Rozporządzenie ministra finansów zmusza płatników, czyli księgowych w firmach, w rozmaitych instytucjach i w biurach rachunkowych do dwukrotnego liczenia zaliczek na podatek dochodowy.
Bez porównania tegorocznych obciążeń z ubiegłorocznymi nie da się bowiem zastosować rozporządzenia ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. (Dz.U. poz. 28). Weszło ono w życie 8 stycznia i wprowadza nowe zasady pobierania i przekazywania zaliczki na PIT.
Uwaga: nowe zasady mają zastosowanie do przychodów osiąganych w 2022 r. w wysokości do 12 800 zł miesięcznie. Przy wyższych zarobkach (przychodach) nic się nie zmienia.
Rozporządzenie dotyczy zaliczek zarówno od przychodów z pracy i stosunków pokrewnych (art. 31 i art. 34 ust. 1 ustawy o PIT), jak i z umów zlecenia (art. 13 pkt 8 ustawy o PIT).
Co za rok
Rozporządzenie dotyczy wyłącznie pobierania zaliczek na PIT przez płatników. Nie odnosi się do tego, co nastąpi w 2023 r., gdy podatnicy będą rozliczać się z podatku dochodowego za 2022 r. Z rozporządzenia nie wyczytamy więc, czy i w jakiej kwocie podatnicy będą ewentualnie dopłacać PIT wynikający z obniżenia tegorocznych zaliczek.
Zadziałają tu zasady ogólne - kto zyska na Polskim Ładzie (bo np. skorzysta z ulgi dla klasy średniej), ten być może nie będzie musiał niczego dopłacać. Kto straci, ten musi się liczyć z koniecznością uregulowania w 2023 r. tegorocznej niedopłaty podatku.
Instrukcja dla płatników
Rozporządzenie nakazuje płatnikom porównać różnicę między kwotą zaliczki na PIT obliczoną zgodnie z Polskim Ładem a kwotą zaliczki na PIT od tych samych przychodów, obliczoną zgodnie z przepisami z 2021 r.
Zatem przy przychodach do 12 800 zł miesięcznie płatnicy będą musieli w 2022 r. za każdym razem dwukrotnie obliczać zaliczkę na PIT: raz w wysokości wynikającej z Polskiego Ładu i drugi raz - według ubiegłorocznych zasad. Dopiero wtedy będą mogli ustalić, czy u podatnika występuje:
- nadwyżka, co oznacza, że zaliczka obliczona według Polskiego Ładu będzie wyższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r., czy
- różnica ujemna, co oznacza, że zaliczka obliczona według Polskiego Ładu będzie niższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r.
W zależności od wyniku płatnicy mają postępować tak, jak mówi rozporządzenie, i tak, jak tłumaczy to Ministerstwo Finansów w komunikacie-instrukcji (patrz ramka).
Co do istoty więc płatnicy nie mają pobierać nadwyżki w miesiącu, w którym ją obliczą. Pobiorą ją później - w miesiącu, w którym wystąpi ujemna różnica, czyli dopiero w miesiącu, w którym podatnik skorzystałby na Polskim Ładzie (otrzymałby wyższe wynagrodzenie w stosunku do 2021 r.).
Piszemy w trybie przypuszczającym, ponieważ może się okazać, że ze względu na to wyrównanie (potrącenie przez płatnika nadwyżki zaliczki za poprzednie miesiące) podatnik może jednak w tych miesiącach nie dostać wyższej pensji niż w 2021 r.
Z rozporządzenia wynika, że przy obliczaniu zaliczki na PIT według ubiegłorocznej wysokości płatnik uwzględnia: koszty uzyskania przychodów i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek zgodnie z przepisami ustawy, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. (o ile na moment obliczania tej zaliczki płatnik jest uprawniony do ich stosowania).
Za styczeń 2022 r.
Z rozporządzenia wynika też, że jeżeli płatnik pobrał w styczniu 2022 r. zawyżoną zaliczkę na PIT (bo wyliczoną według Polskiego Ładu) i nie przekazał jej jeszcze do urzędu skarbowego, to ma niezwłocznie zwrócić tę nadwyżkę podatnikowi.
Instrukcja MF dla pracodawcy
KROK 1
Ma zastosowanie do przychodów z pracy na etacie oraz zasiłków wypłacanych przez pracodawcę od 1 stycznia 2022 r., jeżeli wysokość przychodu w danym miesiącu nie przekracza u płatnika miesięcznie 12 800 zł. Jeżeli wypłacasz pracownikowi jednocześnie wynagrodzenie z umowy zlecenia, to stosujesz ten limit dla każdego źródła przychodów odrębnie.
Nie stosujesz rozporządzenia, jeżeli pracownik złoży na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów przekazania nadwyżki zaliczki. Wniosek ten stosujesz najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu. Wniosek można złożyć tylko do pracodawcy, który nie odlicza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek!
Pracodawco, stosuj poniższe zasady, jeżeli wypłacasz przychody z pracy na etacie!
Oblicz, czy występuje nadwyżka pomiędzy zaliczką obliczoną według Polskiego Ładu a zaliczką obliczoną według zasad z 2021 r.
Jak liczyć zaliczkę według Polskiego Ładu
Przychód minus KUP minus Składki ZUS minus UdKŚ = Podstawa zaliczki
Podstawa zaliczki x 17% minus 1/12 kwoty zmniejszającej podatek = Zaliczka według Polskiego Ładu
Wyjaśnienie pojęć:
Przychód - to wypłacane wynagrodzenie w danym miesiącu 2022 r. do maks. wysokości miesięcznie 12 800 zł
KUP - kwotowe koszty pracownicze w wysokości podstawowej lub podwyższonej, stosowane przez płatnika (z mocy ustawy lub na wniosek pracownika)
Składki ZUS - składki na ubezpieczenia społeczne
UdKŚ - ulga dla klasy średniej, jeśli płatniku ją stosujesz
1/12 kwoty zmniejszającej podatek - wynosi 425 zł (1/12 z 5100 zł), jeżeli płatniku stosujesz PIT-2
Jak liczyć zaliczkę według zasad z 2021 r.
Przychód minus KUP minus Składki ZUS = Podstawa zaliczki
Podstawa zaliczki x 17% minus 1/12 kwoty zmniejszającej podatek minus Składka NFZ = Zaliczka według zasad z 2021 r.
Wyjaśnienie pojęć:
Przychód - to wypłacane wynagrodzenie w danym miesiącu 2022 r. do maks. wysokości miesięcznie 12 800 zł
KUP - kwotowe koszty pracownicze w wysokości podstawowej lub podwyższonej, stosowane przez płatnika (z mocy ustawy lub na wniosek pracownika)
Składki ZUS - składki na ubezpieczenia społeczne
1/12 kwoty zmniejszającej podatek - wynosi 43,76 zł (1/12 z 525,12 zł), jeżeli stosujesz PIT-2
Składka NFZ - składka na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru
Obliczenie nadwyżki
Zaliczka według Polskiego Ładu minus Zaliczka według zasad z 2021 r. = nadwyżka
Nadwyżka występuje tylko wtedy, gdy wynik obliczenia jest dodatni.
Nadwyżki nie pobierasz w miesiącu jej obliczenia.
Rozporządzenie przedłuża termin poboru tej nadwyżki do miesiąca, w którym wystąpi ujemna różnica.
Co to jest ujemna różnica
Ujemna różnica występuje wtedy, gdy zaliczka obliczona według Polskiego Ładu jest niższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r.
Sposób obliczania ujemnej różnicy jest taki sam jak sposób obliczania nadwyżki (opisany wyżej).
W miesiącu, w którym wystąpi ujemna różnica, kwotę nadwyżki z poprzednich okresów rozliczeniowych pobierasz z wynagrodzenia w takiej części, aby nie przekroczyć wysokości tej ujemnej różnicy. Jeżeli kwota ujemnej różnicy nie pokryje w całości nadwyżki z poprzednich okresów, to pozostałą część tej nadwyżki będziesz pobierał w kolejnych miesiącach, w których wystąpi ujemna różnica. Nadwyżkę do wysokości ujemnej różnicy przekazujesz do urzędu skarbowego w terminie przekazania zaliczki od wynagrodzenia uzyskanego w miesiącu, w którym wystąpiła ujemna różnica.
Przykład
Jeżeli w styczniu wystąpiła nadwyżka w wysokości 300 zł, to tej nadwyżki płatnik nie pobiera w styczniu (efekt: podatnik otrzyma w styczniu wyższe wynagrodzenie o 300 zł).
Jeżeli we wrześniu wystąpi ujemna różnica w wysokości 200 zł, to we wrześniu od przychodów uzyskanych we wrześniu płatnik pobiera 200 zł nadwyżki ze stycznia (oprócz zaliczki obliczonej według zasad Polskiego Ładu od przychodów uzyskanych we wrześniu). Pozostałą część nadwyżki (tj. 100 zł ze stycznia) pobiera na takich samych zasadach w kolejnych miesiącach, w których wystąpi kolejna ujemna różnica.
Kwotę nadwyżki pobraną we wrześniu do wysokości ujemnej różnicy (tj. 200 zł) płatnik przekazuje do urzędu skarbowego do 20 października (tj. w terminie przekazania zaliczki od przychodów uzyskanych we wrześniu).
KROK 2
Pracodawco, stosuj poniższe zasady, jeżeli w styczniu wypłaciłeś wynagrodzenie z pracy na etacie bez obliczania nadwyżki!
Pracodawco, jeżeli w styczniu wypłaciłeś wynagrodzenie bez stosowania rozporządzenia, to jeszcze raz przelicz zaliczkę od tego wynagrodzenia z uwzględnieniem rozporządzenia.
Jeżeli pobrałeś zaliczkę w wysokości wyższej niż wynikającej z rozporządzenia, to nadwyżki (obliczonej w KROKU 1) nie przekazujesz do urzędu skarbowego!
Nadwyżkę zwróć niezwłocznie na konto pracownika!
Instrukcja MF dla zleceniodawcy
KROK 1
Ma zastosowanie do przychodów z umowy zlecenia wypłacanych od 1 stycznia 2022 r., jeżeli wysokość w danym miesiącu przychodu nie przekracza u płatnika miesięcznie 12 800 zł. Jeżeli wypłacasz zleceniobiorcy jednocześnie wynagrodzenie z pracy na etacie, to stosujesz ten limit dla każdego źródła przychodów odrębnie.
Nie stosujesz rozporządzenia, jeżeli zleceniobiorca złoży na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów przekazania nadwyżki zaliczki. Wniosek ten stosujesz najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu.
Zleceniodawco, stosuj poniższe zasady, jeżeli wypłacasz przychody z umowy zlecenia!
Oblicz, czy występuje nadwyżka pomiędzy zaliczką obliczoną według Polskiego Ładu a zaliczką obliczoną według zasad z 2021 r.
Jak liczyć zaliczkę według Polskiego Ładu
Przychód minus KUP minus Składki ZUS = Podstawa zaliczki
Podstawa zaliczki x 17% = Zaliczka według Polskiego Ładu
Wyjaśnienie pojęć:
Przychód - to wypłacane wynagrodzenie w danym miesiącu 2022 r. do maks. wysokości miesięcznie 12 800 zł
KUP - wynosi 20% przychodu pomniejszonego o składki ZUS
Składki ZUS - składki na ubezpieczenia społeczne
Jak liczyć zaliczkę według zasad z 2021 r.
Przychód minus KUP minus Składki ZUS = Podstawa zaliczki
Podstawa zaliczki x 17% minus Składka NFZ = Zaliczka według zasad z 2021 r.
Wyjaśnienie pojęć:
Przychód - to wypłacane wynagrodzenie w danym miesiącu 2022 r. do maks. wysokości miesięcznie 12 800 zł
KUP - wynosi 20% przychodu pomniejszonego o składki ZUS
Składki ZUS - składki na ubezpieczenia społeczne
Składka NFZ - składka na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru
Obliczenie nadwyżki
Zaliczka według Polskiego Ładu minus Zaliczka według zasad z 2021 r. = nadwyżka
Nadwyżka występuje tylko wtedy, gdy wynik obliczenia jest dodatni.
Nadwyżki nie pobierasz w miesiącu jej obliczenia.
Rozporządzenie przedłuża termin poboru tej nadwyżki do miesiąca, w którym wystąpi ujemna różnica.
Co to jest ujemna różnica
Ujemna różnica występuje wtedy, gdy zaliczka obliczona według Polskiego Ładu jest niższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r.
Sposób obliczania ujemnej różnicy jest taki sam jak sposób obliczania nadwyżki (opisany wyżej).
W miesiącu, w którym wystąpi ujemna różnica, kwotę nadwyżki z poprzednich okresów rozliczeniowych pobierasz z wynagrodzenia w takiej części, aby nie przekroczyć wysokości tej ujemnej różnicy. Jeżeli kwota ujemnej różnicy nie pokryje w całości nadwyżki z poprzednich okresów, to pozostałą część tej nadwyżki będziesz pobierał w kolejnych miesiącach, w których wystąpi ujemna różnica. Nadwyżkę do wysokości ujemnej różnicy przekazujesz do urzędu w terminie przekazania zaliczki od wynagrodzenia uzyskanego w miesiącu, w którym wystąpiła ujemna różnica.
Przykład
Jeżeli w styczniu wystąpiła nadwyżka w wysokości 300 zł, to tej nadwyżki płatnik nie pobiera w styczniu (efekt: podatnik otrzyma w styczniu wyższe wynagrodzenie o 300 zł).
Jeżeli we wrześniu wystąpi ujemna różnica w wysokości 200 zł, to we wrześniu od przychodów uzyskanych we wrześniu płatnik pobiera 200 zł nadwyżki ze stycznia (oprócz zaliczki obliczonej według zasad Polskiego Ładu od przychodów uzyskanych we wrześniu). Pozostałą część nadwyżki (tj. 100 zł ze stycznia) pobiera na takich samych zasadach w kolejnych miesiącach, w których wystąpi kolejna ujemna różnica.
Kwotę nadwyżki pobraną we wrześniu do wysokości ujemnej różnicy (tj. 200 zł) płatnik przekazuje do urzędu skarbowego do 20 października (tj. w terminie przekazania zaliczki od przychodów uzyskanych we wrześniu).
KROK 2
Zleceniodawco, stosuj poniższe zasady, jeżeli w styczniu wypłaciłeś wynagrodzenie z umowy zlecenia bez obliczania nadwyżki!
Zleceniodawco, jeżeli w styczniu wypłaciłeś wynagrodzenie bez stosowania rozporządzenia, to jeszcze raz przelicz zaliczkę od tego wynagrodzenia z uwzględnieniem rozporządzenia.
Jeżeli pobrałeś zaliczkę w wysokości wyższej niż wynikającej z rozporządzenia, to nadwyżki (obliczonej w KROKU 1) nie przekazujesz do urzędu skarbowego!
Nadwyżkę zwróć niezwłocznie na konto zleceniobiorcy!
Instrukcja MF dla podatnika (pracownika, zleceniobiorcy)
Podatniku, jeżeli nie chcesz, żeby płatnik pobierał zaliczki na podatek według zasad z 2021 r., złóż płatnikowi, na piśmie, wniosek o nieprzedłużanie terminów pobrania i przekazania zaliczki. Wniosek nie ma wzoru urzędowego.
Wniosek możesz złożyć płatnikowi, który nie odlicza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (tj. pracodawcy, któremu nie złożyłeś PIT-2, oraz każdemu zleceniodawcy).
Twój wniosek płatnik zastosuje najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu.
Uwaga! Jeżeli złożysz wniosek, to będziesz płacił zaliczki według Polskiego Ładu, a rozliczenie nastąpi w zeznaniu podatkowym składanym za 2022 r.
