Podatnik, a nie fiskus, powinien wskazać majątek o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy. W przeciwnym razie nieostatecznej decyzji może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
To wnioski z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Przesłanki nadawania nieostatecznej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności są określone w art. 239b par. 1 pkt 1 i 2 oraz par. 2 ordynacji podatkowej. Wystarczy, że spełniona zostanie co najmniej jedna z nich:
■ organ posiada informację, że wobec podatnika toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych,
■ podatnik nie ma majątku o wartości odpowiadającej zaległości podatkowej, na którym można zabezpieczyć należność,
■ podatnik zbywa majątek,
■ do upływu przedawnienia jest mniej niż trzy miesiące.
Organ musi natomiast uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Skutek nadania rygoru natychmiastowej wykonalności jest taki, że urząd skarbowy może wszcząć postępowanie egzekucyjne, mimo że decyzja jest wciąż nieostateczna.
Majątek był…
Postępowanie urzędu w tym zakresie zakwestionowała spółka jawna, w której sprawie ostatecznie orzekł NSA. Spółka uważała, że w jej przypadku podstawą nadania rygoru natychmiastowej wykonalności nie mógł być brak majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Argumentowała, że miała majątek ‒ były nim udziały w spółce z o.o., których wartość opiewała na 95 tys. zł i wystarczyłaby na pokrycie zobowiązania podatkowego.
W skardze do sądu zarzuciła urzędowi, że zaniechał szczegółowych ustaleń w tym zakresie, podczas gdy o posiadanych przez nią udziałach w innej spółce można było bez problemu dowiedzieć się z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.
… ale nieujawniony
WSA w Gliwicach stanął po stronie organu podatkowego. Podkreślił, że mimo wezwań urzędu spółka nie złożyła w ogóle oświadczenia o posiadanych nieruchomościach i prawach majątkowych (które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej) ani o rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych (które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego). Na okoliczność posiadania udziałów powołała się dopiero w skardze do sądu.
Sąd dodał, że nie można biernie oczekiwać, aż organ podatkowy udowodni, iż majątek jest większy niż ten, który został ustalony. To podatnik musi wykazać się inicjatywą dowodową – podkreślił WSA.
Tak samo orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Stwierdził, że organy nie są zobowiązane do nieograniczonego poszukiwania dowodów korzystnych dla strony, w sytuacji gdy ona sama, mimo wezwań, ich nie przedstawia.
orzecznictwo
Wyrok NSA z 17 grudnia 2020 r., sygn. akt I FSK 1196/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
