Lockdowny się skończyły, a wraz z odmrożeniem gospodarki przyszły kontrole fiskusa. Planowane są jednak nowe ulgi podatkowe dla firm i nowe zasady finansowania inwestycji, ale również nowe wymogi m.in. dotyczące cen transferowych
Na początku roku mieliśmy wiele zmian w CIT – przyznaje Anna Sińczuk, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce. Zmieniły się przepisy dotyczące spółek komandytowych, rozliczania strat podatkowych, pojawił się obowiązek publikacji informacji z realizacji strategii podatkowej – wymienia ekspertka. Ministerstwo Finansów zapowiedziało też kolejne – do końca 2021 r. – odroczenie przepisów o podatku u źródła.
Lockdown dotknął mocno biznes, ale też spowolnił kontrole. Odmrożenie biznesu spowodowało również wzmożenie kontroli
– Lockdown dotknął mocno biznes, ale też spowolnił kontrole. Odmrożenie biznesu, według naszych doświadczeń, spowodowało też wzmożenie kontroli – mówi Anna Sińczuk. Wskazuje, że uwagę kontrolerów przyciągają m.in. ceny transferowe. – Organom zdarza się zakwestionować metodykę ustalania cen transferowych w polskiej firmie, pomimo, że jest ona spójna z tą stosowaną w całej grupie. To najnowsze trendy w kontrolach – tłumaczy.
Opodatkowanie spółek komandytowych
Jedną z ważniejszych zmian w CIT w ostatnim półroczu jest objęcie tym podatkiem od 1 stycznia lub 1 maja spółek komandytowych. W praktyce oznacza to co do zasady podwójne opodatkowanie zysków – na poziomie spółki oraz wspólników. Jak mówi Przemysław Szywacz, partner w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce, istotną kwestią jest możliwość skorzystania ze zwolnienia dywidendowego. – Organ wyjaśnił, że należy go liczyć od momentu, kiedy spółka uzyskała status podatnika CIT, a więc od 1 stycznia lub 1 maja br. – mówi Przemysław Szywacz. Zwraca też uwagę, że istotne jest to, co z dochodami spółki komandytowej wypracowanymi przed uzyskaniem statusu CIT. – W tym zakresie Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że wypłata zysków jest opodatkowana na zasadach obowiązujących przed 1 stycznia 2021 r. – wskazuje.
Polski Ład zakłada uelastycznienie estońskiego CIT, nadal jednak udziałowcami spółki będą mogły być wyłącznie osoby fizyczne
Strategia podatkowa
Od początku roku obowiązują przepisy nakazujące największym podatnikom – o przychodach rocznych przekraczających 50 mln euro oraz podatkowym grupom kapitałowym – publikować informacje o realizowanej strategii podatkowej – tłumaczy Wojciech Majkowski, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce. Dodaje, że jest to nie tylko obowiązek administracyjny, ale też okazja, aby firmy pochwaliły się tym, że płacą podatki w kraju i rzetelnie wypełniają obowiązki wobec fiskusa. Informacja o realizacji strategii jest bowiem z założenia dokumentem jawnym, trzeba ją publikować na firmowej stronie internetowej. – Ze strategią będzie zapewne chciał zapoznać się fiskus, ale również konkurenci – uważa Majkowski. Wyjaśnia, że trzeba w niej przedstawić informacje o stosowanych procesach i procedurach, dotyczących zarządzania i wykonywania obowiązków podatkowych. Nie trzeba natomiast ujawniać informacji objętych tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego.
W strategii podatkowej należy przedstawić informacje o procesach i procedurach, dotyczących zarządzania i wykonywania obowiązków podatkowych
Wojciech Majkowski zwraca uwagę, że MF uznało, że po raz pierwszy strategię trzeba publikować już za 2020 r. Najnowszy projekt tzw. tarczy prawnej, przewiduje przesunięcie terminu sporządzenia strategii po raz pierwszy za 2021 r.
Eksperci zwracają też uwagę na nowe regulacje dotyczące rozliczania strat podatkowych.
– Widzimy, że transakcji połączeń, podziałów jest coraz więcej, a więc nowe przepisy mogą mieć do nich zastosowanie – mówi Anna Sińczuk. Przemysław Szywacz dodaje, że firmy muszą zwrócić uwagę, czy po transakcji podmiot prowadzi, choćby częściowo, inną działalność czy taką samą. – Jeśli doszło do choćby częściowej zmiany, to organy podatkowe mogą chcieć pozbawić podatnika strat – ostrzega ekspert.
Co nowego w 2022 r.
Zgodnie z zapowiedziami MF, od przyszłego roku mają wreszcie zacząć obowiązywać przepisy o podatku u źródła. Warto sobie przypomnieć, co to w praktyce oznacza – wskazuje Wojciech Majkowski. Niewykluczona jest również nowelizacja tych przepisów. MF planuje też wprowadzić od 1 stycznia 2022 r. nowe ulgi, związane z Polskim Ładem. To dobra wiadomość dla firm. MF chce rozszerzyć ulgi B+R (np. będzie można ująć jako koszty kwalifikowane podwójne wydatki na wynagrodzenia pracowników) oraz IP Box. Będzie też możliwość symultanicznego skorzystania z obu.
Nowością będzie m.in. ulga na IPO, a więc firmy wchodzące po raz pierwszy na giełdę będą mogły odliczyć wydatki z tym związane. Pojawi się też ulga na zatrudnienie nowych pracowników, wykonujących przez co najmniej połowę czasu pracy działalność badawczo-rozwojową. Będzie też ulga na prototyp. – Jeśli firma wprowadza nowy produkt na rynek lub przeprowadzi próbną produkcję, będzie mogła odliczyć dodatkowo 30 proc. wydatków – tłumaczy Majkowski. Ulga – na robotyzację – pozwoli odliczyć dodatkowe 50 proc. kosztów na nabycie robota. Ulga na ekspansję będzie związana z nabyciem udziałów w innej spółce i odliczeniem wydatków bezpośrednio związanych z takim nabyciem.
Obecnie kontrole skupiają się na dużych tematach: cenach transferowych, karuzelach VAT, optymalizacjach, podatku u źródła
Przemysław Szywacz zwraca uwagę, że Polski Ład zakłada również uelastycznienie estońskiego CIT. – Nadal jednak udziałowcami spółki będą mogły być wyłącznie osoby fizyczne, co jest dużą barierą – przyznaje Szywacz.
Tendencje w kontrolach
W zeszłym, pandemicznym roku, spadła liczba kontroli, ale ich skuteczność została mniej więcej utrzymana na poziomie z 2019 r. – zauważa Oskar Wala. Były one jednak mniej intensywne. Ekspert zwraca uwagę, że wpływy z tytułu kontroli podatkowych w zeszłym roku do budżetu państwa spadły o 1,4 mld zł, a z tytułu kontroli celno-skarbowych – o 220 mln zł.
– Obecnie kontrole skupiają się na dużych tematach: cenach transferowych, karuzelach VAT, optymalizacjach, podatku u źródła – mówi Oskar Wala. Jeśli chodzi o ceny transferowe, to kontrolerzy biorą za cel podmioty, które osiągają wysokie straty podatkowe, realizowały transakcje z rajami podatkowymi, są w dużej części uzależnione od transakcji wewnątrzgrupowych, którym spadła rentowność, lub przeprowadzają restrukturyzacje.
Najwięcej kontroli dotyczyło jednak VAT – dodaje Oskar Wala. Nadal podatnicy mogą bronić się przed kwestionowaniem rozliczeń przy tzw. karuzelach VAT, wykazując, że dochowali należytej staranności. Ekspert dodaje, że ostatnio, wraz z odmrożeniem gospodarki, nastąpiło przyspieszenie kontroli. – Ponadto, organy przedłużają terminy kontroli, zdarza się, że dochodzi do doręczeń podatnikowi zamiast pełnomocnikowi, wszczynania postępowań karnoskarbowych w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Organy nie zawsze respektują też linię orzeczniczą sądów – wymienia tendencje w kontrolach Oskar Wala.
Źródła finansowania
Nowe źródła finansowania to przede wszystkim możliwość pozyskania środków z budżetu UE na lata 2021–2027 i plan odbudowy. – Chodzi o wsparcie odbudowy UE po pandemii oraz inwestycje w transformację cyfrową, ekologiczną i gospodarczą – tłumaczy Kiejstut Żagun, szef Zespołu ds. Innowacji, Ulg i Dotacji KPMG w Polsce. Do Polski trafi prawie 800 mld zł dofinansowania, głównie w formie dotacji.
Jak mówi Kiejstut Żagun, firmy powinny zwrócić uwagę przede wszystkim na Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Jest to następca programu Innowacyjny Rozwój. W ramach FENG dostępne będzie prawie 8 mld euro, które zostaną rozdzielone na kilka obszarów, w tym m.in. na wsparcie dla przedsiębiorców na badania i rozwój, wdrożenia nowych rozwiązań, ekspansję zagraniczną, rozwój kompetencji, automatyzację, robotyzację, cyfryzację oraz zieloną gospodarkę. Te środki będą mogli pozyskiwać sami przedsiębiorcy.
– Nowością w programie jest wsparcie modułowe. Dotychczas można było finansować jednym wnioskiem jedno działanie, np. projekt badawczo-rozwojowy. Przy wsparciu modułowym będzie można uzyskać finansowanie dla kilku działań – tłumaczy Kiejstut Żagun.
Nowe źródła finansowania to przede wszystkim możliwość pozyskania środków z budżetu UE na lata 2021–2027 i plan odbudowy
Ponadto, dotychczas wsparcie mogły uzyskać średnie i małe przedsiębiorstwa, a więc zatrudniające do 250 pracowników. Teraz będzie dodatkowa kategoria – firm tzw. mid-caps, a więc zatrudniających do 499 osób – dodaje Żagun. Kolejną nowością będzie możliwość pozyskania środków np. na innowację marketingową czy organizacyjną.
Wsparcie będzie modułowe, co oznacza, że wnioskodawca będzie wybierał te moduły, które wynikają z jego potrzeb, przy czym jeden z modułów: prace B+R lub infrastruktura B+R, jest obligatoryjny, pozostałe są fakultatywne. Jednym z nich ma być wdrożenie.
Rozszerzy się również baza kosztów kwalifikowanych. Wniosek trzeba będzie składać w jednym okienku, do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Kolejny program to granty rządowe dla przedsiębiorców przyznawane na podstawie Programu wspierania inwestycji. W tym programie można pozyskać granty na inwestycje od 5 do 25 proc., a także do 7 tys. zł na szkolenie jednego pracownika, a także grant na zatrudnienie (7–20 tys. zł). Obecnie w ramach tego programu będą niższe progi do otrzymania wsparcia, a także łatwiejszy dostęp do grantów dla MSP.
Warto również zwrócić uwagę na zmianę mapy pomocy regionalnej na inwestycje. Określa ona możliwy poziom dofinansowania dla firm w danym regionie. W nowej mapie, która ma zacząć obowiązywać od 2022 r., w dziewięciu polskich regionach będzie możliwość uzyskania wyższych dofinansowań niż dotychczas.
Zmiany będą też w Polskiej Strefie Inwestycji. – Będą bardzo duże ułatwienia dla reinwestycji, bo znacznie obniżono progi wejścia (od 50 do 95 proc.), w zależności od projektu i wielkości przedsiębiorstwa – wskazuje Kiejstut Żagun.
Wymogi w cenach transferowych
Uwaga na nowości w cenach transferowych. Trudno obecnie uciec od tego tematu, bo dzieje się tu naprawdę dużo – przyznaje Jacek Bajger, partner w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ds. cen transferowych w KPMG w Polsce.
Z objaśnień MF wynika więcej restrykcji, które trzeba spełnić, aby dokonać korekty cen transferowych, niż wynika z samej ustawy
Jedną z gorących kwestii są transakcje z rajami podatkowymi. – Dla wielu firm szokująca wręcz jest zmiana, która nakazuje sporządzać dokumentację cen transferowych w przypadku, gdy niepowiązany kontrahent, z którym transakcje rocznie przekraczają 0,5 mln zł, miał jakiekolwiek rozliczenie z rajem podatkowym – mówi Bajger. Do końca 2020 r. – tłumaczy – wszyscy mieli świadomość, że trzeba dokumentować transakcje zakupowe z podmiotami bezpośrednio z rajów. Zmiana jest więc zasadnicza. – MF przerzuca obowiązek na polskie firmy, które nie mają dostępu do informacji o rozliczeniach niepowiązanych kontrahentów. Czekamy na ostateczne wyjaśnienia MF – mówi Jacek Bajger.
Opr. ŁUZ
Materiał powstał przy współpracy z KPMG