Mechanizm zwrotu podatku miałby obowiązywać wyłącznie wobec płatności o charakterze pasywnym, czyli wypłacanych za granicę: dywidend, odsetek i należności licencyjnych. Nie musiałaby przejmować się nim firma, która wypłaca wynagrodzenie z tytułu usług niematerialnych, np. doradczych, prawnych bądź reklamowych.
Zmiany te znalazły się w projekcie Polskiego Ładu i miałyby wejść w życie z początkiem 2022 r.
Natomiast do końca 2021 r. będą obowiązywać rozporządzenia zawieszające stosowanie dotychczasowych przepisów na gruncie PIT (t.j. Dz.U. poz. 1158) i CIT (Dz.U. poz. 1159).
Zmiany były niezbędne
Resort finansów już od ponad roku zapowiada zmiany w przepisach o podatku u źródła. Tłumaczy, że są one niezbędne z uwagi na kontrowersje, które wywołała nowelizacja z 23 października 2018 r. (Dz.U. poz. 2193).
Wynika z niej – przypomnijmy – że polscy płatnicy, którzy wypłacają temu samemu zagranicznemu kontrahentowi więcej niż 2 mln zł należności opodatkowanych daniną u źródła (z tytułu usług niematerialnych, dywidend, odsetek, należności licencyjnych) powinni co do zasady potrącać w Polsce podatek według stawki 20 proc. (rzadziej 10 proc.). Dopiero potem mogliby starać się o zwrot ewentualnej nadpłaty na podstawie międzynarodowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Wyjątek przewidziano jedynie dla płatników, którzy:
  • od razu złożą oświadczenie, że spełniają warunki do stosowania preferencji z międzynarodowej umowy, lub
  • postarają się o specjalną opinię zabezpieczającą od fiskusa.
Nowelizacja i wprowadzony przez nią mechanizm zwrotu podatku wywołały na tyle duże kontrowersje, że resort finansów zawiesił stosowanie większości nowych przepisów jeszcze przed ich formalnym wejściem w życie. Potem co pół roku regularnie przedłużał obowiązywanie takiego zawieszenia.
Zawężony rygor
Projekt Polskiego Ładu nie znosi mechanizmu zwrotu podatku, ale znacząco ogranicza zakres jego stosowania. Po pierwsze, ma on dotyczyć wyłącznie wypłat na rzecz podmiotów powiązanych niebędących polskimi rezydentami. Powiązanie będzie ustalane zgodnie z definicjami określonymi w ustawie o PIT i CIT.
Po drugie, mechanizm zwrotu podatku miałby dotyczyć wyłącznie płatności o charakterze pasywnym (wypłacanych za granicę: dywidend, odsetek i należności licencyjnych). Jeśli płatnik będzie wypłacał za granicę wynagrodzenie za usługi niematerialne (np. doradcze czy reklamowe), to będzie mógł od razu stosować zasady wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Będzie łatwiej…
Kolejna zmiana dotyczy opinii, w której fiskus potwierdza, że płatnik ma prawo przy wypłacie dywidend, odsetek i należności licencyjnej stosować stawkę podatku wynikającą z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo w ogóle nie pobrać podatku zgodnie z taką umową (przy okazji projekt zakłada zmianę nazwy na „opinia o stosowaniu preferencji”).
O opinię mógłby wystąpić: zagraniczny podatnik, płatnik, a także podmiot dokonujący wypłaty należności za pośrednictwem podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze.
Fiskus nie wyda opinii w przypadku:
  • niespełnienia przez podatnika warunków zastosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania;
  • istnienia uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem rzeczywistym dołączonej do wniosku dokumentacji lub oświadczenia podatnika, że jest rzeczywistym właścicielem należności;
  • istnienia uzasadnionego przypuszczenia wydania decyzji z zastosowaniem klauzuli generalnej przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a ordynacji podatkowej);
  • istnienia uzasadnionego przypuszczenia, że podatnik nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej w kraju swojej siedziby dla celów podatkowych.
…i prościej
Zmiany mają też dotyczyć oświadczeń o tym, że spełnione zostały warunki do zastosowania preferencji z umowy międzynarodowej. Takiego oświadczenia nie będzie musiał podpisywać już cały zarząd. Wystarczy podpis złożony zgodnie z zasadami reprezentacji spółki.
Do oświadczenia nie trzeba też będzie dołączać dodatkowych załączników.
Ponadto projekt zakłada likwidację obowiązku zawiadamiania urzędu skarbowego o tym, że podatek u źródła nie został pobrany, bo należności wypłacane za granicę są związane z działalnością polskiego zakładu nierezydenta. Warunkiem miałoby być jednak, aby suma takiego niepobranego podatku nie przekroczyła 500 tys. zł rocznie.
Inne zmiany
Resort finansów zaproponował też zmiany w definicjach należytej staranności i rzeczywistego właściciela wypłacanych należności. Należyta staranność miałaby być oceniana także przez pryzmat powiązań płatnika i zagranicznego podatnika (niezależnie od charakteru i skali działalności płatnika).
Z kolei za rzeczywistego właściciela należności (ang. beneficial owner) będzie mógł zostać uznany podmiot, który nie jest m.in. pośrednikiem zobowiązanym do przekazania dalej płatności.
Przypomnijmy, że mimo zawirowań wokół nowelizacji z 23 października 2018 r., już od 2019 r. obowiązują:
  • wymóg dochowania należytej staranności przy weryfikowaniu warunków zastosowania niższej stawki, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku i ustalania rzeczywistego właściciela należności,
  • klauzula generalna, która wyklucza prawo do skorzystania ze zwolnienia dla dywidend i odsetek wypłacanych do innego kraju Unii Europejskiej, jeśli wypłata miała sztuczny charakter bądź była sprzeczna z celem przepisów,
  • dodatkowe 10-procentowe zobowiązanie podatkowe, jeżeli płatnik przy wypłacie należności nie zweryfikował odbiorcy bądź gdy złożył fałszywe oświadczenie dotyczące prawa do skorzystania ze zwolnienia dla wypłacanych dywidend lub odsetek. ©℗
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji ustaw o PIT, CIT i niektórych innych ustaw – w konsultacjach