Podatnik, a nie fiskus, powinien wskazać majątek o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy. W przeciwnym razie nieostatecznej decyzji może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

To wnioski z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Przesłanki nadawania nieostatecznej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności są określone w art. 239b par. 1 pkt 1 i 2 oraz par. 2 ordynacji podatkowej. Wystarczy, że spełniona zostanie co najmniej jedna z nich:
■ organ posiada informację, że wobec podatnika toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych,
■ podatnik nie ma majątku o wartości odpowiadającej zaległości podatkowej, na którym można zabezpieczyć należność,
■ podatnik zbywa majątek,
■ do upływu przedawnienia jest mniej niż trzy miesiące.
Organ musi natomiast uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Darowizna uchroni przed komornikiem? Kiedy przepisanie majątku rodzinie jest nieskuteczne
Darowizna uchroni przed komornikiem? Kiedy przepisanie majątku rodzinie jest nieskuteczne

Zobacz również
Skutek nadania rygoru natychmiastowej wykonalności jest taki, że urząd skarbowy może wszcząć postępowanie egzekucyjne, mimo że decyzja jest wciąż nieostateczna.
Majątek był…
Postępowanie urzędu w tym zakresie zakwestionowała spółka jawna, w której sprawie ostatecznie orzekł NSA. Spółka uważała, że w jej przypadku podstawą nadania rygoru natychmiastowej wykonalności nie mógł być brak majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Argumentowała, że miała majątek ‒ były nim udziały w spółce z o.o., których wartość opiewała na 95 tys. zł i wystarczyłaby na pokrycie zobowiązania podatkowego.
W skardze do sądu zarzuciła urzędowi, że zaniechał szczegółowych ustaleń w tym zakresie, podczas gdy o posiadanych przez nią udziałach w innej spółce można było bez problemu dowiedzieć się z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.
… ale nieujawniony
WSA w Gliwicach stanął po stronie organu podatkowego. Podkreślił, że mimo wezwań urzędu spółka nie złożyła w ogóle oświadczenia o posiadanych nieruchomościach i prawach majątkowych (które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej) ani o rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych (które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego). Na okoliczność posiadania udziałów powołała się dopiero w skardze do sądu.
Sąd dodał, że nie można biernie oczekiwać, aż organ podatkowy udowodni, iż majątek jest większy niż ten, który został ustalony. To podatnik musi wykazać się inicjatywą dowodową – podkreślił WSA.
Tak samo orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Stwierdził, że organy nie są zobowiązane do nieograniczonego poszukiwania dowodów korzystnych dla strony, w sytuacji gdy ona sama, mimo wezwań, ich nie przedstawia.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 17 grudnia 2020 r., sygn. akt I FSK 1196/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia