w ubiegłym tygodniu rząd. Korekta nie wyeliminuje jednak wszystkich wad tej ulgi - przyznają eksperci.

Co do końca 2022 r.

Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2022 r. przepisami ulga przysługuje zarówno podatnikom rozliczającym się według skali PIT, jak i tym, którzy płacą 19-proc. liniowy PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Obecnie - i tak pozostanie do końca bieżącego roku - z ulgi można skorzystać w trzech przypadkach, tj. gdy podatnik:

kupi zabytek - pałacyk, dworek, zamek, lokal w kamienicy itp. - wpisany do rejestru zabytków lub udział w zabytkowym budynku oraz poniesie wydatek na tę nieruchomość o charakterze remontowo-konserwatorskim;
ponosi wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytkowej nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub znajdującej się w ewidencji zabytków;
wpłaca pieniądze na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony dla zabytkowego budynku mieszkalnego, wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków (dotyczy to również lokali np. w kamienicy).

Wpłacając na fundusz remontowy lub ponosząc wydatki na konserwację, odnowienie czy remont zabytku, można odliczyć od dochodu (przychodu) połowę poniesionych wydatków. Przykładowo, jeśli ktoś wyda 50 tys. zł, to może odliczyć od dochodu 25 tys. zł. Jeśli wyda milion złotych, odlicza pół miliona zł.

Wydatki muszą być udokumentowane fakturami wystawionymi przez czynnych podatników VAT, a więc takich, którzy nie korzystają ze zwolnienia z tego podatku.

Ile do odliczenia

- Obecnie z ulgi można skorzystać przy nabyciu zabytku i poniesieniu chociażby symbolicznego wydatku na jego remont. Za poniesienie takiego wydatku uznaje się już samo posiadanie faktury VAT na symboliczną kwotę. W konsekwencji z ulgi można korzystać przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac - wyjaśnia dr Jowita Pustuł, doradca podatkowy, radca prawny w J. Pustuł i Współpracownicy Doradztwo podatkowo-prawne.

Jeśli podatnik kupi zabytek (choćby za symboliczną złotówkę), to może odliczyć kwotę wyliczoną jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku i 500 zł, z tym że nie więcej niż 500 tys. zł.

Przykładowo, jeśli podatnik kupi zabytek o powierzchni 100 m.kw., to odliczy 50 tys. zł. W ten sposób może sobie wyzerować PIT nawet na 6 lat, bo maksymalnie przez taki okres można odliczać ulgę.

Co się zmieni

Od 2023 r. nie będzie można skorzystać z ulgi na zakup zabytku.

- To najważniejsza zmiana i należy ją ocenić pozytywnie. Dotychczasowa konstrukcja przepisu pozwala na odliczanie wydatku na zakup zabytku, który nie wymaga żadnych większych nakładów - komentuje Jowita Pustuł.

Istotne zmiany obejmą również właścicieli i współwłaścicieli, którzy będą ponosić wydatki na konserwację, odnowienie lub remont zabytku. Obecnie wystarczy prowadzić takie prace, aby skorzystać z ulgi. Po zmianach konieczne będzie zakończenie tych prac.

- Do skorzystania z ulgi potrzebne będzie zaświadczenia od konserwatora, że takie prace rzeczywiście zostały wykonane - wyjaśnia Jowita Pustuł.

W konsekwencji zmieni się moment odliczenia wydatków na prace konserwatorskie i remont - nie będą już one odliczane w zeznaniu za rok, w którym poniesiono wydatki, tylko w zeznaniu składanym za rok, w którym konserwator poświadczył wykonanie prac.

- Takie rozwiązanie lepiej „zabezpiecza interesy zabytku”. Chcąc skorzystać z ulgi, trzeba będzie zakończyć przynajmniej jakiś etap prac. Nie wystarczy już samo ponoszenie wydatku, które mogłoby być czynnością wręcz pozorowaną. Karuzele, polegające na zakupie zabytku i jego dalszej odsprzedaży po wykonaniu jakichkolwiek prac remontowych w uzgodnieniu z konserwatorem, wyłącznie w celu skorzystania z ulgi, nie będą po 2023 r. możliwe - komentuje Małgorzata Samborska, doradca podatkowy i partner w Grant Thornton.

Nadal bez limitu

W projekcie nowelizacji Polskiego Ładu nie przewidziano natomiast limitu odliczenia w przypadku prac konserwacyjnych, restauracyjnych lub remontowych zabytku. Nadal więc właściciel zabytku będzie mógł odliczyć od dochodu 50 proc. poniesionych wydatków, niezależnie od ich wysokości.

- W konsekwencji, jeśli kwota odliczenia będzie wysoka, to właściciel zabytku może nie zapłacić ani 1 zł podatku w roku poniesienia wydatku, a nawet w okresie sześciu lat - mówi Jowita Pustuł. To - zdaniem ekspertki - budzi zdziwienie.

W jej przekonaniu wysokość odliczenia powinna być limitowana. - Podatnik powinien móc odjąć poniesiony wydatek do pewnej maksymalnej wysokości (np. rocznie do 30 proc. wykazanego dochodu), tak aby częściowo był jednak zobowiązany do zapłaty podatku - uważa Jowita Pustuł.

Wpłaty na fundusz

Projekt korekty Polskiego Ładu nie zakłada żadnych zmian dla osób ponoszących wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony dla zabytku. Nadal będą oni mogli odliczyć od dochodu połowę wpłat. ©℗

Ulga na zabytki - jak jest, jak będzie

	Do końca 2022 r.	Od 1 stycznia 2023 r. (projekt)
Co można odliczyć	Wydatki:1) poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków;2) poniesione w roku podatkowym na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków;3) na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek, o którym mowa w pkt 2.	Wydatki:1) poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków;2) na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków.Nie będzie można odliczyć wydatków na nabycie zabytku.
Kto może skorzystać	właściciel lub współwłaściciel zabytku	właściciel lub współwłaściciel zabytku
Jakie trzeba mieć pozwolenia w przypadku konserwacji, restauracji lub remontu zabytku	Podatnik musi mieć:■ pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie takich prac - w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków albo ■ zalecenia konserwatorskie - w przypadku zabytku znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.	Podatnik musi mieć zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające wykonanie prackonserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych w zabytkunieruchomym wpisanym do rejestru zabytków, znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków, pod warunkiem że w momencie poniesienia wydatku i otrzymania tego zaświadczenia podatnikjest właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego oraz ma sporządzone na piśmie:a) pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich lub robót budowlanych - w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków,b) zalecenia konserwatorskie - w przypadku zabytku znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.
Ile maksymalnie można odliczyć
Wpłaty na fundusz remontowy oraz wydatki na konserwację, odrestaurowanie, remont zabytku	50 proc. poniesionych i udokumentowanych wydatków, bez maksymalnego limitu odliczenia.	50 proc. poniesionych i udokumentowanych wydatków, bez maksymalnego limitu odliczenia.
Zakup zabytku	Maksymalnie kwota wynikająca z przemnożenia 500 zł przez liczbę metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku, nie więcej jednak niż 500 000 zł na wszystkie wydatki poniesione z tego tytułu.	Nie będzie można odliczyć wydatków na zakup zabytku.
Jak skorzystać z ulgi
Wpłaty na fundusz remontowy	Odlicza się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym je poniesiono.	Będą odliczane w zeznaniu za rok podatkowy, w którym je poniesiono.
Wydatki na konserwację, odrestaurowanie, remont zabytku	Odlicza się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym je poniesiono.	Będą odliczane w zeznaniu składanym po otrzymaniu zaświadczenia wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające wykonanie prackonserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych.
Wydatek na nabycie zabytku	Odlicza się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym po raz pierwszy na rzecz nabytego zabytku nieruchomego poniesiono wydatki na konserwację, odrestaurowanie, remont.	Nie będzie można odliczyć wydatków na zakup zabytku.
Jak długo można odliczać wydatki	Jeśli nie udało się odliczyć całego poniesionego wydatku w danym roku, to można go odliczać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez sześć lat.	Jeśli nie udało się odliczyć całego poniesionego wydatku w danym roku, to można go odliczać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez sześć lat.