W ciągu tygodnia Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwa odmienne wyroki. W jednym uznał, że osoba, która przekazała bliskim mieszkanie w zamian za opiekę, nie płaci podatku, w drugim – że ma go uiścić.
W rozstrzygnięciu z 25 lutego 2014 r. (sygn. akt II FSK 211/12) NSA orzekł, że dożywotnik nie musi płacić podatku, bo żadne przepisy podatkowe nie określają, w jaki sposób miałby ustalić wartość otrzymanych świadczeń. Wczoraj jednak NSA stwierdził zupełnie inaczej. Uznał, że dożywotnik jest w stanie wyliczyć sobie taki przychód. Ma więc zapłacić podatek według stawki 19 proc.
Skutek ostatnich orzeczeń NSA w sprawie umów dożywocia jest taki, że jedna osoba musi zapłacić podatek, a druga nie, mimo że transakcje, jakich dokonały, są identyczne.
Wyroki są odmienne, ponieważ kto inny pełnił rolę sędziego sprawozdawcy w tych sprawach.
Analizowana wczoraj przez Naczelny Sąd Administracyjny sprawa była klasyczna – podatnik kupił mieszkanie, które po roku, na podstawie umowy o dożywocie, przekazał bratanicy i jej mężowi w zamian za opiekę i utrzymanie. W 2011 r. wystąpił do izby skarbowej o interpretację. Chciał potwierdzenia, że od takiej transakcji nie musi płacić podatku dochodowego. Uważał, że umowa dożywocia jest umową nieodpłatną, a świadczenia z niej wynikające nie mają przełożenia na pieniądze.
Inaczej uznał dyrektor bydgoskiej izby skarbowej. Odpowiedział, że umowa dożywocia ma charakter odpłatny, a więc spełnione są przesłanki do zastosowania art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Z przepisu tego wynika, że podatnik ma przychód, jeśli sprzeda mieszkanie lub dom przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym je nabył lub wybudował. Jeśli więc od chwili zakupu do przekazania lokalu w drodze dożywocia nie upłynęło pięć lat, to podatnik musi zapłacić podatek – stwierdziła izba.
Interpretację tę uchylił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. Orzekł, że na podstawie obowiązujących przepisów nie można stwierdzić na czym ma polegać odpłatność przy umowie dożywocia. Sąd uznał, że przy takiej transakcji nie można ustalić ceny, która jest niezbędna do zastosowania art. 19 ust. 1 ustawy o PIT. Przepis ten mówi o ustalaniu przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości.
Dyrektor izby skarbowej złożył skargę kasacyjną od tego wyroku, a NSA ją uwzględnił i uchylił korzystny dla podatnika wyrok bydgoskiego sądu. Uzasadniając wczorajsze orzeczenie, sędzia Barbara Rennert stwierdziła, że umowa dożywocia ma charakter odpłatny, a wyliczając przychód, należy kierować się art. 908 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim nabywca zobowiązuje się dożywotnio utrzymywać zbywcę nieruchomości. Powinien dostarczać mu wyżywienie, ubrania, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 4 marca 2014 r., sygn. akt II FSK 749/12, prawomocny.