Chodzi o obowiązujące od 1 października 2013 r. nowe art. 105a–105c ustawy o VAT. Przewidują one, że jeżeli sprzedawca wyrobów wrażliwych, określonych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT (np. paliw), okaże się oszustem, który nie odprowadza VAT do urzędu skarbowego, a kupujący wiedział lub mógł przypuszczać, że tak jest, to musi on uregulować podatek. Nie dotyczy to sprzedaży detalicznej, tylko sytuacji gdy wartość towarów wrażliwych kupowanych od jednego dostawcy, bez kwoty podatku, przekroczyła w miesiącu 50 tys. zł.
Zdaniem autorów wniosku (sygn. akt K 62/13) zaskarżone przepisy naruszają zasadę określoności prawa, która nakazuje tak formułować przepisy, by ich adresaci mieli pewność, jakie dokładnie są ich prawa i obowiązki. Wątpliwości, czy zasada ta została zachowana, budzi m.in. użyte w ustawie sformułowanie, że kupujący podlega odpowiedzialności, gdy „wiedział lub mógł przypuszczać”, że sprzedawca nie odprowadzi VAT. Problem polega na tym, że wiedzę podatnika w tym zakresie ocenia urzędnik.
Zastrzeżenia posłów budzi też badanie przez urzędy, czy podatnik „mógł przypuszczać”, że bierze udział w oszustwie. W ustawie napisano, że nabywca powinien powziąć takie przypuszczenie, gdy „okoliczności towarzyszące dostawie lub warunki jej dokonania” odbiegały od standardowych.
Zdaniem autorów wniosku do TK z samej istoty konkurencji rynkowej wynika, że oferty sprzedawców są zróżnicowane i wobec tego muszą od siebie odbiegać. Dlatego – zdaniem posłów – tylko od arbitralnej oceny urzędników będzie zależało, czy warunki dostawy na tyle odbiegały od standardowych (nieokreślonych w przepisach), by można było stwierdzić, że podatnik „mógł przypuszczać”, że dostawca nie rozliczy się z fiskusem.
Z kaucją bez solidarnej odpowiedzialności
Kupujący nie musi się obawiać wspólnej ze sprzedawcą odpowiedzialności za VAT, jeżeli wyroby wrażliwe, np. paliwo, nabywa od podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną i zostały wpisane do rejestru prowadzonego przez ministra finansów. Stała kaucja wynosi 3 mln zł, zmienna – co najmniej 200 tys. zł i nie może być mniejsza niż kwota odpowiadająca 1/5 podatku należnego z tytułu dostaw towarów wrażliwych w danym miesiącu.