To wnioski ze szczegółowych wyliczeń sporządzonych na prośbę DGP przez dwie firmy doradcze - PwC i MDDP.
W tabelach sporządzonych przez PwC pokazujemy, jak kwota brutto (przed opodatkowaniem i oskładkowaniem) przedkłada się na kwotę netto (do ręki) w zależności od przyjętych zasad, tj. obowiązujących: do końca 2021 r., od początku 2022 r., czyli według Polskiego Ładu, a także jak będzie po korekcie Polskiego Ładu, która jest planowana od 1 lipca br., ale ma dotyczyć dochodów (przychodów) za cały 2022 r.
Korekta Polskiego Ładu: Liniowcy zyskają na zmianach, ale zarobią mniej niż przed 2022 r.
Korekta Polskiego Ładu: Liniowcy zyskają na zmianach, ale zarobią mniej niż przed 2022 r.

Zobacz również
Wyliczenia dotyczą różnych grup, które od 1 stycznia br. straciły na Polskim Ładzie, ponieważ nie mają już odliczanej od podatku składki zdrowotnej, a nie przyznano im ulgi dla klasy średniej, która odpowiednio zrekompensowałaby im likwidację tego odliczenia. Chodzi o: nauczycieli akademickich i twórców zatrudnionych na umowie o pracę i korzystających z praw autorskich, a także o mundurowych, którzy wprawdzie nie płacą składek na ubezpieczenia społeczne, ale płacą składkę zdrowotną.
Mundurowi na plus
Przypomnijmy, że część mundurowych straciła na Polskim Ładzie, ponieważ algorytm ulgi dla klasy średniej nie został dostosowany do sytuacji osób, które nie podlegają ubezpieczeniom społecznym. Mundurowi płacą jedynie składkę zdrowotną. Od początku roku nie mogą jej jednak odliczyć od podatku. W konsekwencji żołnierze i policjanci tracą na Polskim Ładzie.
Z wyliczeń PwC wynika, że w wyniku projektowanych zmian mundurowi z wynagrodzeniami od ok. 5000 zł do ok. 15 900 zł brutto miesięcznie zyskają nie tylko w porównaniu z obecnymi regulacjami Polskiego Ładu, lecz także w porównaniu do 2021 r.
- Strata, którą ponieśli w wyniku likwidacji odliczenia składki zdrowotnej, zostanie im z nawiązką zrekompensowana poprzez obniżenie stawki podatku z 17 proc. do 12 proc. - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w PwC.
Dodaje, że dopiero u osób, których uposażenia przekraczają ok. 15 900 zł, pojawia się strata w porównaniu do roku 2021, ale i tak będzie ona mniejsza, niż gdyby obowiązywały obecne regulacje Polskiego Ładu (patrz tabela niżej).
Twórcy i nauczyciele też
Wprowadzony od stycznia br. Polski Ład okazał się też niekorzystny dla nauczycieli akademickich oraz dla twórców korzystających z 50-proc. kosztów uzyskania przychodów. Również oni nie mogą odliczać składki zdrowotnej, a tej straty nie rekompensuje im ulga dla klasy średniej. Jej algorytmy nie uwzględniają bowiem prawa do wyższych kosztów niż pracownicze.
Korekta Polskiego Ładu, czyli obniżka stawki PIT z 17 proc. do 12 proc., będzie niewątpliwie oznaczać dla tych osób mniejsze obciążenie podatkowe niż obecnie.
Zasadniczo, jak wyjaśnia Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i starszy menedżer w MDDP, skutki zmian w Polskim Ładzie będą zależeć od tego, jaka część przychodu miesięcznego jest objęta 50-proc. kosztami uzyskania.
Gdy połowa to 50-proc. koszty
Jakie będą skutki dla nauczycieli akademickich i twórców zatrudnionych na umowie o pracę przy założeniu, że połowa ich wynagrodzenia to honorarium autorskie (objęte 50-proc. kosztami), a połowa to pensja zasadnicza (ze zryczałtowanymi, pracowniczymi kosztami)? Pokazują to szczegółowo wyliczenia przygotowane przez PwC (patrz tabela niżej).
Eksperci wskazują, że przy takim rozkładzie honorarium i pensji korzyści wynikające z korekty Polskiego Ładu nie rozłożą się proporcjonalnie.
- Jeśli miesięczny przychód nie przekroczy ok. 4250 zł brutto, to pracownik nie odczuje różnicy w porównaniu do obecnej sytuacji - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska. Dodaje natomiast, że przy przychodach na poziomie od ok. 4250 zł do ok. 7000 zł brutto miesięcznie nauczyciele i twórcy zyskają, w tym również w porównaniu do roku 2021.
Korekta Polskiego Ładu będzie natomiast neutralna dla osób z przychodami w przedziale od ok. 7000 zł do 8600 zł brutto w porównaniu do obecnych rozwiązań. Podatnicy ci będą mieli natomiast mniej w kieszeni niż w 2021 r.
Paradoksalnie po korekcie Polskiego Ładu w gorszej sytuacji znajdą się nauczyciele akademiccy i twórcy z przychodami w przedziale między ok. 8600 zł a 9100 zł brutto miesięcznie (przy założeniu, że nadal 50-proc. kosztami będzie objęta tylko połowa ich przychodów). Ale - jak tłumaczy Rafał Sidorowicz - jeżeli ich przychody będą mieściły się w przedziale objętym obecnie ulgą dla klasy średniej, tj. od 68 412 zł do 133 692 zł, to i oni nie powinni zapłacić wyższego podatku, a to za przyczyną tzw. podatku hipotetycznego. Chodzi o zaproponowany w projekcie korekty Polskiego Ładu mechanizm wyrównujący, który będzie stosowany przy zeznaniu rocznym. Skorzystają z niego osoby, dla których zastosowanie ulgi dla klasy średniej w 2022 r. oraz obecnych stawek (17 proc. i 32 proc.) byłoby mimo wszystko korzystniejsze niż planowane nowe przepisy.
Powyżej przychodu 9100 zł miesięcznie nauczyciele akademiccy i twórcy zyskują na korekcie Polskiego Ładu, maksymalnie nawet 4500 zł.
Joanna Narkiewicz-Tarłowska zwraca uwagę, że gdy honorarium autorskie będzie stanowiło większą część przychodu miesięcznego (np. 90 proc.), to zasadniczo podatnik dostanie wyższy dochód netto (na rękę), niż gdy honorarium autorskie stanowi jedynie 50 proc. przychodu podatnika. ©℗
Ile na korekcie Polskiego Ładu zyskają mundurowi oraz nauczyciele akademiccy i twórcy korzystający z 50-proc. kosztów
Mundurowi otrzymujący uposażenie (nie płacą składek na ubezpieczenia społeczne)
Wynagrodzenie brutto miesięcznie Wynagrodzenie brutto rocznie Wynagrodzenie netto rocznie Różnica w wynagrodzeniu netto rocznie Różnica w wynagrodzeniu netto średniomiesięcznie
w 2021 od 2022 - Polski Ład 2022 - po zmianach do Polskiego Ładu Polski Ład vs. 2021 Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu Zmiany do Polskiego Ładu vs. 2021 Polski Ład vs. 2021 Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) Zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) vs. 2021
3100 37 200 31 446 33 138 33 348 1 692 210 1902 141 18 159
4000 48 000 40 275 41 130 41 880 855 750 1605 71 63 134
6000 72 000 59 895 59 134 60 840 -761 1706 945 -63 142 79
8000 96 000 78 300 78 497 79 800 197 1303 1500 16 109 125
9000 108 000 86 158 87 421 89 280 1263 1859 3122 105 155 260
10 000 120 000 94 016 95 419 98 760 1403 3341 4744 117 278 395
12 000 144 000 109 909 109 020 113 520 -889 4500 3611 -74 375 301
16 000 192 000 141 949 137 340 141 840 -4609 4500 -109 -384 375 -9
20 000 240 000 173 989 165 660 170 160 -8329 4500 -3829 -694 375 -319
Nauczyciele akademiccy, twórcy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i korzystający z 50-proc. kosztów autorskich (płacą składki na ubezpieczenia społeczne)
Wynagrodzenie brutto miesięcznie (50 proc. to honorarium autorskie) Wynagrodzenie brutto rocznie (50 proc. to honorarium autorskie) Wynagrodzenie netto rocznie Różnica w wynagrodzeniu netto rocznie Różnica w wynagrodzeniu netto średniomiesiecznie
w 2021 od 2022 - Polski Ład 2022 - po zmianach do Polskiego Ładu Polski Ład vs. 2021 Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu Zmiany do Polskiego Ładu vs. 2021 Polski Ład vs. 2021 Polski Ład vs. zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) Zmiany do Polskiego Ładu (od lipca) vs. 2021
3100 37 200 28 641 29 211 29 211 570 0 570 48 0 48
4000 48 000 36 655 37 691 37 691 1036 0 1036 86 0 86
6000 72 000 54 466 54 469 54 905 3 436 439 0 36 37
8000 96 000 72 276 72 278 71 888 2 -390 -388 0 -33 -32
9000 108 000 81 181 80 425 80 379 -756 -46 -802 -63 -4 -67
10 000 120 000 90 087 87 646 88 870 -2441 1224 -1 217 -203 102 -101
12 000 144 000 107 137 102 841 105 851 -4296 3010 -1286 -358 251 -107
16 000 192 000 140 363 136 145 140 645 -4218 4500 282 -352 375 23
20 000 240 000 175 335 167 517 172 017 -7818 4500 -3318 -652 375 -277
Opr. Joanna Narkiewicz-Tarłowska, PwC