Podatki 2021. Podatek cukrowy, od małpek, od deszczu, opłata mocowa, oplata przekształceniowa – na czym polegają te daniny?

Nowe daniny to nie zawsze podatki w ścisłym rozumieniu tego słowa. W aktach prawnych niekiedy spotkamy się z określeniem „opłata”, zaś o „podatku” mówimy potocznie. Z tym zastrzeżeniem przyjrzyjmy się kilku nowym obciążeniom, które obowiązują od 1 stycznia 2021 r. lub wkrótce mogą wejść w życie.

Podwyżka podatku od nieruchomości

Z obwieszczenia Ministra Finansów z 23 lipca 2020 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2021 wynika, że maksymalne stawki podatku od nieruchomości wzrosły o 3,9 proc. Podwyżka jest uzasadniana wzrostem ceny towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2020 r., który według GUS wyniósł właśnie 3,9 proc.

Nie oznacza to jedna, że w każdej gminie mieszkańcy zapłacą więcej o 3,9 proc. Minister finansów ustala bowiem maksymalne dopuszczane prawem stawki podatku od nieruchomości, wysokość podatku w każdej gminie przyjmuje zaś w drodze uchwały rada gminy lub rada miasta. O tym, kto ile ostatecznie zapłaci, decydują więc radni.

Roczne maksymalne stawki podatku od nieruchomości w 2021 r. wynoszą:

  • budynki mieszkalne - 0,85 zł za 1 mkw
  • budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - 24,84 zł za 1 mkw
  • budynki zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym - 11,62 zł za 1 mkw
  • budynki, w których prowadzi się działalność związaną z świadczeniami zdrowotnymi - 5,06 zł za 1 mkw
  • budynki pozostałe - 8,37 zł za 1 mkw
  • budowle - 2 proc. wartości
  • grunty związane z prowadzeniem działalności - 0,99 zł za 1 mkw
  • grunty pod wodami stojącymi lub płynącymi - 4,99 zł za 1 ha
  • grunty pozostałe - 0,52 zł za 1 mkw
  • obszary niezabudowane objęte planem rewitalizacji, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym - 3,28 zł za 1 mkw

Nowy podatek handlowy

Podatek handlowy to jedno z potocznych określeń podatku od sprzedaży detalicznej. Jest znany także jako podatek od supermarketów. Został uchwalony już w 2016 r., ale jego wejście w życie opóźniały dyskusje o tym, czy jest zgodny z prawem unijnym. Ostatecznie zaczął obowiązywać 1 stycznia 2021 r.

Nowe podatki, opłaty oraz podwyżki w 2021 roku
Nowe podatki, opłaty oraz podwyżki w 2021 roku

Zobacz również

Podatek od marketów jest płatny co miesiąc. Podstawą opodatkowania jest osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę wolną. Podatek handlowy płacą tylko największe sklepy, które w danym miesiącu przekraczają limit przychodu 17 mln zł. Obowiązują dwie stawki tego podatku: 0,8 proc. obejmie miesięczny przychód nieprzekraczający 187 mln zł, a stawką 1,4 proc. będzie opodatkowana nadwyżka ponad 187 mln zł.

„Podatek od deszczu"

„Podatek deszczowy”, „podatek od deszczu”, „podatek od deszczówki” czy też „podatek od betonu” to opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenu przez zabudowanie go. Płacą go właściciele działek o powierzchni większej niż 3,5 tys.kw., którzy zabudowali (zmniejszając retencję, a więc grunt, w który może wsiąkać woda z deszczu) więcej niż 70 proc. powierzchni nieruchomości. W praktyce jest on nakładany na właścicieli wielkopowierzchniowych obiektów. Stawki zależą od powierzchni obiektów uniemożliwiających ziemi wchłanianie wody deszczowej oraz posiadania urządzeń retencyjnych. Wahają się od 5 gr do 50 gr za mkw rocznie.

Opłata deszczowa nie jest więc powszechna, pojawił się jednak projekt ustawy zakładający jej rozszerzenie. Po zmianach opłatę od deszczu mają wnosić posiadacze działek o powierzchni co najmniej 600 mkw., którzy zabetonują więcej niż 50 proc. gruntu, a więc także np. właściciele niektórych domów jednorodzinnych. Projekt ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy, który przewiduje takie rozwiązania, nadal jest jednak na etapie konsultacji.

Opłata przekształceniowa OFE

Opłata wiąże się z planowanym na 2021 rok ostatnim etapem reformy otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Zakłada przeniesieniu środków z OFE na indywidualne konta emerytalne (IKE). Przesunięcie będzie się z wiązać 15-proc. opłatą przekształceniową. Można jednak uniknąć, jeśli oszczędzający dotychczas w OFE złoży deklarację o przeniesieniu środków nie do IKE, a do ZUS. Należy pamiętać, że pieniądze przeniesione na IKE będą podlegały dziedziczeniu, a te w ZUS – nie. Co więcej, emerytura wypłacana ze środków zgromadzonych w ZUS będzie opodatkowana według stawek PIT - 17 proc. lub 32 proc. Taka sytuacja nie będzie miała miejsca w przypadku środków przekazanych do IKE.

Podatek cukrowy

Tzw. podatek cukrowy obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. Są nim obciążone napoje z dodatkiem: cukrów, substancji słodzących (m.in. słodzików), kofeiny i tauryny. Stawka zależy od zawartości wskazanych substancji w napoju. Producenci, hurtownicy i importerzy płacą maksymalnie 1,20 zł za litr produktu (plus VAT). Zwolnione z podatku cukrowego są m.in.: wyroby medyczne, suplementy diety, żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, napoje objęte akcyzą, a także napoje zawierające minimum 20 proc. soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego i napoje izotoniczne - pod warunkiem, że zawartość cukrów w 100 ml nie przekracza 5 gramów.

Podatek od alkoholu w małych butelkach

„Podatek od małpek” dotyczy napojów o zawartości alkoholu powyżej 18 proc. w opakowaniach o pojemności do 300 ml. Od 1 stycznia 2021 r. płacą go hurtownicy zaopatrujący sklepy detaliczne. Opłata wynosi 25 zł za każdy pełny litr 100-proc. alkoholu w dostarczonym napoju.

Pozostałe podatki

  • Dodatkowym obciążeniem od początku 2021 r. stała się też opłata mocowa – nowa pozycja na rachunkach za prąd. To opłata za gotowość do zabezpieczenia dostarczania prądu, ma stanowić gwarancję bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Dla zwykłego odbiorcy wynosi w 2021 r. od 1,87 zł do 10,46 zł miesięcznie – w zależności od zużycia prądu.
  • Spółki komandytowe i niektóre jawne zostały obciążone podatkiem CIT.
  • Początek roku 2021 to także ograniczenie, a w praktyce niekiedy likwidacja ulgi abolicyjnej. Podatnicy dorabiający za granicą mogą jednak skorzystać z tej ulgi przy rozliczeniu PIT za 2020 r., zmiana ma bowiem zastosowanie do przychodów osiągniętych od 1 stycznia 2021.