Odsetki od należności wypłacanych z opóźnieniem będą wolne od daniny, jeśli nie jest opodatkowane świadczenie główne – zakłada projekt nowelizacji ustawy o PIT autorstwa parlamentarnej komisji do spraw petycji
Tym samym komisja zgodziła się z petycją, która do niej wpłynęła (nr BKSP-145-499/19). Konieczność nowelizacji w tym zakresie dostrzega także Biuro Analiz Sejmowych.
Projekt został wczoraj opublikowany w wykazie prac Sejmu. Odnosi się do sytuacji, w których odszkodowania, zadośćuczynienia bądź inne świadczenia o podobnym charakterze są wypłacane po terminie i przez to są powiększane o odsetki za zwłokę. Problem dotyczy opodatkowania tych ostatnich. Z jednej strony pojawiają się argumenty, że należy je przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną. Jeśli więc odszkodowanie bądź zadośćuczynienie jest wolne od PIT, to tak samo należałoby traktować odsetki od ich nieterminowej wypłaty. Taką wykładnię zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12) oraz WSA w Łodzi w prawomocnym orzeczeniu z 25 marca 2015 r. (sygn. akt I SA/Łd 1414/14).
Obecnie jednak sądy administracyjne zgodnie podzielają pogląd fiskusa, że odsetki mają charakter uboczny wobec należności głównej. Nawet więc jeśli odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku, to preferencja ta nie musi wcale dotyczyć odsetek.
Dziś odsetki za nieterminową wypłatę są z PIT, nawet gdy kwota główna jest bez podatku
Wykładnię tę zapoczątkowała uchwała NSA z 6 czerwca 2016 r. (sygn. akt II FPS 2/16). Po niej zapadło wiele wyroków, z których wynika, że odsetki za nieterminową wypłatę są opodatkowane, nawet jeżeli odszkodowanie bądź zadośćuczynienie są wolne od podatku dochodowego. Przykładem są orzeczenia NSA: z 7 maja 2020 r. w sprawie odsetek od nieterminowej wypłaty zasądzonego zachowku (sygn. akt II FSK 2787/19), z 17 października 2018 r. w sprawie odsetek od nieterminowej wypłaty odszkodowania za szkodę wywołaną przez nieuczciwą pracownicę banku (sygn. akt II FSK 2902/16) i z 12 kwietnia 2018 r. w sprawie odsetek od odszkodowania nieterminowo wypłaconego przez szpital za zakażenie podatnika żółtaczką (sygn. akt II FSK 968/16).
Podobnie orzekły sądy pierwszej instancji w prawomocnych wyrokach m.in. z 20 lutego 2020 r. (sygn. akt I SA/Po 1001/16) i z 17 października 2018 r. (sygn. akt I SA/Bk 537/18).
Taka wykładnia jest często krytykowana, bo jest uważana za niesprawiedliwą. Podnoszony jest argument, że skoro określone świadczenia są zwolnione z PIT, to fiskus nie powinien zarabiać na ich nieterminowej wypłacie. Pojawiały się już apele o nowelizację, o czym pisaliśmy m.in. w artykule „Podatnik się sądzi, a budżet na tym zarabia” (DGP nr 95/2018).
Zmianę w tym duchu zakłada właśnie najnowszy projekt nowelizacji. Jeśli Sejm go uchwali, to z ustawy o PIT będzie wprost wynikać, że wolne od podatku są odsetki od nieterminowej wypłaty określonych świadczeń, które są zwolnione z podatku. Dotyczyłoby to większości odsetek od odszkodowań i zadośćuczynień, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z odrębnych ustaw, wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych lub postanowień układów zbiorowych pracy, od odszkodowań za wywłaszczenie czy ustanowienie służebności gruntowej, jak też od nieterminowej wypłaty kwot z tytułu ubezpieczeń osobowych lub majątkowych.
Etap legislacyjny
Komisyjny projekt nowelizacji ustawy o PIT i niektórych innych ustaw – opublikowany w wykazie prac Sejmu
