Specjalny fundusz inwestycyjny umożliwia szybszą amortyzację środków trwałych. I co ważne, pozwala kontynuować dotychczasowe zasady rozliczania CIT oraz korzystanie z ulg podatkowych.
Rozwiązanie to obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. wskutek nowelizacji ustawy o CIT i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2122).
Umożliwia ujmowanie w podatkowych kosztach odpisu na specjalny rachunek inwestycyjny, czyli wyodrębniony rachunek bankowy (rozliczeniowy), albo imienny rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Główną korzyścią z utworzenia funduszu jest możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na środki trwałe, które zostaną poniesione dopiero w przyszłości.
Inną jego zaletą jest możliwość korzystania z ulg podatkowych, np. badawczo-rozwojowej, na złe długi i możliwość odliczania darowizn. Z tego względu dla części spółek rozwiązanie to może stać się alternatywą względem estońskiego CIT, czyli ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych.
Jak go utworzyć
Fundusz jest tworzony z zysku osiągniętego za poprzedni rok podatkowy i może być zasilany przez spółkę wyłącznie z własnych środków operacyjnych, które będą musiały być wydane na cele inwestycyjne.
Odpisane środki będą kosztem uzyskania przychodu już z chwilą dokonania odpisu, natomiast spółka będzie musiała wydać je na cele inwestycyjne nie później niż w kolejnym roku podatkowym. Termin ten może zostać wydłużony nawet do 3 lat, jeżeli spółka złoży do urzędu skarbowego informację o planowanych inwestycjach i wskaże w niej rok, w którym środki z funduszu zostaną przeznaczone na cele inwestycyjne.
Zdaniem ekspertów z tej alternatywy skorzystać mogą firmy, które odniosły zysk w 2020 r. i planują inwestycje, ale nie poniosły w tym celu jeszcze żadnych wydatków. Dzięki odpisom na fundusz będą mogły wyzerować swój dochód i nie zapłacić podatku na koniec 2021 r., a także w latach następnych.
Jakie warunki
Fundusz inwestycyjny wymaga spełnienia podobnych (ale nie zawsze identycznych) warunków, które uprawniają do korzystania z estońskiego CIT. Na rozwiązanie to mogą więc zdecydować się mikro-, małe i średnie spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne), których przychody nie przekraczają 100 mln zł. Ponadto:
- ich udziałowcami mogą być wyłącznie osoby fizyczne,
- nie mogą posiadać udziałów w innych podmiotach,
- muszą zatrudniać co najmniej trzy osoby (z wyłączeniem swoich udziałowców lub akcjonariuszy),
- osiągane przez nie przychody pasywne nie mogą przewyższać sumy przychodów z działalności operacyjnej,
- muszą ponosić nakłady inwestycyjne.
Wydatki inwestycyjne
Środki zgromadzone na specjalnym rachunku inwestycyjnym muszą zostać wydane:
- na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub wytworzenie środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym udziałowców albo akcjonariuszy lub członków ich rodzin;
- opłaty z tytułu leasingu finansowego w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 Klasyfikacji Środków Trwałych.
Firma, która nie wyda w odpowiedni sposób środków z funduszu, będzie musiała „odwrócić odpis”, czyli zwiększyć wstecznie swój dochód do opodatkowania i zapłacić odsetki od zaległości podatkowych. Straci też prawo do dokonywania odpisów na fundusz inwestycyjny przez kolejne 3 lata.
Pomoc publiczna
Odpisy na fundusz inwestycyjny są pomocą de minimis, czyli formą wsparcia udzielanego mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom. Pomoc taka jest sumowana i może zostać udzielona w ramach przewidzianych limitów. Łączna wartość pomocy de minimis dla jednego przedsiębiorcy nie może przekroczyć równowartości 200 tys. euro lub 100 tys. euro (dla podmiotu działającego w sektorze transportu drogowego towarów) w okresie trzech kolejnych lat podatkowych.
Jak działa fundusz inwestycyjny
• Podatnik zakłada specjalny rachunek inwestycyjny.
• Odpisy na ten rachunek ujmuje jako koszty podatkowe od razu z chwilą ich dokonania.
• Na wydanie pieniędzy na cel inwestycyjny ma maksymalnie 3 lata (od daty dokonania odpisu).
• Jeśli nie wyda pieniędzy w tym terminie, będzie musiał „odwrócić odpis”, czyli zwiększyć wstecznie swój dochód do opodatkowania i zapłacić odsetki od zaległości podatkowych.
Porównanie modeli rozliczeń CIT dostępnych dla podatników w 2021 r.
| Klasyczny CIT | Estoński CIT | Specjalny Fundusz Inwestycyjny | |
| Stawka podatku | 9 proc. od małych podatników19 proc. od pozostałych podatników | 15 proc. od małych podatników 25 proc. od pozostałych podatnikówPrzy wyjściu z systemu zysk niepodzielony może być opodatkowany stawką:‒ 10 proc. od małych podatników‒ 20 proc. od pozostałych podatnikówWarunkiem jest jednak poniesienie wysokich nakładów na cele inwestycyjne. | 9 proc. od małych podatników19 proc. od pozostałych podatników |
| Opodatkowanie dywidendy | 19 proc. PIT lub CIT (płaci wspólnik, ale pobiera i odprowadza do urzędu skarbowego spółka) | 19 proc. PIT, ale należy odliczyć część CIT zapłaconego przez spółkę.Odliczenie od PIT wynosi:‒ przy 15-proc. CIT ‒ 41 proc. podatku zapłaconego przez spółkę,‒ przy 25-proc. CIT ‒ 37 proc. podatku zapłaconego przez spółkę, ‒ przy 10-proc. CIT ‒ 71 proc. podatku zapłaconego przez spółkę, ‒ przy 20-proc. CIT ‒ 51-proc. podatku zapłaconego przez spółkę. W efekcie łączny poziom opodatkowania (CIT i PIT) jest niższy niż w pozostałych modelach. | 19 proc. PIT (płaci wspólnik, ale pobiera i odprowadza do urzędu skarbowego spółka) |
| Odroczenie podatku | brak | do momentu wypłaty zysku lub przeznaczenia go na pokrycie strat albo wyjścia z systemu | brak |
| Amortyzacja | dopiero po zakupie środków trwałych | dopiero po zakupie środków trwałych | już z chwilą odpisu środków na fundusz, a więc jeszcze przed zakupem środków trwałych |
| Ulgi i preferencje | dostępne(ulga B+R, ulga IP Box, ulga na złe długi, odliczanie darowizn) | brak | dostępne(ulga B+R, ulga IP Box, ulga na złe długi, odliczanie darowizn) |