Trybunał Sprawiedliwości UE oceni, czy unijne przepisy nakazujące specjalistom prawnym informowanie fiskusa o schematach podatkowych są zgodne z Kartą praw podstawowych UE. Pytanie prejudycjalne w tej sprawie zadała 25 czerwca br. francuska Rada Stanu, czyli odpowiednik polskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego.
– Jeśli TSUE podzieli wątpliwości francuskich sędziów, skutki m.in. dla naszego kraju mogą okazać się kolosalne. Przepisy o raportowaniu schematów podatkowych (ang. mandatory disclosure rules – MDR) mogłyby efektywnie stracić skuteczność. Najważniejszym źródłem informacji na ten temat są przecież profesjonaliści prawni i podatkowi – komentuje Jarosław Józefowski, radca prawny w Enodo Advisors.
Wątpliwości za granicą
To drugie pytanie prejudycjalne dotyczące zgodności dyrektywy 2018/822 (częściej określanej jako DAC6) z przepisami unijnymi. Pierwsze trafiło do TSUE pod koniec grudnia ub.r. jako efekt wniosków składanych przez stowarzyszenia zawodowe belgijskich prawników i doradców podatkowych. Sprawa zyskała już sygnaturę (C-694/20), ale nie doczekaliśmy się jeszcze nawet opinii rzecznika generalnego TSUE. Belgijscy prawnicy zgłosili wątpliwości dotyczące zgodności dyrektywy DAC6 z Kartą praw podstawowych UE.
Jarosław Józefowski tłumaczy, że pytanie w belgijskiej sprawie ma węższy zakres niż francuskie. – Orzeczenie wydane w sprawie francuskiej będzie więc miało większe znaczenie dla polskich i unijnych realiów – wyjaśnia.
…i w Polsce
W naszym kraju przepisy o MDR budzą wątpliwości od ich wejścia w życie w 2019 r. W styczniu 2020 r. Krajowa Izba Doradców Podatkowych skierowała wniosek w tej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego. Zapytała, czy przepisy rozdziału 11a ordynacji podatkowej, które zakładają, że klient może zwolnić profesjonalistę prawnego (np. doradcę podatkowego) jako promotora bądź wspomagającego z obowiązku zawodowego, są zgodne z konstytucją. Izba przywołała jej art. 2 (zasada demokratycznego państwa prawnego), art. 17 (zasada zezwalająca samorządom zawodowym na sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem danego zawodu). Zgłosiła też wątpliwości, czy ustawa wprowadzająca przepisy MDR do polskiego prawa, czyli nowelizacja ustaw o PIT, CIT, ordynacji podatkowej i niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193) jest zgodna z wynikającymi z konstytucji zasadami: zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, poprawnej legislacji i odpowiedniego vacatio legis.
Doradcy argumentowali, że z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej może ich zwolnić wyłącznie sąd (art. 180 k.p.k.). Ustawodawca wprowadził zaś niczym nieograniczony obowiązek ujawniania tajemnicy przez doradców i nie ustanowił przesłanek ani trybu zwalniania z niej – podkreślała KIDP.
Ministerstwo Finansów odpowiadało, m.in. w odpowiedzi na pytania DGP, że przepisy o MDR nie naruszają ustawy zasadniczej.
Jak to działa
Przypomnijmy, że przepisy rozdziału 11a ordynacji podatkowej (art. 86a–86o) zobowiązują do zgłaszania szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o transgranicznych i krajowych MDR. W pierwszej kolejności taki obowiązek spoczywa na promotorach (np. doradcach podatkowych). Jeśli nie zostaną oni zwolnieni przez klienta z tajemnicy zawodowej, obowiązek ten przechodzi na korzystającego, czyli na klienta. W ostatniej kolejności obowiązek składania MDR mają wspomagający, czyli np. biura rachunkowe.
