Orzeczenie to jest bardzo istotne dla wielu gmin oraz ich jednostek. W praktyce bowiem często toczą się spory o to, kto ma przekazać do urzędu skarbowego podatek pobrany od wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej (np. szkoła czy gmina), kto ma złożyć do urzędu skarbowego deklaracje roczne PIT-4R czy PIT-8AR.
Rozstrzygnięcie NSA pokazuje, że organy podatkowe od kilku lat błędnie interpretują przepis ustawy o PIT w zakresie statusu płatnika tego podatku. Konsekwentnie w wydawanych interpretacjach indywidualnych wskazują, że w razie wypłaty należności na podstawie zawieranych umów zlecenia i o dzieło obowiązki płatnika PIT ciążą na gminie, a nie na funkcjonujących w jej strukturach zakładach i jednostkach budżetowych. W ocenie fiskusa nie jest ważne, że określona jednostka gminy (szkoła, przedszkole, gminna biblioteka, dom kultury, etc.) faktycznie oblicza i wypłaca wynagrodzenie z tytułu umowy, lecz to, kto z formalno-prawnego punktu widzenia jest stroną takiej umowy.
Przykładem takiej wykładni są interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: z 25 maja 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.309.2020.MS) oraz z 13 maja 2020 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.205.2020.1.TR).
Z wyroku NSA wynikają dwie istotne tezy. Po pierwsze, że w świetle art. 41 ust. 1 ustawy o PIT płatnikiem może być zarówno osoba prawna, jak i jej jednostka organizacyjna. Przepis ten nie wskazuje bowiem, aby okolicznością decydującą w tym względzie miało być to, kto jest stroną umowy cywilnoprawnej, na podstawie której wypłacana jest należność.
Po drugie, art. 41 ust. 4 ustawy o PIT przypisuje status płatnika podmiotowi, który dokonuje świadczenia, czyli wypłaty na rzecz podatnika, a to wskazuje jedynie na czynność techniczną, a nie na okoliczność prawną będącą rezultatem zawarcia umowy cywilnoprawnej (a co za tym idzie ‒ bycie stroną stosunku zobowiązaniowego, z którego wypłata wynika).
Rozstrzygnięcie NSA dotyczyło interpretacji indywidualnej z 17 kwietnia 2020 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.75.2020.1). Dyrektor KIS stwierdził, że dla uznania danego podmiotu za płatnika świadczeń z tytułu umów cywilnoprawnych decydujące znaczenie ma to, kto jest stroną tej umowy. Skoro jednostki organizacyjne osób prawnych są pozbawione osobowości prawnej, to nie zawierają samodzielnie umów, lecz robią to wyłącznie w imieniu i na rzecz osoby prawnej, na podstawie udzielonego ich kierownikom pełnomocnictwa – wskazał organ.
NSA zanegował taką wykładnię. Orzekł, że jeżeli ustawodawca chciałby powiązać obowiązki płatnika z byciem stroną umowy, to nie wskazałby w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT jako płatników również jednostek organizacyjnych osoby prawnej obok niej samej.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 2 marca 2021 r., sygn. akt II FSK 39/21. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia