W 2017 r. czynny podatnik VAT kupił na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód osobowy od osoby prywatnej (bez VAT). W kolejnych latach przedsiębiorca odliczał VAT z faktur za eksploatację i naprawy tego samochodu. Obecnie chce sprzedać ten samochód. Czy musi naliczyć VAT?
Opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT), o ile dokonywane są przez podatnika działającego w takim charakterze (art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy VAT), tj. następują w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu VAT. Przy czym do dokonywania dostaw towarów w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu VAT dochodzi m.in. w związku ze sprzedażą składników majątku przedsiębiorstw podatników VAT. Taki charakter ma wskazany w pytaniu samochód, a w konsekwencji jego dostawa (sprzedaż) będzie podlegała opodatkowaniu VAT według stawki 23 proc. (mimo nabycia go bez VAT oraz mimo niewielkiego prawa do odliczenia przy dokonywaniu zakupów dotyczących samochodu).
Procedura szczególna
Należy jednak zauważyć, że w określonych przepisami sytuacjach dostawy towarów używanych mogą być opodatkowane według szczególnej procedury opodatkowania marży. Zgodnie z art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w art. 120 ust. 1 pkt 1–3 (tj. dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie, antyki) oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112). Istotą tej procedury jest zaś opodatkowanie marży, tj. różnicy między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszonej o kwotę podatku (art. 120 ustawy o VAT). Przedmiotowa procedura może być stosowana do dostaw towarów (w tym samochodów osobowych) używanych, które zostały nabyte od podmiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, w tym od osób prywatnych. Jednocześnie organy podatkowe zgadzają się na jej stosowanie, jeżeli podatnicy nabywali towary (w tym samochody) używane, przewidując ich odsprzedaż w przyszłości, po okresie używania w prowadzonej działalności (zob. np. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 stycznia 2018 r., nr 0114-KDIP1-3.4012. 488.2017.1.ISZ, z 19 lutego 2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.95.2018. 1.IK oraz z 25 września 2020 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.527.2020. 1.PRM).
W związku z tym uważam, że – o ile przedmiotowy samochód podatnik nabył z zamiarem jego odsprzedaży w przyszłości (po okresie używania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) – najkorzystniejsza z punktu widzenia VAT będzie sprzedaż tego pojazdu z zastosowaniem procedury marży. Z pewnością bowiem cena sprzedaży samochodu będzie niższa od ceny jego zakupu, co spowoduje, że podstawa opodatkowania VAT z tytułu jego dostawy będzie „zerowa” i VAT z tytułu sprzedaży samochodu nie wystąpi.
Inne możliwości
Oczywiście zastosowanie procedury marży jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Nie ma przeszkód, aby z uprawnienia tego podatnik nie skorzystał i dostawę pojazdu opodatkował VAT na zasadach ogólnych (według stawki 23 proc.). Alternatywnie możliwa jest sprzedaż samochodu po uprzednim wycofaniu go przez podatnika na cele osobiste. Wówczas w związku ze sprzedażą pojazdu osoba fizyczna, o której mowa, nie będzie działała w charakterze podatnika VAT, a w konsekwencji sprzedaż auta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT (m.in. nie będzie udokumentowana fakturą, umowa sprzedaży będzie zaś podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).
Należy jednak zastrzec, że w takim przypadku poprzedzające sprzedaż wycofanie samochodu na cele osobiste będzie zapewne podlegać opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów (na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Jednak podstawa opodatkowania tej nieodpłatnej dostawy towarów powinna zostać ustalona – ze względu na brak prawa do odliczenia przy nabyciu samochodu – w sposób szczególny. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika bowiem, że w takich przypadkach podstawę opodatkowania stanowi cena nabycia części składowych (lub podobnych części składowych), przy których nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia, określona w momencie przekazania (zob. wyrok z 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 i C-323/99). W konsekwencji podstawa opodatkowania tego nieodpłatnego przekazania będzie zapewne niewielka, a być może w ogóle nie wystąpi (jeżeli takie części składowe ze względu na zużycie nie mają już wartości rynkowej). ©℗
Podstawa prawna
art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2, art. 29a oraz art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1626)
art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 2006 r. L 347, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE z 2021 r. L 250, s. 1)
art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz art. 2 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 815; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1666)
