Z pytaniem o konsekwencje świadczenia usług medycyny pracy na gruncie VAT wystąpił do dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Ośrodek Medycyny Pracy. Sprawuje on profilaktyczną opiekę nad pracownikami firm, wykonując m.in. badania wstępne, okresowe i kontrolne. Organ podatkowy potwierdził, że może stosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.).
Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz ściśle z nimi związana dostawa towarów i świadczenie usług, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Aby korzystać ze zwolnienia, trzeba więc spełnić dwa rodzaje warunków – podmiotowy i przedmiotowy. Nie było wątpliwości, że Ośrodek Medycyny Pracy jest podmiotem leczniczym. Organ podatkowy badał z kolei czy wykonywanie przez niego świadczenia można uznać za usługi opieki medycznej.
Dyrektor łódzkiej IS wskazał, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE pojęcie to dotyczy świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Zasadniczo więc świadczenie powinno mieć charakter terapeutyczny. Ze zwolnienia mogą jednak korzystać również usługi medyczne realizowane w celach profilaktycznych (por. wyrok TSUE w sprawie Unterpertinger, C-212/01).
Konieczność poddawania pracowników badaniom wstępnym, okresowym oraz kontrolnym wynika z kodeksu pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Z kolei regulacje dotyczące badań lekarskich pracowników zawarte są w ustawie o służbie medycyny pracy (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 125, poz. 1317, z późn. zm.). Jest to instytucja właściwa do realizowania zadań z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi. Służbę medycyny pracy tworzy się, aby chronić zdrowie zatrudnionych przed wpływem niekorzystnych warunków środowiska pracy oraz aby sprawować nad nimi profilaktyczną opiekę zdrowotną, m.in. kontrolować, czy są zdrowi.
Organ podatkowy uznał więc, że przepisy ustawy o służbie medycyny pracy zaliczają wykonywanie badań lekarskich pracowników przewidzianych w kodeksie pracy (wstępnych, okresowych i kontrolnych) do profilaktycznej opieki zdrowotnej. Zwrócił uwagę, że w ramach takiej opieki nie diagnozuje się żadnych chorób i nie wykonuje czynności terapeutycznych sensu stricto. Głównym jej elementem jest obserwacja i badanie pacjenta w celu uniknięcia konieczności przyszłego diagnozowania i leczenia ewentualnych chorych. Badania w zakresie medycyny pracy stanowią integralną część opieki medycznej nad pacjentem, bez której nie może być mowy o ochronie, w tym o utrzymaniu bądź przywróceniu dobrego stanu zdrowia.
W konsekwencji – ze względu na cel – badania medycyny pracy jako służące profilaktyce spełniają warunki zwolnienia z opodatkowania przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.
TSUE o świadczeniach medycznych
Celu terapeutycznego usług medycznych nie należy określać wąsko. Świadczenie profilaktycznych usług medycznych może być również zwolnione z podatku, nawet jeśli okaże się, że osoby poddane badaniom lub innym zabiegom o charakterze profilaktycznym nie cierpią na żadną chorobę lub anomalię zdrowotną (wyrok TSUE w sprawie Unterpertinger, C-212/01).
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 22 sierpnia 2013 r., sygn. IPTPP1/443-444/13-2/MG.w