Wymiana udziałów jest neutralna podatkowo, również gdy transakcje prowadzące do uzyskania w ciągu 6 miesięcy przez spółkę większościowego pakietu udziałów (akcji) dotyczą większej liczby wspólników, a nie tylko jednego – potwierdził minister finansów w interpretacji ogólnej.
Dotyczy ona art. 24 ust. 8a–8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4d, 11 i 12 ustawy o CIT. Przepisy te zakładają brak podatku przy wymianie udziałów lub akcji (czyli w sytuacji, gdy udziały lub akcje jednej spółki są wnoszone aportem do drugiej, a w zamian wnoszący aport dostaje udziały lub akcje tej drugiej spółki), jeżeli:
■ spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
■ spółka nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa ilość udziałów (akcji) w tej spółce.
Przed 2015 r. fiskus twierdził, że nie ma podatku, tylko gdy jeden wspólnik wniesie tyle udziałów lub akcji, by zagwarantować spółce bezwzględną większość głosów.
Innego zdania były sądy. Uważały, że pod uwagę bierze się wszystkich wspólników wymieniających udziały lub akcje. Przy czym – jak orzekały sądy – zwolnienie stosuje się tylko wtedy, gdy wspólnicy dokonują transakcji równocześnie, w tym samym czasie.
Od 2015 r. przepisy się zmieniły. Od tamtej pory wynika z nich, że nie ma podatku również w odniesieniu do więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów (akcji) przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy, jeżeli w wyniku tych transakcji są spełnione pozostałe warunki (czyli uzyskanie bądź powiększenie bezwzględnej większości praw głosu).
Nowelizacja miała być więc korzystna dla podatników. Powstała jednak kolejna wątpliwość: czy wyłączenie z podatku dotyczy tylko transakcji przeprowadzonych w ciągu 6 miesięcy z jednym udziałowcem (akcjonariuszem)? Czy przeciwnie, liczba osób, z którymi zawarto odrębne transakcje wniesienia aportów, może być dowolna?
Fiskus uznał, że chodzi o transakcje przeprowadzone w ciągu 6 miesięcy tylko z jednym udziałowcem (akcjonariuszem), bo w nowelizacji ustawodawca zamienił sformułowanie „nabywa od wspólników” na „nabywa od wspólnika”.
Sądy administracyjne znów przyjęły wykładnię korzystną dla podatników. Przykładowo w wyroku z 10 października 2018 r. (sygn. akt II FSK 753/18) Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że ograniczenie stosowania przepisu (zawierającego wyłączenie z podatku) prowadziłoby do niczym nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnopodatkowej wspólników podejmujących tożsame, zgodne z prawem działania restrukturyzacyjne – w zależności od tego, jaki pakiet udziałów (akcji) posiadali.
NSA potwierdził ten pogląd również w kolejnych wyrokach, m.in. z 11 lipca 2019 r. (sygn. akt II FSK 2524/17), z 22 listopada 2019 r. (sygn. akt II FSK 3886/17), z 19 września 2019 r. (sygn. akt II FSK 3393/17), z 28 października 2020 r. (sygn. akt II FSK 988/18).
Minister uznał więc, że wobec dominującej linii orzeczniczej należy przyjąć wykładnię korzystną dla podatników. A więc taką, która dopuszcza neutralność podatkową, gdy „większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów (akcji) w tej spółce od większej liczby udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie sześciu miesięcy”.
Interpretacja ogólna ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 13 maja 2021 r. nr DD7.8203.1.2021
