Ustawa pozwala zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki na pomoc dla obywateli Ukrainy. Pod warunkiem, że jest to pomoc instytucjonalna, a nie przekazana bezpośrednio osobom fizycznym.
Tzw. specustwa ukraińska, czyli ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583), zawiera korzystne rozwiązania dla firm, które zdecydowały się włączyć w akcje charytatywne lub planują takie działania. Stosowne zmiany zostały dodane do ustawy o PIT (art. 74 specustawy) oraz CIT (art. 76 specustawy).
Polscy przedsiębiorcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na wytworzenie lub nabycie rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn, a także koszty poniesione z tytułu udzielenia nieodpłatnego świadczenia. Celem darowizny/świadczenia musi być „przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy” – ustawa nie różnicuje, czy chodzi o pomoc wysłaną do Ukrainy, czy tą przekazaną uchodźcom w Polsce, wydaje się więc, że przepis można interpretować szeroko. Takie darowizny lub świadczenia muszą być przekazane od 24 lutego do 31 grudnia br.
Ustawa wskazuje też, kto ma być obdarowanym lub beneficjentem świadczenia. Z przepisów wynika, że chodzi o wyspecjalizowane organizacje i instytucje. Na liście znajdują się:
1. Organizacje pożytku publicznego. Chodzi o organizacje opisane w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a więc m.in. stowarzyszenia i fundacje. Nie jest wymagane, by posiadały one formalny status organizacji pożytku publicznego (OPP), który uprawnia do otrzymywania 1% podatku. Mogą to być organizacje podlegające przepisom polskim lub równoważnym przepisom regulującym działalność pożytku publicznego w Ukrainie.
2. Jednostki samorządu terytorialnego,
3. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych,
4. Podmioty wykonujące działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego w Polsce lub w Ukrainie.
Nie ma więc możliwości zaliczenia do kosztów wydatków związanych z pomocą przekazaną bezpośrednio obywatelowi Ukrainy jako osobie fizycznej.
Ustawa precyzuje ponadto, że nie można drugi raz uznać za koszt tych wydatków, które zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne. W przypadku, gdy wydatki na pomoc zaliczy do kosztów osoba prawna, nie będą one brane pod uwagę dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach na podstawie przepisów o minimalnym podatku dochodowym (art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT).
Darowizny i nieodpłatne świadczenia nie będą stanowiły przychodu dla obdarowanych podmiotów.