Księgowi w biurach rachunkowych mają ostatnio dużo na głowie. Dlatego warto, aby ułatwiać sobie pracę tam, gdzie jest to możliwe. Po co bowiem wykonywać dwa razy tę samą czynność. Do przygotowania PIT trzeba zebrać niezbędne dane, co w przypadku niektórych klientów oznacza też sprawdzanie zapisów w księgach. A to samo trzeba przecież robić, gdy będzie się sporządzać sprawozdanie finansowe, choć w 2022 r. ten obowiązek można wykonać później, niż przygotowujemy dane do PIT. Warto więc ułatwić sobie sprawę i tę pracę wykonać raz.

TEMAT: Obowiązki sprawozdawcze
PROBLEM: Czy dla klientów rozliczających PIT i prowadzących księgi rachunkowe warto przyspieszyć przygotowanie sprawozdania
Informacje przygotowane do sporządzenia sprawozdania są też przydatne przy rozliczeniu rocznym z tytułu podatku dochodowego. Termin dla PIT to 2 maja 2022 r. (bo 30 kwietnia to sobota). Czy mimo dłuższego czasu na wywiązanie się z obowiązków sprawozdawczych za 2021 r. (wynikających z prawa bilansowego) nie warto jednak skrócić sobie tego okresu, aby nie dublować czynności?
Księgowi w biurach rachunkowych mają ostatnio dużo na głowie. Dlatego warto, aby ułatwiać sobie pracę tam, gdzie jest to możliwe. Po co bowiem wykonywać dwa razy tę samą czynność. Do przygotowania PIT trzeba zebrać niezbędne dane, co w przypadku niektórych klientów oznacza też sprawdzanie zapisów w księgach. A to samo trzeba przecież robić, gdy będzie się sporządzać sprawozdanie finansowe, choć w 2022 r. ten obowiązek można wykonać później, niż przygotowujemy dane do PIT. Warto więc ułatwić sobie sprawę i tę pracę wykonać raz. Oznacza to tylko wcześniejsze sporządzenie sprawozdania. Chodzi tu o czynności dla klientów biura, którymi są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, a także wiele spółek jawnych i partnerskich, dla których prowadzone są księgi i przygotowywany PIT.
Trzy miesiące
O czym już wszyscy księgowi wiedzą, terminy związane ze sprawozdaniem finansowym za 2021 r. zostały przesunięte. Odpowiednie przepisy zawiera rozporządzenie ministra finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji. I tak termin przygotowania sprawozdania za 2021 r. został przesunięty o trzy miesiące. Oznacza to, że dla podatników PIT, których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, został on wyznaczony na 30 czerwca. Warto też zauważyć, że w rozporządzeniu wskazano też, że termin przesłania sprawozdania finansowego do szefa Krajowej Administracji Skarbowej, wynikający z art. 45 ust. 5 ustawy o PIT, został przedłużony do 1 sierpnia 2022 r. A wspólnicy spółek jawnych mają termin złożenia sprawozdań do Krajowego Rejestru Sądowego wydłużony nawet do 15 października 2022 r. (15 dni po zatwierdzeniu, które powinno nastąpić do 30 września 2022 r.).
Argumenty „za”
Jednak w praktyce nie warto czekać do upływu tych terminów. Klienci biur rachunkowych – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą czy wspólnicy spółek jawnych ‒ często prowadzą ewidencję w formie ksiąg rachunkowych i w niej ujmują przychody i koszty nie tylko z punktu widzenia wymagań ustawy o rachunkowości (dalej: u.r.). Wiele rozwiązań rachunkowych, które są wykorzystywane w takich firmach, to uproszczenia w rachunkowości, które pozwalają na to, aby różnic między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania było jak najmniej. Dotyczy to na np.:
  • zasad ujmowania korekt przychodów i kosztów (art. 14 ust. 1m i art. 22 ust. 7c ustawy o PIT w związku z art. 6 ust. 2 u.r.),
  • nietworzenia odpisów aktualizacyjnych nieuznawanych podatkowo (art. 7 ust. 2b u.r.),
  • nietworzenia rezerw czy rozliczeń międzyokresowych biernych, które nie są uznawane w podatku dochodowym (art. 39 ust. 6 u.r.),
  • stosowania amortyzacji podatkowej dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (art. 32 ust. 8 u.r.).
Należy też przypomnieć, że rozliczenie inwentaryzacji jest kluczowe dla prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, ale też dla określania wartości aktywów i pasywów w bilansie oraz kosztów wynikających z rozliczenia niedoborów czy przychodów dotyczących ujawnionych nadwyżek. Poza tym to przecież rzetelnie prowadzone księgi rachunkowe są jednocześnie źródłem informacji podatkowych.
Skoro zatem dane do ustalenia wartości prezentowanych w zeznaniu podatkowym muszą być przygotowane do końca kwietnia – termin w tym roku upływa 2 maja, to może nie warto czekać ze sporządzeniem sprawozdania finansowego. A przecież dane te często są gotowe jeszcze wcześniej. Klient biura, przedsiębiorca, musi bowiem też mieć czas, aby uwzględnić dodatkowe czynniki mające wpływ na opodatkowanie (np. sytuację rodzinną czy inne aktywności gospodarcze). Należy więc zadbać o to, aby poprzez jak najszybsze sporządzenie sprawozdania finansowego uzyskać dane, które będą potrzebne zarówno z punktu widzenia podatkowego, jak i rachunkowego.
Uniknięcie zdarzeń po dniu bilansowym
Należy podkreślić, że sporządzenie sprawozdania jeszcze w kwietniu umożliwia jego szybsze przedłożenie do zatwierdzenia, a przez to można zminimalizować ryzyko konieczności uwzględniania tzw. zdarzeń po dniu bilansowym. Takie istotne zdarzenia, np. związane z zagrożeniem kontynuowania działalności przez jednostkę w świetle prawa bilansowego, zmuszałyby do ponownego sporządzenia sprawozdań, a tego przecież większość biur i ich klientów by nie chciała. Jest to więc kolejny argument za przyspieszeniem. [przykład 1]

Przykład 1

Niespodziewane rozwiązanie
Biuro rachunkowe sporządziło na rzecz spółki jawnej sprawozdanie do 15 kwietnia i przekazało informacje na temat przychodów i kosztów podatkowych ujętych w księgach i sprawozdaniu, aby wspólnicy mogli złożyć zeznania roczne PIT-36/36L terminowo. Wspólnicy 5 maja podjęli decyzję o rozwiązaniu tej spółki jawnej. Gdyby sprawozdanie finansowe za 2021 r. zostało przez wspólników zatwierdzone przed 5 maja, to z racji, że nie można zmieniać zatwierdzonego sprawozdania finansowego, decyzja o likwidacji wpłynie tylko na dane za 2022 r. Jeśli jednak sprawozdanie nie było zatwierdzone, to należy wobec tego, że działalność spółki nie będzie kontynuowana, sporządzić je jeszcze raz, stosując zupełnie inne zasady wyceny określone w art. 2 u.r. Brak szybkiego zatwierdzenia sprawozdania spowodował, że biuro musi wykonać dodatkową, niełatwą w tej sytuacji pracę.
Przypomnijmy, że w przypadku osób fizycznych zatwierdzenie sprawozdania oznacza, iż właściciel składa oświadczenie, że jest to sprawozdanie zatwierdzone. Ze względu na elektroniczną formę sprawozdania i składanie pod nim podpisów elektronicznych (podpisu kwalifikowanego, podpisu osobistego czy profilem zaufanym) nie jest dziś możliwe to, co było praktykowane przez lata, czyli po prostu zawarcie na sprawozdaniu klauzuli „Zatwierdzam”. Teraz konieczne jest odrębne oświadczenie, przy czym może być ono złożone zarówno w formie tradycyjnej papierowej, jak i elektronicznej.
Z kolei w przypadku spółki jawnej czy partnerskiej, w której też przecież podatnikami są wspólnicy/partnerzy, konieczne jest podjęcie uchwały zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych. Uchwała ta może mieć formę papierową, ale potem i tak musi zostać przeniesiona na nośnik elektroniczny, ponieważ w takiej formie będzie składana do KRS razem ze sprawozdaniem finansowym.
Kolejnym argumentem „za” jest to, że w spółce jawnej lub partnerskiej podjęcie uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego umożliwia też podział wypracowanego w 2021 r. zysku. Zgodnie z art. 53 u.r. podział wyniku finansowego może być dokonany po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Dopiero po podjęciu tej uchwały wspólnicy mają szansę na uzyskanie środków pieniężnych. Dlatego przyspieszenie jest korzystne dla wspólników.
Trzeba tu przypomnieć, że w przypadku tych podmiotów ich wspólnicy musieli już w trakcie 2021 r. wpłacać zaliczki na podatek dochodowy, nie uzyskując na ten cel żadnych środków ze spółek. Teraz po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego możliwe będzie otrzymanie pieniędzy wynikających z działalności spółki w poprzednim roku. Warto przy okazji zauważyć, że może się okazać, iż zysk księgowy będzie wyższy niż podstawa opodatkowania, a więc środki pieniężne przypadające na wspólnika wynikające z podziału zysku będą wyższe. [przykład 2] Może to mieć miejsce, jeśli w wyniku wyceny aktywów i pasywów przychody księgowe znacząco podwyższą wynik finansowy. Tak się dzieje, jeśli spółka jawna lub partnerska posiada papiery wartościowe, których wartość rynkowa wzrosła, lub należności i środki pieniężne powstałe/nabyte po kursach walutowych niższych niż te obowiązujące na 31 grudnia 2021 r.

Przykład 2

Wycena
W spółce jawnej na koniec roku znaczącą pozycją w sprawozdaniu były środki pieniężne w walutach. Ze względu na wzrosty kursów walut, jakie obserwowano już w 2021 r., różnice kursowe wynikające z wyceny na dzień bilansowy znacząco podwyższyły przychody finansowe spółki i nie podwyższyły jednocześnie przychodów podatkowych. Wspólnicy dzielą cały zysk, a zatem nie ma przeszkód, aby dokonali podziału i wypłacili również równowartość zysku pochodzącą z tej wyceny walutowej.
©℗
Podstawa prawna
art. 2, art. 6 ust. 2, art. 7 ust. 2b, art. 32 ust. 8, art. 39 ust. 6, art. 53 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2021 poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2106)
art. 14 ust. 1m, art. 22 ust. 7c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 646)
rozporządzenie ministra finansów z 7 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (Dz.U. poz. 561)