Darowizna przekazana firmie przez jej współwłaściciela nie powoduje u niego powstania ani kosztów, ani przychodów.
Podatnik dzwoniący na infolinię podatkową pytał, jak rozliczać darowizny, użyczenia składników prywatnego majątku czy nieoprocentowane pożyczki udzielone spółce osobowej przez jej wspólnika lub członków jego rodziny. Chciał wiedzieć, czy nadal aktualna jest interpretacja ministra finansów z 4 kwietnia 2002 r. (nr PB4/AK-031-23/02, opublikowana w Biuletynie Skarbowym nr 3 z 2002 r.), z której wynika, że świadczenia wspólnika na rzecz spółki osobowej z podatkowego punktu widzenia traktowane są tak, jak udzielone dla samego siebie. Jak podkreślał pytający, to wspólnicy spółek osobowych są podatnikami PIT, a nie one same.
Zaniepokoiły go jednak dwa niedawne wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego. Pierwszy z 8 stycznia 2013 r. (sygn. akt II FSK 1019/11) dotyczył darowizny przekazanej przez syna spółce osobowej, w której wspólnikami byli jego rodzice. NSA stwierdził w nim, że na mocy art. 8 kodeksu spółek handlowych spółka osobowa może być podmiotem stosunku prawnego. Tym samym to ona, a nie jej wspólnicy nabywa nieodpłatne świadczenie. Do spółki nie może mieć więc zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), czyli zwolnienie z podatku dochodowego dla nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 z późn. zm.).
Z kolei w wyroku z 1 marca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2980/12) NSA uznał, iż „upatrywanie w umowie wspólnika ze spółką osobową kontraktowania z samym sobą jest nietrafne, gdyż pomija prawną, korporacyjną i majątkową odrębność spółki osobowej od podmiotów posiadających w niej udziały”. Na mocy bowiem art. 8 ust. 1 ustawy o PIT przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną określa się proporcjonalnie do prawa wspólnika do udziału w zysku.
MF potwierdza aktualność stanowiska zawartego w interpretacji z 2002 r. Jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje nieodpłatne świadczenie na jej rzecz, to nie wystąpi u niego ani przychód, ani koszt. W takim przypadku nie można też mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez wspólnika przychodu z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki.
Resort zastrzega, że ostateczna ocena, czy powstanie przychód, zależy od konkretnego stanu faktycznego. Jak podkreśla, orzeczenia sądów administracyjnych dotyczą indywidualnych spraw podatników i nie mogą być wprost stosowane w analogicznych sytuacjach innych osób.
Jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje nieodpłatne świadczenie na jej rzecz, to nie wystąpią u niego ani przychód, ani koszt