Podwyżka stawek podatku od wyrobów tytoniowych i alkoholu oraz utrudnienia dla osób kupujących te produkty za granicą – to pomysły prozdrowotnych zmian w podatkach, które w ubiegłym tygodniu opublikowała Komisja Europejska

Ma to związek ze Światowym Dniem Walki z Rakiem (4 lutego). Komisja podkreśliła, że zmiany (nie tylko w podatkach) są konieczne, bo tylko w 2020 r. na raka zachorowało 2,7 mln obywateli UE, a 1,3 mln osób zmarło na tę chorobę. Koszty raka dla unijnej gospodarki mają przekraczać, według szacunków KE, nawet 100 mld euro rocznie.
Za jedną z głównych przyczyn zachorowania na raka uznaje się nadmierne korzystanie z używek. Mają temu zapobiec podwyżki stawek podatku i ograniczenie dostępu do napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych.
Zmiany mogłyby zostać wprowadzone w ciągu najbliższych czterech lat jako część unijnej strategii walki z rakiem.
Podatek cukrowy
Bruksela planuje również opublikowanie raportu, w którym znajdzie się porównanie cen i obciążeń fiskalnych napojów słodzonych i cukru w poszczególnych krajach. W zależności od wniosków płynących z tego raportu nie jest wykluczone wprowadzenie unijnego podatku na napoje słodzone i cukry, jeśli zasadność tego kroku potwierdzą niezależni eksperci.
W Polsce taka danina obowiązuje już od początku 2021 r.
Alkohol droższy…
W latach 2021–2023 KE przeprowadzi audyt unijnych przepisów dotyczących opodatkowania alkoholu. Najprawdopodobniej skończy się to podwyżkami minimalnych stawek akcyzy na napoje spirytusowe i pośrednie oraz piwo i wino. Stawki te określone są w dyrektywie 92/84/UE z 19 października 1992 r.
Niezależnie od zmian w dyrektywie, KE chce zachęcić państwa unijne, by samodzielnie ograniczały dostępność alkoholu (także cenową) i utrudniały jego reklamę.
…i trudniej dostępny
Drugim problemem są wycieczki zakupowe do państw UE z niższym opodatkowaniem napojów alkoholowych. Przykładem są Duńczycy, którzy co weekend zaopatrują się w tańszy alkohol i wyroby tytoniowe w Niemczech, jak też Finowie, którzy głównie w tym celu odwiedzają Estonię.
Zdaniem KE łatwość w kupowaniu za granicą papierosów i alkoholu nie tylko pozbawia krajowe budżety wpływów z akcyzy, ale też utrudnia realizację strategii antyalkoholowych i antynikotynowych.
KE rozpoczęła już publiczne konsultacje w sprawie odpowiednich zmian w przepisach. Potrwają one do 23 kwietnia br.
Sceptycznie ocenia te plany doradca podatkowy Jacek Arciszewski.
– Trudno sobie wyobrazić zmiany, które miałyby wprost zapobiegać turystyce zakupowej w obrębie Unii Europejskiej. Wydaje się, że zawsze akcyza zawarta w produkcie będzie zapłacona w kraju, w którym został on sprzedany, a jej odzyskanie przez państwo rezydencji turysty może graniczyć z cudem – komentuje ekspert.
Jest natomiast przekonany co do determinacji Brukseli. Przypuszcza, że zmiany mogą być wymierzone np. w punkty sprzedaży bezcłowej i system Tax Free.
– Nie można także wykluczyć wprowadzenia dla osób fizycznych limitów zakupu używek za granicą, na wzór tych, które już dziś obowiązują przy nabyciu paliwa w krajach pozaunijnych – mówi Jacek Arciszewski.
Tak samo papierosy
Zmiany dotyczące turystyki zakupowej mają objąć także wyroby tytoniowe.
Oprócz tego najpóźniej do 2025 r. ma się zakończyć przegląd unijnych przepisów dotyczących opodatkowania wyrobów tytoniowych. Bardzo prawdopodobna będzie – według Brukseli – podwyżka minimalnych stawek akcyzy, określonych obecnie w dyrektywie 2011/64/UE z 21 czerwca 2011 r.
KE chce też ujednolicić na poziomie unijnym opodatkowanie tytoniowych wyrobów nowatorskich i płynów do e-papierosów. Dotychczas taki podatek nałożyły tylko niektóre państwa członkowskie, np. Polska.©℗
Podrożeją piwa smakowe
Niektóre media poinformowały, że polskie Ministerstwo Finansów chce zmienić sposób naliczania akcyzy na piwo, tak aby wyrównać konkurencję pomiędzy branżą spirytusową i browarniczą. W praktyce mogłoby to się przełożyć na podwyżki cen piwa.
Zaprzeczyło temu biuro prasowe MF w odpowiedzi na pytanie DGP. Poinformowało natomiast, że resort pracuje nad wdrożeniem nowelizacji dyrektywy 92/83/EWG, która zmieni sposób pomiaru stopni Plato. Wskutek tej zmiany producenci piwa smakowego zapłacą wyższy podatek.
O projekcie zmian w dyrektywie, który zmierza w tym kierunku, pisaliśmy już w 2018 r. w artykule „Producenci piw smakowych zapłacą wyższy podatek” (DGP nr 106/2018).©℗