ikona lupy />
Kiedy stare, a kiedy nowe zasady w VAT / Dziennik Gazeta Prawna
Stare zasady rozliczania VAT obowiązują jedynie do końca roku. Od 1 stycznia wejdą w życie nowe. Przedsiębiorcy zastanawiają się jednak, jak uregulować podatek np. w przypadku dostaw towarów lub usług wykonanych w starym roku, a zafakturowanych w nowym. Zasady rozliczeń na przełomie roku regulują art. 7, 8 i 11 ustawy z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 35). Przewidują one, że wszystkie czynności wykonane przed 31 grudnia 2013 r. opodatkowane są zgodnie ze starymi przepisami ustawy o VAT, obowiązującymi do końca tego roku. Jak w praktyce stosować przepisy przejściowe w takiej i innych sytuacjach – radzą eksperci.

Obowiązek podatkowy

Jedna z najważniejszych zmian w VAT wchodzących w życie od początku 2014 r. dotyczy momentu powstawania obowiązku podatkowego. Dorota Borkowska-Chojnacka, doradca podatkowy w Grant Thornton, tłumaczy, że zgodnie ze starymi zasadami (obowiązującymi do 31 grudnia 2013 r.) powstaje on z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Z przepisów przejściowych wynika, że w zakresie czynności, które miały miejsce w 2013 r. i w odniesieniu do których przepisy przewidują szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, należy stosować stare przepisy.
– Dotyczy to również dostaw mediów, jeżeli faktury wystawione zostały do końca 2013 r., a dotyczą okresów rozliczeniowych kończących się w 2014 r. – mówi ekspert Grant Thornton. Dodaje, że w zakresie wewnątrzwspólnotowych transakcji dokonanych w 2013 r. obowiązek podatkowy należy również rozpoznać na starych zasadach. Wyjaśnia te zasady na przykładach.
Dla prawidłowego rozliczenia VAT istotny może być również moment dostarczenia towarów.
Jak mówi Adam Kołodziejczyk, doradca podatkowy w RSM Poland KZWS, jeśli podatnik sprzedał towar 27 grudnia i w tym dniu wystawił fakturę, ale dojechał on do nabywcy 2 stycznia, to obowiązek podatkowy powstanie zgodnie ze starym art. 19 ust. 4 ustawy o VAT (w chwili wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od wydania towaru lub wykonania usługi).
– W tym więc przypadku dniem powstania obowiązku podatkowego będzie dzień wystawienia faktury, a w przypadku jej braku obowiązek podatkowy powstanie 3 stycznia, bo to 7. dzień od dnia dokonania dostawy, przez którą rozumie się sprzedaż i wydanie z magazynu – stwierdza Adam Kołodziejczyk.
Dorota Borkowska-Chojnacka zwraca uwagę, że wydanie towaru należy co do zasady rozumieć jako czynność faktyczną i wiązać z przekazaniem towaru. – Zakładając, że decydujący jest moment wydania towaru z magazynu dostawcy, nie ma znaczenia moment dotarcia towaru do nabywcy – wyjaśnia ekspert. Zastrzega jednak, że sytuacja może wyglądać zupełnie inaczej, gdy strony transakcji umówiły się, że wydanie towaru nabywcy nastąpi dopiero w momencie przyjęcia do magazynu odbiorcy (lub w innym miejscu przez niego wskazanym). Wówczas to data odbioru, a nie nadania będzie wskazywała moment wykonania czynności.
– W takiej sytuacji skoro czynność wydania (dostarczenia do magazynu nabywcy) nastąpi w 2014 r., to zgodnie z przepisami przejściowymi do tej dostawy należy stosować już nowe zasady VAT – uważa Dorota Borkowska-Chojnacka. Zgodnie z nimi obowiązek podatkowy powstanie w dniu dostawy, a zatem VAT należny trzeba będzie wykazać w deklaracji za styczeń (składa się ją do 25 lutego).
Nowe zasady wpływają też na obowiązki fakturowe.
– Jeśli dostawa towaru zostanie dokonana np. 3 stycznia, to podatnik nie będzie miał obowiązku wystawienia faktury w terminie 7 dni od dnia wydania towaru, ale będzie miał na to czas aż do 15. dnia następnego miesiąca (lutego) – tłumaczy Adam Kołodziejczyk.

Kłopoty z odliczeniem

Przepisy przejściowe dotyczące VAT muszą też stosować nabywcy. Mateusz Teodorczuk, konsultant prawnopodatkowy w Russell Bedford, przyznaje, że obowiązuje tu ta sama zasada, co w przypadku obowiązku podatkowego czy fakturowania. Przykładowo, jeśli podatnik sprzedał (wydał) towar i wystawił fakturę 27 grudnia, ale towar dojechał do nabywcy 2 stycznia, to obowiązek podatkowy co do zasady powstanie na starych zasadach, co przełoży się również na prawo do odliczenia. Do końca 2013 r. zasadą jest, że prawo to powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Skoro więc podatnik dostał fakturę w 2013 r., to będzie mógł odliczyć VAT w deklaracji za grudzień.
Jeśli jednak zgodnie z ustaleniami kontrahentów dostawa nastąpi w momencie dostarczenia towaru do nabywcy (2 stycznia), to odliczyć VAT będzie można dopiero składając deklarację za styczeń. Ekspert wyjaśnia, że w takim przypadku, gdy dostawa towarów, a tym samym przeniesienie prawa do rozporządzania nim jak właściciel, nastąpi w momencie fizycznego ich otrzymania przez nabywcę (w nowym roku), to VAT będzie należało rozliczać według nowych zasad. W związku z tym prawo do odliczenia będzie przysługiwało w rozliczeniu za okres, kiedy powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, czyli w styczniu (albowiem po 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy będzie powstawał co do zasady w momencie dostawy towaru lub wykonania usługi), jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymano fakturę.
Mateusz Teodorczuk dodaje, że zgodnie z nowymi przepisami odliczyć VAT w deklaracji będzie można również za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Trudny miesiąc

Przepisy przejściowe dotyczące VAT na przełomie roku będą też miały istotny wpływ na przepływy pieniężne podatników.
– Styczeń może być miesiącem trudnym dla przedsiębiorców z uwagi na fakt, że usługi wykonane czy towary sprzedane w styczniu będą musiały być rozliczane za styczeń, w deklaracji do 25 lutego. Natomiast VAT z usług wykonanych czy towarów sprzedanych w grudniu będzie również podlegał rozliczeniu w deklaracji za styczeń, jeśli w tym miesiącu zostanie wystawiona faktura – stwierdza Adam Kołodziejczyk. Podatnicy będą więc musieli zapłacić VAT jednocześnie częściowo za grudzień i za styczeń.
Przykład 1
Dostawa i faktura w starym roku
Załóżmy, że dostawa towaru nastąpiła 27 grudnia i sprzedawca tego samego dnia wystawił fakturę. W takim wypadku należy uznać, że czynność została wykonana w starym roku, a zatem stosujemy stare przepisy o VAT. – Podatnik – sprzedawca musi więc rozliczyć podatek należny w deklaracji za grudzień (składa się ją do 25 stycznia) – wyjaśnia Dorota Borkowska-Chojnacka.

Przykład 2
Dostawa w starym roku, faktura w nowym
Jeśli dostawa towaru nastąpiła 27 grudnia, ale sprzedawca wystawił fakturę 2 stycznia 2014 r., to również w tym przypadku czynność wydania towaru nastąpiła w grudniu. Zatem w zakresie obowiązku podatkowego należy stosować stare przepisy. Obowiązek podatkowy powstanie więc w styczniu, ponieważ zgodnie z dotychczasowymi zasadami powstaje on z chwilą wystawienia faktury, ale nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru (ten warunek jest tu spełniony). Zatem podatek należny trzeba wykazać w deklaracji za styczeń 2014 r. (składa się ją do 25 lutego 2014 r.).